Türk bilim insanları FBI'yı solladı

Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Tıbbi Genetik Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hüseyin Onay, geliştirdiği "süper hızlı DNA temelli kişi tanımlama kiti" ile test süresini 6 saatten 34 dakikaya indirdi. Yerli imkanlarla geliştirilen test kitinin yurt dışından alımı önleyerek ülke ekonomisine de katkı sağlaması öngörülüyor.

Çalıştığı üniversitede 15 yıl boyunca 100 bine yakın genetik test yapan Doç. Dr. Onay, 1,5 yıl önce üniversite bünyesindeki teknoparkta şirket kurarak yerli ve hızlı DNA test kitleri geliştirmek amacıyla çalışmaya başladı. Türkiye'nin her yıl onlarca milyon lira vererek yurt dışından aldığı genetik test kitlerini yerli imkanlarla geliştiren Onay, kitlerin maliyetini de düşürdü.

Doç. Dr. Onay, DNA'ya bakılarak yüzde 100 güvenilirlikle kimlik tanımlaması yapılabildiğini vurguladı.

DNA testlerinin süresini kısaltmak için test aşamalarını çeşitli yollarla hızlandırdıklarını dile getiren Onay, "Örneğin DNA'nın hücrelerden izole edilmesi süreci var, rutin bir işlem. Biz zamandan kazanmak amacıyla izolasyon işlemi yerine tükürükte serbest halde bulunan, bir izolasyon çalışması gerektirmeyen DNA örneklerini kullandık." dedi.

Türk bilim insanları FBI'yı solladı

Doç. Dr. Onay, bu yolla yaklaşık zamandan kazanıldığına dikkati çekerek şöyle devam etti:

"Rutin laboratuvar koşullarında normalde en az 6 saatte yapabileceğiniz bir test. Bunu FBI rutinde yaklaşık 2 saatte yapıyor. Bizim süreç optimizasyonunda yakalamaya çalıştığımız rakam 30 dakika. Şu anda Ar-Ge sürecinin tam ortasındayız, 34 dakikayı yakaladık. Bu da bizi şu anda en hızlı kişi tanımlama testi yapan yer haline getiriyor."

"Pasaport yerine kullanılabilir"

DNA temelli kişi tanımlamanın şu anda adli tıp ve tıpta kullanıldığını, yüzde 100 güvenilir olması sebebiyle üst düzey güvenlik gerektiren yerlerde de rahatlıkla kullanılabileceğini aktaran Onay, bunun ülkeye girişteki pasaport kontrolleri, bankacılık sektöründe kişisel kasalara ulaşım, kozmik oda girişlerinde de tercih edilebileceğini ifade etti.

Pasaportların bile sahtesinin yapılabildiğine işaret eden Doç. Dr. Onay, şunları söyledi:

"DNA testleri dünyadaki herkesi birbirinden ayırt edebilecek nitelikte. Burada önemli problem, kimse bir ülkeye girerken DNA analizinin yapılması için 2 saat beklemez. 30 dakika da beklenebilecek bir süre değil ama dünyada en hızlı yapılan testi siz 2 saatten 30 dakikaya düşürüyorsanız 5 dakikaya düşürecek en güçlü aday da siz oluyorsunuz. Mesela pasaport yerine kullanılabilir. Hayalimiz şu, özel bir kağıda tükürük örneğini damlattığınızda süper hızlı bir işleyecek bir cihaz sayesinde birkaç dakika içinde sizin kim olduğunuz anlaşılacak."

"Hızlı test kitinin gelişimi devam ediyor"

DNA test kiti çalışmalarının iki yönlü devam ettiğini, bir yönünün yerli test kiti üretimi olduğunu anlatan Onay, ithal kitlerin yerini almasını istedikleri yerli kitleri 3 ay önce satışa sunduklarına işaret etti.

Süper hızlı DNA test kitinin Ar-Ge çalışmalarının sürdüğünü vurgulayan Doç. Dr. Onay, şu an yakaladıkları 34 dakikalık süreci ilk etapta 30 dakikaya indirmeye çalıştıklarını söyledi. Onay, daha sonraki aşamalarda bu sürenin 10 dakika ve 5 dakikaya doğru ilerleyeceğini ifade etti.

Doç. Dr. Onay, çalışması için patent başvurusu yaptığını da dile getirerek çalışmayı 2-3 yıl içerisinde sonuçlandırmayı amaçladıklarını kaydetti. AA