Eski Türk inanışında her ana yönün bir renk adı olarak karşılığı vardı. Kuzeyi "kara", güneyi "al" ya da "kızıl", batıyı "ak", doğuyu "kök" renkleri temsil ediyordu. Merkez için de sarı anlamına gelen "altun" kelimesi kullanılıyordu. Türk dilinin Eski Türkçeye dair söz varlığını en iyi ihtiva eden eseri olan Divanu Lügati't-Türk'teki renklerin dünyasını Çukurova Üniversitesi Arş.Gör. Fatoş Karadağ Toprak, TRT Haber’le paylaştı.
"Ak" sözcüğü "Oğuzcada beyaz" olarak anlamlandırılır. Ak kullanımının yanı sıra āk biçimi de Kaşgarlı Mahmud tarafından gösterilir. Kaşgarlı, “beyaz” anlamında "ürüŋ" sözcüğünü de vermiş, ak sözcüğünün Oğuz lehçesine ait olduğunu söylemiş.
2
KIZIL
Divanu Lügati`t-Türk’te "kızıl" sözcüğü "kızıl, her şeyin kırmızısı" anlamında bir renk adı olarak geçer.
3
KÖK
KÖK biçiminde yer alan sözcük “koyu gri, gök renginde olan her renk” anlamında kullanılır. Kaşgarlı, Oğuzlarda "m" sesinin kullanıldığını ve koyu gri için köm kȫk ifadesinin kullanıldığını belirtir ve köm kök ifadesinin “koyu gri” anlamına geldiğini söyler.
4
AL
Divanu Lügati`t-Türk’te al sözcüğü Kaşgarlı tarafından “turunç rengi, turuncu” olarak anlamlandırılır. Kaşgarlı, āl sözcüğünün turunç renginde bir kumaşın ismi olduğunu ifade eder.
5
SARIG
"Sarıg" sözcüğü"sarı" anlamında renk adı olarak yer alır.
6
YAŞIL
Divanu Lügati`t-Türk’te (DLT) "yaşıl" sözcüğü yaşıl~ yāşıl ikili biçimi ile "yeşil" anlamında renk adı olarak kullanılır. Kaşgarlı yaşıl rengini DLT’de geçen pek çok örnekte verir. "Yāşıl öŋlüg ton" (DLT 32 / 19) "yeşil renkli elbise" örneğinde yeşil sözcüğü elbisenin rengini betimler.
7
KARA
Kara: Siyah
8
YAGIZ
Divanu Lügati`t-Türk’te geçen renk adlarından birisi de "yagız’". Bu renk "koyu kahverengi, kırmızı ile siyah arasındaki bir ton". Kaşgarlı yer için "yagız yir" dendiğini ve o renge benzetildiğini söyler. Ayrıca yagız at örneğini de verir.
9
YİPGİN
"Yipgin" sözcüğü "koyu renkli, mor" anlamına gelir.
10
YİPGİL
"Erguvan rengi" anlamına gelen sözcük ise "yipgil".
Yükleniyor lütfen bekleyiniz
SIRADAKİ GALERİ
600 yıllık Yelli Cami restorasyonla eski ihtişamına kavuşuyor
