Bir zamanlar Bilecik değil, Ertuğrul, Isparta değil Hamidabad, Yozgat değil Bozok deniliyordu. 1910’lar, 1920’lere gidildiğinde, Osmaniye’nin adı Cebeli Bereket, Samsun’un adı Canik’ti. Günümüz insanına yabancı gibi gelen bu isimler, son yüzyıl içinde Türkiye’de adı değişen 15 şehirden bazıları. Devamı ise foto galeride…
(Fotoğraflar: AA)
Bilecik’in daha önceki adı, Ertuğrul Gazi’den kaynaklı olarak ‘Ertuğrul’ olarak biliniyordu. 1926 yılında ismi değiştirilerek ‘Bilecik’ yapıldı. 2017 yılında yeniden eski ve tarihi anlamı olan Ertuğrul ismini alması önerilse de artık Bilecik olarak idari varlığını devam ettiriyor.
2
Iğdır adı Oğuz Boylarından Geliyor
Adının Oğuz Han’ın altı oğlundan biri olan Cengiz Alp’in en büyük oğlu Igdır Beg’den geldiğine inanılan Iğdır, 1992 yılında Ardahan ile birlikte il oldu. Iğdır kelimesinin anlamı ise eski Türkçede ‘iyi, büyük, yiğit, ünlü ve sahip’ gibi anlamlara geliyor.
3
Bekir’in Değil Bakırın Şehri
Bakır madenleriyle meşhur olan Diyarbakır’ın daha önceki adı Diyarbekir idi. Şehirde bakır madenleri olması dolayısıyla şehrin adı, Mustafa Kemal Atatürk’ün bir ziyareti sırasında 1937 yılında değiştirildi. Diyarbekir yerine Diyarbakır oldu.
4
Doğu Karahisar’dan Şebinkarahisar’a
Bugün Giresun’un bir ilçesi olması yanında, travertenleri ile Pamukkale’ye rakip gösterilen Şebinkarahisar, Osmanlı döneminde Şarki Karahisar (Doğu Karahisar) olarak biliniyordu. 1924’te ismi Atatürk tarafından Şebinkarahisar’a dönüştürülen şehir, 1923 yılından 1933 yılına kadar il olsa da bu tarihte Giresun’a bağlandı ve ilçe oldu.
5
El Aziz İdi Elâzığ Oldu
Tarihte El Aziz olarak bilinen Elâzığ şehri, Doğu Anadolu’nun gözde yerleşim birimleri arasında yer alıyor. Özellikle Harput Kalesi ile tanınan şehrin adı, 1937 yılına kadar Elaziz olsa da bu tarihten itibaren ‘Elâzığ’ oldu ve halen öyle devam ediyor.
6
Gazi Ayıntab
Anadolu’nun en eski şehirlerinden biri olması yanında, kahramanlığını düşman işgaline direniş döneminde ispat eden Gaziantep’in eski adı da Ayıntab idi. 1921 yılında Meclis tarafından ‘Gazilik’ unvanına layık görüldü ve Gazi Ayıntab olarak devam etti. 1928 yılında ise Gaziantep ismi verildi.
7
Mersin-İçel-Mersin
1924 yılından itibaren Mersin adıyla bir vilayet olan şehir, 1933 yılında Silifke ile birleşerek İçel adını aldı. 2022 yılında ise yeniden kanunla Mersin adı verildi. Halk ise İçel adından çok Mersin adını kullanmaya devam ediyordu.
8
Manisa Bir Zamanlar Saruhan’dı
Osmanlı döneminde Saruhan Sancağı olarak idare merkezi olan Manisa, 1923 yılında il haline getirildi. 1923-1927 arasında adı Saruhan olan ile, bu tarihte Manisa adı verildi.
9
Menteşe İdi Muğla Oldu
1913 yılında Aydın’dan ayrılarak il olan ve Muğla adını alan şehrin daha önceki adı Menteşe olarak biliniyordu. Muğla adının ise Selçuklu Sultanı Kılıçarslan’ın komutanlarından ‘Muğlu Bey’den geldiği ifade ediliyor.
10
Bereket Dağı Osmaniye
1908 yılında merkezi Yarpuz’dan Osmaniye’ye nakledilen Cebeli Bereket (Bereket Dağı) sancağı, 1918’de Fransızlar tarafından işgal edildi. 1921’de kurtuldu ve mutasarrıflık haline getirildi. 1923’te vilâyet yapıldı, 1933’te ikiye bölünerek bir kısmı Adana’ya, bir kısmı da Gaziantep’e bağlandı. 1996 yılında Osmaniye adıyla yeniden il oldu.
11
Canik ve Samsun
Canik, Osmanlı döneminin önemli yerleşim merkezlerinden biriydi. Sancağın adı da Canik olarak biliniyordu ancak merkezi o zamanlar kaza olan Samsun idi. Millî Mücadele’nin simge şehri olan Canik, Samsun’un büyümesi ve öne çıkmasıyla, bugün şehir içinde bir ilçenin adı olarak devam ediyor.
12
Hamidabad’dan Isparta’ya
Güller diyarı olarak bilinen Isparta, Hamidoğulları Beyliği nedeniyle uzun dönem ‘Hamit’ adıyla bilindi. Daha sonra Hamidabad olan şehrin adı, 1922 yılında Isparta olarak değiştirildi ve il yapıldı.
13
Tekfurdağı Tekirdağı
1732’de Tekfurdağı ismiyle bilinen ve adını bölgedeki aynı isimli dağdan alan Tekirdağı şehri, cumhuriyetin ilanının arkasından Tekirdağ ismiyle varlığını sürdürdü.
14
Bozok Yaylası’ndan Yozgat’a
Tarih boyunca Oğuzların Bozok kolu yerleştiği için Bozok Yaylası olarak bilinen Yozgat ve civarı, yine bu isimle sancak ve vilayet oldu. 1920’de verilen bir öneri ise şehrin adı yine Bozok olarak belirlense de 1927 yılında bir başka öneri ile Yozgat olarak yeniden değiştirildi. Şehir, 1927’den beri Yozgat olarak biliniyor.
15
2005’te Yeniden Afyonkarahisar
Afyonkarahisar, cumhuriyetin ilk yıllarda da bu isimle il olmuştu. 1950’li yıllarda ismi Afyon olarak kısaltılan şehir, 2005 yılında yeniden kanunla Afyonkarahisar adını aldı. Türkiye’nin en uzun isimli şehri olma unvanını da eline geçirmiş oldu.
