BM 17 Haziran’ı 1994 yılında ‘Dünya Çölleşme ve Kuraklıkla Mücadele Günü’ ilan etti. “Sessiz felaket” olarak nitelenen çölleşmeye dikkat çekmek, arazi tahribatı konusunda insanlığı bilinçlendirmek adına ilan edilen bu anlamlı gün, Türkiye’de de aynı şekilde kutlanıyor.
İklim değişikliği, küresel ısınma, insan eliyle çevreye verilen zararlar ve diğer etkenler, Dünya gezegenini gittikçe daha fazla yaşanması zor hale getirirken insan, hayvan ve bitki yaşamını sürebilmesi için doğal dengenin korunması, çevrenin bu halinden daha kötüye gitmemesi gerekiyor. Bu nedenle dünyada ve Türkiye’de pek çok çalışma yapılıyor.
Türkiye’de Tarım ve Orman Bakanlığı uhdesinde yürütülen çalışmalar kapsamında, Orman Genel Müdürlüğü tarafından ‘Toprak Muhafaza Çalışmaları’ gerçekleştiriliyor. Bu çalışma dahilinde orman sınırları içinde veya dışındaki her türlü arazide, yağış-akış rejimi bozulmuş dere, çay ve ırmakların su toplama havzalarındaki erozyona maruz kalan bozuk orman alanları, bitki örtüsü tahrip olmuş yamaç arazileri ele alınıyor. Orman kurmak, bozuk orman alanlarını verimli orman alanlarına dönüştürmek veya bitki örtüsü ıslah etmek, yukarı dere mecralarında su akışını düzenleyici tesisler yapmak gibi yöntemlerle, doğal denge korunmaya çalışılıyor.
Erozyon Kontrolü Sel Riskini Düşürüyor
Yapılan Erozyon Kontrolü Çalışmalarıyla verimli tarım toprakları korunurken, nehir havzalarında yapılan çalışmalar sayesinde sel riski azaltılıyor. Baraj ve göletlerin ömrü uzatılıyor, topraktaki organik madde miktarı korunarak toprak verimliliği ve gıda güvenliği sağlanıyor. Küresel ısınma, iklim değişikliği ve çölleşmenin ülke üzerindeki olumsuz etkileri azaltılıyor. Topraktaki organik madde miktarı korunduğu için yine küresel ısınma ve iklim değişikliğinin ülke üzerindeki olumsuz etkileri düşürülüyor. Özellikle 0-30 santimetre derinliğindeki toprağın organik karbon miktarının azalması engelleniyor. Topraktaki organik karbon stokları yükseltiliyor.
1 Milyon 646 Bin Hektarda Çalışma
Toprak Muhafaza Çalışmaları, 1946-2002 yılları arası 470 bin 288 hektar alında gerçekleştirilmişti. 2002-2023 döneminde ise 1 milyon 176 bin 366 hektar alanda daha gerçekleştirildi ve toplam 1 miyon 656 bin 654 hektara ulaştı.
2023’te 25 bin hektar alanda Erozyon Kontrol Tesis Çalışması, 15 bin hektar alanda Sel Kontrol Tesis Çalışması olmak üzere toplam 40 bin hektar alanda Toprak Muhafaza Çalışması tamamlanacak.
Erozyonla Mücadele alanında, 2002 yılı öncesindeki 56 yılda yapılan çalışmanın yaklaşık 2,5 katı son 20 yılda gerçekleştirildi. Türkiye’nin 2002 yılında 20,8 milyon hektar olan orman varlığı, 2,4 milyon hektar artırılarak 23,2 milyon hektara ulaştı. Son 21 yılda 6,5 milyar fidan toprakla buluşturuldu.
Entegre Havza Rehabilitasyon Projeleri
Çölleşmeyi ve kuraklığı önlemek için kurak ve yarı kurak alanlarda havza bazlı çalışmalar da yapılıyor. 2023-2028 yılları arasında Çekerek ve Bolaman Havzaları Entegre Rehabilitasyon Projeleri yürütülecek. Yapılacak bu çalışmalarla doğrudan veya dolaylı olarak suyun muhafazası ve kuraklığın etkilerinin azaltılması sağlanacak.
Baraj Havzaları Yeşil Kuşak Ağaçlandırma Eylem Planı Kapsamında 2013- 2019 yılları arasında 516 baraj havzasında erozyon önlemek ve barajlardaki su tutma kapasitesinin artırılarak kuraklığın etkilerinin azaltılması amacıyla çalışmalar yapılmıştı. Eylem planı haricinde de çalışmaları devam ettiriliyor. Ayrıca yapılan erozyon kontrolü, sel kontrolü, mera ıslahı çalışmalarında su hasadı sağlanarak kuraklıkla mücadele edilip su verimi ve su kalitesi artırılmaya çalışılıyor.