Türkiye’nin denizlerdeki enerji potansiyeli: Dalga enerjisi

İngiltere, Portekiz, İspanya gibi birçok ülke dalga enerjisini kullanıyor. Denizlerden elde edilebilen bu kaynak, ülke enerji kaynaklarını çeşitlendirmek için büyük bir fırsat sağlıyor.

Yarım ada ülkesi olan Türkiye de denizlerinden bu enerji kaynağını sağlamak için oldukça önemli bir potansiyele sahip. Öyle ki, Türk bilim insanlarının geliştirdiği model üzerinde verimi yüzde 30 oranında artırmayı başardı.

İstanbul Teknik Üniversitesi’nde (İTÜ) yapılan araştırmalarla denizlerden gelen dalga enerjisinin veriminin artırılması için çalışmalar devam ediyor.

“Verimi arttırma yönünde ciddi gelişmeler var”

İTÜ İnşaat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Abdüsselam Altunkaynak, dalga enerjisinden sağlanan verimi artırma hedeflerini anlattı:

“Dalga enerjisi potansiyeli olan bir yenilenebilir enerji kaynağıdır. Ülkemizin de üç tarafı denizlerle kaplı olması vesilesiyle dalga enerjisi potansiyelimiz mevcuttur. Dalga enerjisinde en büyük sorun, dalga gücünün elektrik enerjisine dönüştürülmesindeki verim düşüktür. Yani bu yaklaşık olarak yüzde 10 mertebesindedir.Biz de doktora öğrencilerimizle birlikte bu verimi arttırma yönünde ciddi gelişmeler yapmış bulunmaktayız.”

“Yüzde 30 verimi artırdık”

Altunkaynak, dalga enerjisinin verimini yüzde otuz artırdıklarını söylüyor. Fakat, dalga enerjisinden elde edilecek potansiyelin çok daha olduğunu belirterek, “Bununla da yetinmiyoruz. Bunu daha da artırma hedefimiz var” diyor ve ekliyor:

“Bizim bütün amacımız bunu uygulanabilir hale getirmek ve ülkemizin bu dalga enerjisinden de faydalanabilir duruma gelmesini sağlamaktır.”

Etrafı denizlerle çevrili birçok ülke dalga enerjisini kullanıyor ve geliştiriyor. Çünkü bu enerji, ülkelerin kaynaklarını çeşitlendirmesi için iyi bir alternatif.

“Salınımlı su tipi modelin verimini artırıyoruz”

İTÜ doktora öğrencisi İnşaat Yüksek Mühendisi Murat Barış Mandev, yenilenebilir enerji kaynaklarından olan dalga enerjisini almak için çeşitli tiplerin olduğunu anlatıyor:

“Çok çeşitli tip dalga alma yapıları var. Bu dalga alma yapılarının bugüne kadar uygulanamamasının en önemli nedeni ekonomik olmamaları ve elektrik üretimi sırasındaki verim kayıpları.

Kıyıda çalışan dalga enerjisi alma yapıları içerisinde en verimli olanı salınımlı su sütunu tipi dalga alma yapılarıdır. Biz de buradaki modelimizde salınımlı su tipi modelin verimini arttırmak için yürütmekteyiz.”

“Hava hareketinden faydalanarak enerji üretiliyor”

Bu çalışma, İstanbul Teknik Üniversitesi’nde suyla ilgili yapıların modellendiği laboratuvarda yürütülüyor. Otuz metre uzunluğunda, bir metre genişliğindeki panelin içinde altmış santim yüksekliğinde su bulunuyor.

“Kanalımızın içerisinde bir dalga alma yapısı var. Gönderdiğimiz dalgalarla yapı içerisindeki hava hareketinden faydalanarak enerji üretiliyor.”

Mandev, bir dalganın en önemli iki özelliğinin yüksekliği ve periyodu olduğunu söylüyor:

“Bilgisayarımızdaki yazılımlarla istediğimiz yükseklik, istediğimiz periyotta dalga üretebiliyoruz. Yapımız basınç propları ve dalga sensörlerinden, yükseklik sensörlerinden oluşmakta. Yapı içerisinde yükselen suyun havayı itmesiyle orifis diye adlandırdığımız bu yapıdan çıkan havanın önündeki tribüne ittiği havanın etkisiyle dalga enerjisi üretiyoruz.”

“Modelleri kıyılara yerleştirmeyi amaçlıyoruz”

Kanalda yer alan model, gerçek ölçeğinin 25’te 1’i boyutunda. Araştırmacılar bu modeli geliştirerek kıyılara yerleştirmeyi amaçlıyor.

“Kıyılara yerleştireceğimiz yaklaşık bir otomobil büyüklüğündeki bu modellerle, birden fazla kullanılması halinde, kıyıya yakın olan ve kasabalarımızın enerji ihtiyacını çok rahatlıkla karşılayabiliriz.

İnancımız odur ki geliştirilen modellerle enerji ihtiyacımızın en az yüzde 10-15’ini dalga enerjisiyle karşılayabiliriz.”