Metaverse: Kim inşa edecek?

Metaverse arsaları ve gayrimenkulleri hayatımıza girdiği andan itibaren büyük heyecan yarattı. Uyarılar da gündeme geldi ama arsa satışları büyük bir yükselişle devam edip yüzlerce milyon dolara ulaştı. Peki, bundan sonra ne olacak, bu yeni sanal evreni kim inşa edecek?

Metaverse nasıl inşa edilir?

Metaverse inşa etmek en genel tanımıyla bir dizi teknolojinin eş zamanlı gelişmesi, mimarlık, iletişim, ekonomi, pazarlama gibi birçok disiplinin metaverse ortamında bir araya gelmesi demek.

İstanbul Bilgi Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erkan Saka, “Metaverse aslında somut olarak ortaya çıkan bir teknoloji değil. Bir dizi teknolojinin bileşkesi. Yapay zekâdan sanal gerçekliğe ya da artırılmış gerçekliğe kadar aslında var olan teknolojilerin yeni bir bileşkesi olarak hayal ediliyor” diyor.

Metaverse inşası başladı, herkes bir ucundan tutacak

Beykent Üniversitesi İç Mimarlık Bölüm Başkanı Doç. Dr. Şen Yüksel’e göreyse blockchain, NFT, sanal ve artırılmış gerçeklik gibi teknolojilerin gelişmesiyle “Metaverse zaten inşa edilmeye başlandı.”

Peki, metaverse inşasında kimler rol alacak?

Yüksel, bu inşada mimarlar ve mühendislerin özel bir rolü olduğunu söylüyor ve ekliyor: “Kim inşa edecek gelecekte diye baktığımız zaman, herkes. Kullanıcılar da işin içinde. Günümüzde oyun, moda, kripto para konuları daha hızla metaverse’e girdi ama hızla gelişiyor. Herkes inşa edecek, herkesin yapabileceği bir şey olacak.”

Mimarlara özel bir görev düşüyor

Metaverse inşasını herkes bir ucundan tutsa da mimarlara özel bir görev düşecek. Çünkü deneyimin olabildiğince gerçekçi olması isteniyor. Gerçekçi deneyimler içinse gerçekçi mekân tasarımları ve mimarlık bilgisi gerekiyor.

Doç. Dr. Yüksel, “Biz mimarların buradaki tasarımlarda dikkat etmemiz gereken şey bağlam. Bağlam mimarlıkta çok önemli bir kelimedir. Yere ait bağlam, kültüre ait bağlam, geçmişe ait bağlam, insana ait bağlam... Biz eğer metaverse’teki mekanları gerçek mekandan tamamen kopuk hale getirirsek insanlarda bellek yitimi olabilir, kültür kaybı olabilir, bu bilgi akışının kopmasına neden olabilir” diyor.

Sanaldan gerçeğe, gerçekten sanala: İki dünya arasında geçişler

Mimarların aşması gereken bir engel de iki dünya arasında yapılacak geçişler. Gerçek evrenden, tüm fizik kurallarının ve mekan algısının ortadan kalktığı sanal bir evrene geçmek düşünüldüğünden daha zor olabilir. Yüksel, metaverse için şu anda yapılan bütün mekan tasarımlarının gerçek mekanlara göre yapıldığını anlatıyor:

“Bir markanın açtığı mağaza gerçek, normal hayattaki bir mağazadan farklı değil ama ileride ne olacak? Çünkü likitleşme var, yer çekimi yok. İnsanlar oraya avatarlarıyla girecekler ve mekandan mekana geçişler sağlanacak, dolaşılacak. Dolayısıyla mimarlara düşen görev, iki dünya arasındaki geçiş sırasında bellek yitimi, bilinç kaybı gibi insanları olumsuz etkileyecek durumlara imkan vermemek.”

Metaverse oyundan farklı mı?

Doç. Dr. Yüksel, “Şu anda daha başındayız. İnsanlara çok ütopik bir yaklaşım gibi geliyorsa da çoğu insan gelecekte, çok da yakın bir gelecekte, zamanının büyük bir bölümünü burada geçirecek. Burada sosyalleşecek, diğer insanlarla karşılaşacak. Eğitim, sağlık, spor, eğlence… Bunlar şimdiden başladı. Konserler yapılıyor ve binlerce kişi katılıyor bunlara” diyor.

Ekran ötesinde bir deneyim

Doç. Dr. Saka, şu an ekran odaklı bir internet pratiğimiz olduğunu söylüyor ve “Metaverse interneti kullanma biçimimizi değiştirecek” diyor.

Saka, metaverse ortamında insanları ekrana bakmanın ötesinde harekete geçirecek bir senaryo olması gerektiğinden de bahsediyor: “Aslında çoğu durumda teknoloji var, anlatı yok. Burada tasarımcının işi aslında biz kullanıcıları nasıl içine çekeriz olayın. Ve o zaman yaratıcı hikaye anlatıcılığı öne çıkacak. Bir şekilde bizi başka aksiyonlar almaya itmesi lazım.”

Kurgu: Cihan Karaahmetoğlu