Pelosi'den gerilimi artıran ziyaret: 2 günde Tayvan'da neler yaşandı?
AA, AP, AFP, Reuters, TRT Haber
ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin uçağı Tayvan'a yöneldi, dünya bir anda gerildi... Okinawa Adası'ndaki ABD savaş uçakları havalandı, Çin'in Su-35 savaş uçakları ise Tayvan Boğazı'na yöneldi. Yüzbinlerce kişi Pelosi'nin uçağını anbean takip etti. İşte dünden bugüne yaşananlar...
ABD ve Çin arasındaki teknolojik rekabetin tetiklediği, tedarik zincirlerindeki sıkıntılarla derinleşen "mikroçip krizi" Tayvan`ı son dönemde dünya kamuoyunun gündemine taşıdı.
2
Tayvan, ABD`nin Endo-Pasifik bölgesindeki en önemli ticari ortaklarından birisi oldu ve böylece dünyanın en büyük yarı iletkenler üreticisi konumuna gelmişti. Tayvan Maliye Bakanlığının 2021 yılına ait verilerine göre, Tayvan`ın toplam gelirinin yaklaşık yüzde 70`i ihracattan sağlanıyor.
Başlıca ihracat ürünleri olarak yüzde 38,5`lik payıyla elektronik parçaları, yüzde 34,8 ile mikroçip, yüzde 13 ile iletişim cihazları ve yüzde 8 ile metaller göze çarpıyor. Bu durumun farkında olan Çin, hem askeri hem de ticari anlamda Tayvan`ı sıkıştırıyor.
3
Askeri hareketlilik ve Pelosi`nin ziyareti
Asya turuna çıkan Pelosi`nin Tayvan`a gideceği haberlerinin ardından bölgede askeri hareketlilik arttı. 31 Temmuz`da Tayvan`da Han Kuang askeri tatbikatı düzenlendi. Tatbikata Tayvan ordusuna ait birçok deniz aracı, savaş gemisi, uçak ve personel katıldı.
4
Çin sosyal medyasına ise çok sayıda Çin askeri konvoyu görüntüleri yansıdı. Görüntülerin Tayvan Boğazı`nın kıyısındaki Fujian eyaletine ait olduğu bilgisi paylaşıldı.
5
ABD, savaş gemilerini Tayvan`ın doğusuna konuşlandırdı
Reuters haber ajansı da ABD donanmasının "rutin görev" kapsamında, biri uçak gemisi 4 savaş gemisini Tayvan`ın doğusuna konuşlandırdığını duyurdu.
6
Çin ve ABD savaş uçakları havalandı
ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi`yi ve beraberindeki Kongre heyetini taşıyan uçak adaya yaklaşırken ABD`nin Japonya`nın Okinawa Adası`ndaki hava üssünden savaş uçaklarının havalandığı haberleri geldi. Aynı dakikalarda Çin ise Su-35 savaş uçaklarının Tayvan Boğazı`na yöneldiğini dünyaya duyurdu.
7
Taipei Havalimanı`nın ışıkları söndürüldü
Pelosi`nin uçağı Türkiye saati ile 17.50 sıralarında Taipei Havalimanı`na indi. Pelosi uçaktan ayrılırken güvenlik gerekçesi ile havalimanının ışıkları söndürüldü.
8
9
Pelosi, Tayvanlı yetkililer tarafından karşılandı. Pelosi ilk açıklamasını sosyal medya hesabından yaptı. Ziyaretin 1979 tarihli Tayvan`la ilişkiler anlaşmasının rehberlik ettiği uzun süreli ABD politikası ile çelişmediğine dikkati çekti.
10
11
Çin Tayvan Boğazı`nda gerçek mermilerle tatbikat yapacağını duyurdu
Çin ise Pelosi`nin ziyaretini anında kınadı. Ziyaretin Tayvan Boğazı`ndaki barış ve istikrarı ciddi şekilde bozduğu vurgulandı. Çin Savunma Bakanlığı da ordunun yüksek alarmda olduğunu duyurdu. Tayvan Boğazı’nda uzun menzilli gerçek mermilerle tatbikat yapılacağı açıklandı.
12
Çin: Dış güçlerle ittifakla bağımsızlık arayışı felaketle sonuçlanır
Çin`de Devlet Konseyi`nin Tayvan İlişkileri Dairesi, Pelosi`nin Tayvan`ı ziyaretinin ardından, Tayvan hükümetine "Dış güçlerle ittifakla bağımsızlık arayışı felaketle sonuçlanır" uyarısı yaptı.
13
Tayvan Savunma Bakanlığı ise Çin`in tatbikatları nedeniyle alarm durumunun yükseltildiğini duyurdu.
14
ABD ve Endonezya ortak tatbikat düzenliyor
Bu sabah ise ABD ve Endonezya ordularının, Çin ile yaşanan gerilimin gölgesinde Sumatra Adası`nda ilk kez başka ülkelerin de katılım sağladığı ortak muharebe tatbikatlarına başladığı duyuruldu.
Pelosi, ziyareti kapsamında, bu sabah beraberindeki 5 kişilik kongre heyetiyle Tayvan lideri Tsai Ing-wen ile bir araya geldi. Tsai, görüşmede, Pelosi`ye, Tayvan`daki hükümetin devamı olduğunu öne sürdüğü Çin Cumhuriyeti`nin "Uğurlu Bulutlar Düzeni" adı verilen şeref madalyası ve özel şeridini takdim etti.
16
Piyasalarda risk algısı arttı
Pelosi`nin Pasifik ülkeleri turunda Çin ile egemenlik ihtilafındaki Tayvan`ı ziyaret etmesi, piyasalarda jeopolitik risk algısının artmasına neden oldu.
17
18
19
Pelosi Tayvan`dan ayrıldı
Ada`daki temasları sona eren Pelosi, Tayvan`dan ayrıldı. Uçak TSİ 13.00`da kalktı.