Dönüşen atıklar ham madde oluyor

Tüketmek insanoğlunun doğasında var. Yiyiyoruz, giyiniyoruz, kullanıyoruz ve sonra çöpe atıyoruz.

Ancak arkamızda bıraktığımız çöplerin hepsi değersiz değil. Çünkü içlerinde geri dönüştürülmesi mümkün milyonlarca atık var. İşte bu atıklara çöp muamelesi yapmak büyük fırsatları kaçıracağımız anlamına geliyor.

Hem çevre korunuyor hem ekonomiye katkı sağlanıyor

İşte bu fırsatları kaçırmamak için atıkları geri dönüştürmek hayati önemde. Lisanslı 2 bine yakın geri dönüşüm tesisiyle Türkiye, bu konuda diğer ülkelerden oldukça ileride.

Öyle ki 2020 yılında 127,4 milyon ton atık bu tesislerde işlendi. Sadece plastik geri dönüşüm sektörü ülke ekonomisine 6 milyar dolarlık katkı sağladı.

Atıklar ham maddeye dönüştürülüyor

Burası atıkların değerlendirilip endüstriye geri kazandırıldığı tesislerden sadece biri. Her gün tonlarca atık bu tesise giriyor ve ham madde olarak geri dönüşüyor. Böylelikle hem çevre korunuyor hem de ekonomiye katma değer sağlıyor.

Tesise atık olarak gelen her şey başka bir ürüne dönüşebiliyor. Yoğurt kovalarından sandalye veya araba tamponu üretilebiliyor.

Şampuan şişelerinden de bir kaydırak ya da yatak başlığı yapılabiliyor. Kamyonlarla gelen atıklar önce kendi içinde ayrıştırılıyor. Ardından kırılarak ufak parça haline geliyor. Daha sonra eritilerek granül halini alıyor.

Dönüştürülen granüller, üretimi sırasında da belirli aralıklarla kalite laboratuvarında test ediliyor. Son olarak bir başka ürüne dönüşmek üzere müşterilere yollanıyor.

Türkiye, yurt içindeki atıkları dönüştürdüğü gibi ithal ettiklerini de ekonomiye geri kazandırıyor. Yani geri dönüştürüp ekonomiye kazandırdığı "çöp" değil, hammadde.

"Çöp değil atık ithal ediyoruz"

Plastik sektörü olarak Türkiye'nin Avrupa'da en büyük ikinci üretici ülke olduğunu söyleyen Ses Geri Dönüşümcüler ve Geri Kazanımcılar Derneği Başkanı Fatih Eren, şu şekilde konuştu:

"Dünya üzerindeyse yedinci üreticiyiz. Ancak ham madde ihtiyacımız var. Dolayısıyla Türkiye’de petrokimya tesisi toplam ihtiyacımızın yüzde 15’ini sağlayabiliyor. Geriye kalan yüzde 85’lik kısmın yüzde 30’luk kısmınıysa geri dönüşüm sektöründen sağlıyoruz. Biz kesinlikle atık çöp olarak getirmiyoruz.

Plastiklerimizin hepsi geri dönüştürülebilir plastikler bunlar. Biz bunlara atık demiyoruz, bunlar bizim için ham madde. Dolayısıyla biz çöp ithal etmiyoruz. Plastik atık ithal ediyoruz ve bunları geri dönüştürüyoruz. Tekrardan ekonomimize kazandırıyoruz."

İthalatı azaltmanın çaresi evlerde

Geri dönüşüm sektöründe ithalatı azaltmanın çaresi de evlerden başlıyor.

Evlerde ayrıştırmaya başlanıldığı zaman atık ithalatına ihtiyacın kalmayacağını dile getiren Eren, "Bizim atıklarımız direkt çöpe atıldığı için evlerde ayrıştırma yapılmadığı için evsel atıklarla temas ettiğinden dolayı geri dönüşümü mümkün olmuyor" dedi.

Türkiye'de geri dönüşüm sektöründe öncü, üreten bir ülke. Hedef, sıfır atık dönüşüm oranını artırmak ve atık ithalinde kotayı daha da düşürmek.  

Kamera: Deniz Kahraman

Kurgu: Sedat Yıldırım