Zernaki Tepe'nin gizemi çözülüyor

Kazı çalışmalarının Van Müze Müdürü Erol Uslu başkanlığında yürütüldüğünü söyleyen kazının Bilimsel Sorumlusu Prof. Dr. Rafet Çavuşoğlu, Zerneke Tepe’de bulunan alanın Urartu dönemine mi Sasani dönemine mi yoksa Pers dönemine mi ait olduğunun cevabını aradıklarını söyledi.

Izgara plana sahip kentin Doğu Anadolu’daki ilk örneğiyle karşı karşıya olduklarını belirten Çavuşoğlu, “Izgara plan, dikdörtgen şeklinde bugünkü anlamıyla ana caddeleri olan, dar sokakları bulunan, altyapısı tamamlanmış bir şehir planından söz ediyoruz. Arkeolojik olarak burası 1827 yılından beri bilinen antik bir kent. Izgara planlı bir kent. Bunu kimler tarafından inşa edildiği ya da kurulduğu sorusunun cevabını arıyoruz” diye konuştu.

Zerneke Tepe’nin Uartu şehri olarak kurulduğu yönünde iddialar olduğuna dikkati çeken Prof. Dr. Rafet Çavuşoğlu, kazı çalışmalarına başlama sebeplerini de şöyle anlattı: “1950’li yıllardan itibaren buranın Urartu şehri olarak kurulduğu ileri sürüldü. Birçok bilim insanı Pers yapısı olabileceğini, İsa’dan sonra Sasani dönemine ait olabileceğini ileri sürdü. Buradaki arkeolojik verilerin bunlardan hangisinin doğru olduğunu ispatlamak için burada kazılara başladık. Ve literatürü değiştirebilecek bir kazı aslında. Sebebi de şu, eğer ızgara plan Urartular tarafından inşa edilmişse, ilk defa burada kurulmuşsa bu ızgara planın doğudan batıya doğru bir etkileşim olarak ve batıda ortaya çıktığını söyleyebileceğiz. Çünkü bizim antik çağda bildiğimiz ilk ızgara planı literatürde bilineni Miletoslu Hippodamos tarafından geliştirildi ve uygulanmıştı” dedi.

İnşasında harç ya da sıvanın kullanılmadığına da dikkati çeken Çavuşoğlu, taşların diziliş şeklinin hangi döneme ait olduğu hakkında ipuçlarını verdiğini söyledi: “Surlarda kullanılan duvar sistemi, tamamen Urartu özelliklerini taşıyor. Burada taşları birbirine bağlama sistemi dediğimiz kırlangıç bağlama sistemi kullanılmış. Bundan dolayı Pers ve daha sonraki dönemlerde kullanılan bir sistem olduğunu düşünüyoruz. Arada herhangi bir harç da kullanılmamış, bu da Urartuların klasik özelliğini yansıtıyor. Eğer biz kırlangıç bağlama sistemini de Urartular tarafından kurulduğunu söyleyebilirsek o zaman bu da bir ilk olacak.”

Müze Müdürü Erol Uslu da alanda yapılacak çalışmalarla Zernaki Tepe`nin gizemini çözerek hangi medeniyetlere ait olduğuna dair net bilgiye sahip olmak için çalışma başlattıklarını belirtti.

Gelecek yıllarda devam edecek bilimsel çalışmalar sonucu bölgede nadir görülen ızgara planlı yapıların özelliklerinin ortaya çıkarılacağını vurgulayan Uslu, şunları kaydetti: "Hangi medeniyetlerin bölgede yaşadığının tespitini yapmak, bunları belgelemek ve bunları gelecek nesilleri sağlıklı bir şekilde aktarmak için kazı çalışmalarına başladık. Bu çalışmalara destek veren Kültür ve Turizm Bakanlığımız Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğüne, Van Valimiz Sayın Mehmet Emin Bilmez`e, Van Milletvekilimiz Sayın Abdulahat Arvas`a, Kaymakamımız Nuri Mehmetbeyoğlu`na Rektörümüz Prof. Dr. Hamdullah Şevli`ye teşekkür ederim."