Biyolojik arıtma tesisleri nasıl çalışır?

Toprak kirliliği, hava kirliliği, su kirliliği, gürültü kirliliği...

Çevre kirliliği her geçen gün artıyor.

Nüfus, göçler, düzensiz şehirleşme, ormanların tahribi, yangınlar, erozyon, doğal bitki örtüsünün tahribi, trafikteki araç sayısı, deniz araçları, gübre ve zirai mücadele ilaçları çevre kirliliğinin en önemli sebepleri.  

Çevre kirliliği için neden çok ve bu durum toplum sağlığı açısından büyük risk.

Bunların başında kuşkusuz su kirliliği geliyor. Dünyada temiz suya erişim sınırlıyken kirlenen suların temizlenmesi büyük önem taşıyor. Suyu temizlemek için pek çok yöntem var.

Bunlardan biri de biyolojik arıtma tesisleri.

Bu tesisler hem biyolojik hem de kimyasal kirleticileri gidererek atık suyu geri kazandırıyor.

Peki sistem nasıl işliyor? Çevre Mühendisi Muammer Zahit Çokyürür detaylarını TRT Haber'e anlattı.

Süreç karışık, sonuç faydalı

Biyolojik arıtma tesisleri bir hayli karmaşık bir süreçle geri dönüşümde önemli rol oynuyor.

Biyolojik arıtma sistemleri; evsel veya endüstriyel kullanım sonucu ortaya çıkan atık suyun içindeki kirleticileri arındırmak amacıyla fiziksel, kimyasal ve biyolojik arıtma ünitelerini içeriyor.

Kanalizasyon şebekesiyle toplanan atık sular kolektör yani boru hattıyla tesise taşınarak arıtma tesisine iletiliyor.

Atık su mekanik temizlemeli kaba ızgaralara iletilerek ıslak mendil, poşet gibi iri malzemelerin tutulması sağlanıyor. Buradan mekanik temizlemeli ince ızgaralara iletiliyor ve sigara izmariti gibi daha küçük boyutlardaki malzemeler tutuluyor.

[Çizim: TRT Haber / Nursel Cobuloğlu]

Suya hava veriliyor, cisimler dibe çöktürülüyor

Izgaralardan geçirilen atık su içerisinde bulunan kum, küçük çakıl gibi inorganik malzemelerle yağ, gres gibi yüzücü maddeleri uzaklaştırmak amacıyla havalandırmalı kum ve yağ tutucu ünitelere iletiliyor. Suya hava verilerek helezonik bir akım sağlanıyor. Kum, çakıl gibi malzemeler çöktürülerek tabandaki haznede toplanıyor ve kum seperatörlerine aktarılıyor. Suya verilen hava aracılığıyla yağ, gres gibi yüzücü malzemeler yağ kanallarına taşınıp sistemden uzaklaştırılıyor.

Kaba ve ince ızgaralardan, kum ve yağ tutuculardan geçen katı mikro cisimler ön çöktürme havuzlarında uzun süre bekletilerek dibe çöktürülüyor ve sistemden tahliye ediliyor.

Havalandırma havuzları

Havuza verilen hava, havuz tabanına döşenen difüzörler yardımı ile eşit şekilde dağılıyor. Böylece atık su içerisindeki mikroorganizmalar gelişerek tüm organik madde ve kirletici unsurları yok ediyor. Bu işlem sonunda atık su içindeki organik maddeler biyolojik olarak ayrıştırılıyor. Atık suda bulunan amonyak formundaki azotun azot gazına çevrilerek atmosfere verilmesi sağlanıyor. Atık sudaki mikroorganizmalar burada kısmi fosfor giderimini de gerçekleştiriyor.

Sıfır Atık Projesi ile çöpten servet çıkarıldı

Cisimler son kez havuzda çöktürülüyor

Son çökeltme havuzunda, atık suyun dinlendirilmesi ve içerisindeki katı maddelerin tabana çökeltilmesi sağlanıyor. Havalandırma havuzlarında gelişen bakteriler son çökeltme havuzlarında tabanına doğru çöküyor, arıtılan duru su ise tankın üst kısmında birikip dezenfeksiyon ünitesine iletiliyor.

Dezenfeksiyon işlemi

Arıtılan suyun içinde kalan mikroorganizmalar, çevreye zarar vermemesi amacıyla klor eklenerek ya da ultraviyole (UV) ışınlarına maruz bırakılarak suda kalan kalan mikroorganizmalardan arındırılmış oluyor.

Su arındırıldıktan sonra deşarj yapılıyor

Arındırılma işlemi tamamlanan su, yer çekimi cazibesiyle ya da deşarj pompası yardımıyla en yakın alıcı ortama deşarj ediliyor.

Çamurun kullanımı

Havalandırma ve son çökeltme havuzlarında biriken çamur kanallar yardımıyla çamur yoğunlaştırıcıya iletiliyor. Burada çamur, çöktürme havuzlarından daha uzun sürelerde bekletilerek çamurun su içeriği azaltılıyor. Anaerobik yani havasız çamur çürütücülerde çamur çürüme işlemine alınıyor. Bu sırada açığa çıkan biyogaz depolama tanklarına iletiliyor. Buradan ısı ilkesine dayalı kojenerasyon sistemine alınarak ikincil yakıt üretimi sağlanıyor. Süzüntü suyu tesisin atık su girişine aktarılarak en son kalan susuz çamur tesisten tahliye ediliyor.

Kirli suyu, temizlemek zor üstelik büyük ve pahalı tesislere ihtiyaç duyuluyor. Kolay olanı ise kirletmemek.