Pandemi döneminde dijital yaşam

Anadolu Üniversitesi SODİGEM tarafından, 'Pandemi Döneminde Dijital Yaşam Anketi' yapıldı. 73 ilden, 690'ı erkek, 603'ü kadın toplam bin 293 kullanıcının katıldığı anket sonucuna göre ev kadınlarının yüzde 518'i, pandemi döneminde online alışveriş alışkanlıklarının arttığını belirtti. En büyük artış yüzde 34,3 ile 0-2500 lira olan en düşük gelir grubunda yaşandı. Ayrıca ev kadınlarının yüzde 69,6’sı artan dijital araç kullanımından dolayı diğer işlerini aksattığını, yüzde 24,4’ü ise bu durumdan etkilenmediğini belirtti.

Koronavirüs paylaşımlarından insanlar sıkıldı

Koronavirüs hakkında detaylı bilgi arayanlar dijital platformları kullanıyor. Anket verilerine göre yüzde 94’lük çoğunluk dijital platformları bu amaçla kullandığını ifade etti. 18-24 yaş grubundaki gençler ise koronavirüs hakkında bilgi edinmek için dijital platformları en çok kullanan ve bu konuda paylaşım yapmadan önce teyide en çok ihtiyaç hisseden katılımcılar oldu. Bu yaş grubundakilerin yüzde 27,4’ü koronavirüs ile ilgili detaylı bilgiye ulaşmak için dijital platformlardan yararlanırken, yüzde 28,8’i de bu konudaki haberleri paylaşmadan önce teyit ettiğini bildirdi. Paylaşım yapmadan önce teyit edenlerin oranı akademisyenlerde yüzde 96.8’e ulaştı. Araştırma insanların sosyal medya platformlarındaki koronavirüs paylaşımlarından sıkıldığını gösterdi. Katılımcıların yüzde 65,5’i koronavirüs ile ilgili paylaşımlardan sıkıldığını dile getirirken, sıkılanların yüzde 27,3’lük çoğunluğunu 18-24 yaş arası gençler oluşturdu.

Erkeklerde konsantrasyon sorunu daha fazla

Ankete katılanların yüzde 40,1’i evde kaldığı sürede konsantrasyon sorunu yaşadığını belirtti. En büyük konsantrasyon sorunu ise yüzde 71,5’lik oranla erkeklerde görüldü. Ayrıca bekarların yüzde 62’lik oranla evlilere göre daha fazla konsantrasyon sorunu yaşadığı tespit edildi. Katılımcıların yüzde 4,7’sini oluşturan akademisyenlerin yüzde 40,4’ü de konsantrasyon sorunu yaşadığını belirtti. Öğrencilerin pandemi döneminde dijital oyun oynama ve online kurslara katılma oranı yükseldi. Ankete katılanların yüzde 23,3’ünü oluşturan öğrencilerin yüzde 44,7’si pandemi döneminden önce dijital oyun oynadığını belirtirken, bu oran pandemi döneminde yüzde 55,6’ya yükseldi. Yüzde 21,8 olan online kurslara katılma oranı da pandemi döneminde yüzde 36,4’e çıktı.

Kitap okuyanların sayısı azaldı

Araştırmada ev içi aktivitelerde ‘pandemi öncesi ve sonrası’ yaşanan değişimler de değerlendirildi. En dikkat çeken detay, pandemi döneminde tüm aktivitelerin sıklığı artarken kitap okumanın azalması oldu. Pandemi döneminde kitap okuyan kişi sayısında yüzde 3’lük bir azalma yaşandı. Kitap okuyan sayısındaki azalışa karşılık, sesli kitap uygulamalarından kitap dinlemek alışkanlığı pandemi öncesi döneme göre yüzde 13,9’luk artış gösterdi. Araştırmada dikkat çeken diğer bir bulgu ise, video konferans programları ile görüşme yapan kişi sayısındaki büyük artış oldu. Etrafındaki kişilerle video konferans programları aracılığıyla görüşme yapan kişi sayısı pandemi öncesi döneme göre yüzde 273,5 arttı. En büyük ikinci artış yüzde 52,6’lık artış oranıyla çevrimiçi kursa katılımda olurken, onu sırasıyla yüzde 27,2’lik artışla ‘dijital oyun oynamak’, yüzde 22,5’lik artışla ‘günlük alışverişlerde online seçenekleri kullanmak’ takip etti. Bunun yanı sıra pandemi döneminde ‘podcast, radyo dinlemek’ yüzde 5, ‘çevrimiçi platformlardan dizi, film izlemek’ yüzde 4,9 oranında artış gösterdi.

'Kadınlar daha çok sosyal medya kullanıyor efsanesi yıkıldı'

Anadolu Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve SODİGEM Müdürü Prof.Dr. Levent Eraslan, anket sonuçlarını DHA’ya değerlendirdi. Prof. Dr. Eraslan, araştırmaya 73 ilden ve aralarında Almanya, Fransa, İngiltere ve Avustralya’nın olduğu 6 ülkeden bin 293 kişinin katıldığına, yani örneklemin çok geniş olduğuna dikkat çekti. Eraslan, "Cep telefonu, tablet, dizüstü bilgisayarlar gibi dijital araçların kullanımı çok yükselmiş; ancak burada cep telefonu kullanımı daha çok bekar erkeklerde görülmüş. 'Kadınlar çok cep telefonu kullanıyor' efsanesi böylelikle yıkıldı. Çünkü kadınlardan ziyade erkeklerin cep telefonuyla çok konuştuğu, erkeklerin sosyal medyada kadınlardan daha çok paylaşım yaptığı ve daha çok erkeklerin dijital dünyadan sıkıldığına dönük cinsiyet bağlamında bazı sonuçlara da eriştik" dedi.

'Kitap okuyan azaldı, sesli kitaba ilgi arttı'

Prof. Dr. Eraslan, pandemi öncesi ve sonrası davranışları 8 parametre üzerinden karşılaştıklarını ve ilginç bulgular elde ettiklerini söyledi. Bu davranışlardan sadece birinde azalma tespit ettiklerini, onun da kitap okuma olduğunu belirten Eraslan, "Dizi izleme alışkanlıkları yüzde 5 artmış, radyo dinleme alışkanlıkları yine yüzde 5 artmış, ancak matbu, basılmış kitap okuma alışkanlıkları yüzde 3 oranında düşmüş; ama buna karşılık sesli kitap okuma yüzde 14 oranında artmış. Online kurslara katılma yüzde 52 oranında, dijital oyun oynama tüm cinsiyetlerde çok yüksek. Yüzde 28 boyutunda bir artış söz konusu. Online alışverişte bir artış var. Ve en büyük devasa bir oranda online sohbet. Online sohbet yüzde 273 kat artmış. Yani pandemi öncesi kullanılmayan sosyal medya üzerinden ya da dijital platformlardan sohbet uygulamaları burada artmış" diye konuştu.

Dijital platformlar fiziksel rahatsızlığa neden oluyor

Dijital platformları kullanma oranlarındaki artışın fiziksel rahatsızlıklara sebep olduğunu belirlediklerini de ifade eden Prof. Dr. Eraslan, "Örneklem grubumuzun yüzde 40’ı çok yoğun bir şekilde dijital araç ve uygulama kullanmaktan ötürü fiziksel rahatsızlık yaşadığını ifade etmişler. Nedir bunlar? El kol ağrıları, boyun ağrıları, gözde sulanma yanma gibi. Şunu da sorduk mesela kontrol etmek için, dijital dünya pandemi döneminde hayatınızı kolaylaştırdı mı? Yüzde 50’ye yakın 'evet' diyor; ama yüzde 50’ye yakını da 'hayır' diyor. Bu niye önemli? Burada şu vurgu var; dijital dünya pandemi döneminde yaşamımızı çok renkli kıldı, hayır. Bununla beraber 'dijital bezginlik' adını verdiğimiz bir kavram var ve yine erkeklerde daha çok" ifadelerini kullandı.