Türkçenin Köktürk, Eski Uygur ve Karahanlı dönemlerini kapsayan "Eski Türkçe" dönemindeki söz varlığı 8'inci ve 13'üncü yüzyıllar arasındaki Türk dilinin kelimeler toplamını barındırıyor. Bu dönemdeki hayvan adları da gerek verilişleri gerekse ses ve şekil değerleri açısından oldukça dikkat çekici özelliklere sahip. Eski Türkçede yer alan hayvan isimlerini Amasya Üniversitesi Dr. Öğretim Üyesi Kürşat Efe TRT Haber’le paylaştı.
Hem göçebe hem yerleşik dönemlerde hayvan isimleri çok çeşitli anlamlarda kullanıldı.
2
Eski Türkçede inek yerine ingek, ya da alacalı inek yerine örün esri inek isimleri kullanılıyordu. Torpı ise dana demek.
3
TİLKÜ
Tilki, tilkü olarak adlandırılırken kırmızı tilkiye ise, kızıl tilkü denildi.
4
ÇETİK
Evlerimizde beslediğimiz, sokaklarda onlar için evler yaptığımız kedilere eski Türkçede çetik ya da çetük denilmekteydi.
5
ADIG
Adıg ya da ayıg olarak isimlendirilen hayvan, günümüzde ayı
6
SANDUVAÇ
Bülbül gibi şakımak deyimini çok sık kullanırız. Bülbüle eski Türkçede sanduvaç ya da sandvaç denilmekteydi.
7
BAYBAYUK
Baybayuk: Kelebek
8
YONKUŞ
Tavus kuşunun eski Türkçedeki aslandırılması şu şekilde: Yonkuş, yunkuş, yuykuş, yüklüg kuş
9
ALAVAN
Eskiden alavan olarak adlandırılan hayvan, timsah
10
ASRI
Kaplan, eski Türkçede asrı ya da esri olarak adlandırılıyordu.
11
TEWİ KUŞU
Deve kuşu olarak bildiğimiz hayvana eskiden tewi kuş deniliyordu.
12
AR BÖRİ
Ar Böriye günümüzde sırtlan diyoruz.
13
BİÇİN
Maymunun eski Türkçede yer alan adı biçin ya da piçin.
14
KÜZKÜNİ
TDK`de; Kın kanatlılardan, karanlıkta ışıldama özelliği olan böcek, yıldız böceği, yıldız kurdu anlamına gelen "ateş böceği"ne eski Türkçede küzküni deniliyordu.
15
YAGAN
Yagan, yanan, yanga, yangan gibi adlandırılmaları olan hayvana günümüzde fil diyoruz.
16
AT
Eski Türkçede de günümüzde de "at", at demek. Atın Türk kültüründeki yeri ayrı.
Tüküz at: Alnı bir parça ak olan at
Tüm kara at: Düz kara at";
Tüm torug at: Düz doru at
Ugar at: Alnında akı olan at
Ugar bül: Alnında akı olan at
Atın neredeyse farklı her özelliğine bir adlandırılma yapılmış.
