Elektronik atıkların geri dönüşüm yolculuğu

Geri dönüştürülebilir atıkların önemi hem ülkemizde hem de dünya genelinde her geçen gün biraz daha artıyor.

Bu atıkların geri dönüştürülmesi çevreye ve ekonomiye yarar sağlarken, aksi durumda telafisi zor sonuçlar doğuyor.

Özellikle elektronik atıklar doğaya bırakıldıklarında insan ömrünün görmeye yetmeyeceği süre zarfında yok oluyor, içeriğinde bulunan zararlı materyaller ise doğaya karışıyor.

Miladını tamamlamış ve kullanılamayacak duruma gelen elektronik aletler 8 milyara yakın dünya nüfusu göz önünde bulundurulduğunda önemli bir tehlike barındırıyor.

Kişisel bilgilerin gizliliği de geri dönüşüm için önem taşıyor

Stratejik atık olarak da adlandırılan elektronik atıkların geri dönüşümü üç başlık altında toplanıyor.

İlk olarak, elektronik atıkların bünyesinde bulunan altın, gümüş, bakır gibi nadir elementlerin geri kazanımı açısından geri dönüşüm önem kazanıyor.

Bir diğer önemli başlık ise elektronik atıkların içinde bulunan kişisel bilgiler.
Özellikle tablet, bilgisayar, cep telefonu gibi cihazların içindeki kişisel bilgilerin, kişisel verileri koruma kanununa göre geri dönüşümü önem arz ediyor.

Son olarak elektronik atıkların içlerinde bulunan ve doğayla teması halinde çevreye ciddi zararlar verebilecek kurşun, civa gibi maddelerle birlikte buzdolabı gibi beyaz eşyalardaki çeşitli gazlardan ötürü geri dönüşüm çevre ve insan sağlığı açısından önemli bir hal alıyor.

Geri dönüşüm ekonomiye de fayda sağlıyor

Murat Ilgar Türkiye’nin önemli elektronik atık geri dönüşüm firmalarından Exitcom’un genel müdürlüğünü yürütüyor. Ilgar tesislerine gelen atıkları kategorize ettikten sonra ayrıştırma için onlara en uygun bölümlere gönderdiklerini söylüyor.

Kendileri için sıfır atık projesinin önemli olduğunu belirten Murat Ilgar döngüsel ekonomi için gelen atıkları son noktasına kadar dönüştüklerini anlatıyor.

Türkiye’de yılda yaklaşık bir milyon ton elektronik atık çıktığını fakat bunun yalnızca 50 bin tonunun toplanabildiğini söyleyen Ilgar hem çevreyi korumak hem de istihdam sağlamak için herkesi geri dönüşüme destek vermeye davet ediyor.

700 milyon euro değerinde elektronik atık

Burak Köktürk ise Elektronik Atıkların Geri Dönüşümünü Destekleme Derneği Yönetim Kurulu Başkanı.

Köktürk, Türkiye’de 67 adet uluslararası lisanslı geri dönüşüm firmasının olduğunu fakat bunlardan yalnızca 5-6 tanesinin sadece büyük firmalarla çalışacak kapasitede olduğunu söylüyor.

Köktürk’e göre Türkiye'de 700 milyon euro değerinde elektronik hammadde atık var ve bu atıkların geri dönüşümle tekrar ekonomiye kazandırılması önemli.

Köktürk’ün üzerine durduğu en önemli nokta ise evlerimizde kullanmadığımız elektronik atıklar.

Fırın, buzdolabı, tüplü televizyon gibi eski cihazların hurdacılar yerine geri dönüşüm tesislerine bağışlanmasını istiyor Köktürk.

Hurdacıların atıkları merdiven altlarında uluslararası standartlara uymadan dönüştürdüklerinin altını çizen Burak Köktürk, elektronik aletlerin içerisinde toprağa ve havaya temas etmemesi gerek madenlerin bu yollarla dönüştürülerek insan ve çevre sağlığını tehdit ettiğini belirtiyor.

Kurgu: Ünsel Ayhan Aybek