Demokrasi tarihinde kara bir leke olarak yer alan ve acısı yıllarca hafızalardan silinmeyecek uygulamaları beraberinde getiren 12 Eylül 1980 darbesinin üzerinden 41 yıl geçti.
12 Eylül`e giden sürecin hazırlıkları yaklaşık 4 ay sürdü. Kod adı "Bayrak Harekatı" olarak belirlenen darbe planının uygulanması için ordu komutanlarına 11 Temmuz saat 04.00`te harekete geçilmesi emri verildi.
2
Süleyman Demirel`in başbakanlığındaki hükümetin 2 Temmuz`da güvenoyu almasıyla darbeciler planı erteledi.
3
Tarihler 12 Eylül`ü gösterdiğinde Türkiye`yi karanlığa götüren plan, aynı isimle sabaha karşı uygulandı.
4
Meclis lağvedildi
Darbeciler Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Nurettin Ersin, Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Tahsin Şahinkaya, Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Nejat Tümer ve Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Sedat Celasun`dan oluşan darbeci Milli Güvenlik Konseyi, bütün yetkileri ele aldı.
5
Anayasayı uygulamadan kaldıran darbeciler, ardından TBMM`yi lağvederek antidemokratik faaliyetlerine devam etti.
6
Ülke genelinde sıkıyönetim ilan edildikten sonra sivil toplum kuruluşlarını hedef alan darbeciler, Türk Hava Kurumu, Çocuk Esirgeme Kurumu ve Kızılay dışındaki derneklerin faaliyetlerini askıya aldı.
7
Siyasi partilerin kapısına kilit vuran darbeciler, Süleyman Demirel ile Bülent Ecevit`i Hamzakoy, Necmettin Erbakan ile Alparslan Türkeş`i ise Uzunada`ya sürgüne göndererek siyasi yasaklar getirdi.
8
"Asmayalım da besleyelim mi?"
Antidemokratik uygulamalarına her gün yenisini ekleyen darbeciler, acısı yıllarca hafızalardan silinmeyecek idam kararlarına da imza attı.
9
Takvimler 9 Ekim 1980`i gösterdiğinde sol görüşlü Necdet Adalı ile ülkücü Mustafa Pehlivanoğlu idam edildi.
10
17 yaşındaki Erdal Eren`e idam cezası
Darbe öncesinde bir askeri inzibat erini öldürdüğü gerekçesiyle hüküm giyen 17 yaşındaki Erdal Eren`e idam cezası verildi.
11
Eren`in idam hükmü, Yargıtay tarafından 2 kez iptal edilmesine rağmen Milli Güvenlik Konseyince onaylanan kararla ve yaşı büyütülerek 13 Aralık 1980`de Ankara Ulucanlar Cezaevi`nde infaz edildi.
12
Evren`in 17 yaşında astırdığı Eren için söylediği "Asmayalım da besleyelim mi?" ifadesi, darbecilerin karanlık yüzünün aynası oldu.
13
7 binden fazla kişi için idam talep edildi
Kanlı uygulamaların yanı sıra demokrasinin askıya alındığı süreçte 650 bin kişi gözaltına alındı, açılan 210 bin davada 230 bin kişi yargılandı, 7 binden fazla kişi için de idam talep edildi. 517 kişinin ölüm cezasına çarptırıldığı süreçte 50 kişi idam edildi.
14
Onlarca gazeteci hakkında binlerce yıla varan hapis cezası istendi.
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından 14 bin kişinin çıkarıldığı bu dönemde 30 bin kişi ise "sakıncalı" olduğu iddiasıyla işinden edildi.
15
Kültür ve sanat hayatının da hedef alındığı 12 Eylül`de, yaklaşık bin film sakıncalı bulunduğu için yasaklandı.
16
Darbeciler hakkında dava
Darbeci generallerin belirlediği danışma meclisinin hazırladığı anayasa, 1982`de "güdümlü" referandumla yüzde 92`lik evet oyu aldı.
17
Evren ve diğer darbeciler, darbe anayasasına dahil ettikleri "geçici 15. madde" ile ömür boyu dokunulmazlık hakkı kazanarak olası bir yargılanmaya karşı önlem aldı.
6ºC
Ankara
