Sahra, insan etkisiyle mi çölleşti?

Bilim adamları, Kuzey Afrika'da Sahra bölgesinin çölleşmesinde insan topluluklarının belirleyici etkisi olduğunu ileri sürdü.

Güney Kore'nin Seul Ulusal Üniversitesinden arkeolog David Wright, Sahra bölgesinin 10 bin yıl önce yeşil ve bereketli tropik bir bölgeden nasıl çöle dönüştüğü konusunda yeni bir tez ortaya attı.

Wright tezinde, iklim ve bitki örtüsündeki değişimi, dünyanın yörüngesinin değişmesiyle ortaya çıkan enlem etkilerine bağlayan geleneksel açıklamaların aksine, tarım ve hayvancılıkla uğraşan insan topluluklarının bitki örtüsünde yarattığı tahribatın iklimsel değişimi etkilediğini öne sürdü.

Bölgede kır hayvancılığının ortaya çıkışına dair arkeolojik kayıtlarla, çölleşmeye doğru olan değişime işaret eden çalı bitki örtüsünün ortaya çıkışını mukayeseli olarak inceleyen Wright, 8 bin yıl önce Nil havzası çevresinde yaşayan insan topluluklarının batıya göç etmesiyle aynı zamanda çalı bitki örtüsünün yayılmaya başladığını tespit etti.

Tarımsal üretimin artmasının bölgenin ekolojisinin derin şekilde etkilediğini belirten Wright, hayvancılığın bitki örtüsünü azaltmasıyla "albedo" denilen, yer yüzeyinin güneş ışınlarını yansıtma etkisinin arttığını, bunun da atmosferi ısıtarak muson yağmurlarının oluşumunu engellediğini belirtti.

Wright, azalan muson yağmurlarının da çölleşmeye ve bitki örtüsü kaybına yol açtığı ve bu döngünün nihayetinde 9,4 kilometrekarelik dev bir çöl bölgesi yarattığını savundu.

Wright, teorisinin bölgedeki eski göl yataklarından alınacak bitki örtüsü kayıtlarıyla sınanıp, daha ileri arkeolojik verilerle desteklenebileceğini vurguladı.

Araştırmanın sonuçları, "Frontiers in Earth Science" dergisinde yayımlandı.