Türkiye Sıfır Atık Projesi ile 2017’de tanıştı. O günden bu yana hayli yol kat edildi. Proje toplumdan büyük destek gördü. Artık günlük yaşamımızın bir parçası haline gelen Sıfır Atık Projesi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın himayesinde başlatıldı. Proje kısa sürede ülke çapına yayıldı ve geniş kitleler sıfır atık konusunda bilinçlendirildi.
[Fotoğraf: AA Arşiv]
24,2 milyon ton atık geri kazanıldı
İlk sıfır atık uygulaması Cumhurbaşkanlığı Külliyesi ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nda başladı. Ardından kamu kurumları başta olmak üzere limanlar, havaalanları, otogarlar, tren garları, eğitim kurumları, alışveriş merkezleri, hastaneler ve turizm tesisleri gibi kalabalıkların yoğun olduğu noktalarda adım adım proje yaygınlaştırıldı. 2017'den bu yana, sıfır atık yönetim sistemini uygulamaya başlayan kurum ve işletme sayısı 140 bine ulaştı.
[Fotoğraf: AA]
Projenin hayata geçirildiği 2017’den 2022 yılı Ocak ayına kadar geçen sürede toplam 24,2 milyon ton atık ekonomiye kazandırıldı. Bunun 16,5 milyon tonunu kağıt-karton atıkları oluşturdu. 4,1 milyon ton plastik, 1,7 milyon ton cam, 0,4 milyon tonun metal atıktan ekonomik kazanç elde edildi. Geri dönüşümü sağlanan atıkların 1,5 milyon tonu da organik ve diğer geri dönüştürülebilir atıklardan oluştu. Atıklardan 30 milyar lira ekonomik kazanç elde edildi.
Proje ilk başladığında geri kazanım oranı yüzde 13’tü. Aradan geçen zaman zarfında halkın da bilinçlenmesiyle bu oran yüzde 22,4’e kadar ulaştı. 2023 hedefi ise bu oranı yüzde 35’e kadar çıkarmak.
[Fotoğraf: AA]
Uluslararası ödüllere layık görüldü
2023 yılına kadar bütün Türkiye’de yaygınlaştırılması hedeflenen proje uluslararası alanda da dikkat çekti. Geçen yıl Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın (UNDP) Türkiye’de ilk kez verdiği “Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları Eylem Ödülü”ne layık görüldü.
Yine aynı yıl Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Yerleşimleri Programı (UN-Habitat) tarafından, Emine Erdoğan’a “Atık Alanında Akıllı Şehirler” girişimine destek vermesi, himayelerinde yürütülen “Sıfır Atık Projesi” ve çevreye olan katkılarından dolayı “Waste Wise Cities Global Champion” ödülü (Atık Alanında Akıllı Şehirler Küresel Şampiyonu) de verildi.
Sıfır Atık Projesi 2019 yılında OECD ülke raporunda 'Umut Vadeden Proje' olarak örnek gösterildi.
Son olarak geçtiğimiz aylarda Sıfır Atık Projesi, Akdeniz Parlamenter Asamblesi tarafından 21 ülkeyi geride bırakarak birincilik ödülüne değer bulundu.
Kardeş proje: Sıfır Atık Mavi
Sıfır Atık Projesi kapsamında Türkiye genelindeki deniz ve su varlıkları da yer alıyor. Bunun için de önemli adımlar atıldı. 2019 yılında Sıfır Atık Mavi Projesi başlatıldı. Mevcut atıkları temizlemeyi ve yeni atıkların oluşmasını engellemeyi amaçlayan Sıfır Atık Mavi Projesi de giderek yaygınlaşıyor. Proje kapsamında pek çok kuruluş denizlerin kirlenmesiyle mücadele edeceklerini taahhüt etti. Sivil toplum kuruluşları, belediyeler ve gönüllülerin desteklediği proje meyvelerini veriyor. Özellikle denizlerin kirlenmesi konusunda yürütülen çalışmalar sayesinde mavi bayraklı plajların sayısı arttı. Hatta 2021’de Türkiye 519 mavi bayraklı plajıyla dünyada üçüncü sırada yer aldı. 2023’de ise birinci sırada olunması hedefleniyor.
4ºC
Ankara
