Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de yenilenebilir enerji üretimine ilgi her geçen gün artıyor.
Rüzgar, güneş ve sudan elde edilen elektrik şebeke hatlarıyla tüketim noktalarına ulaşıyor. Bu döngünün günlük yaşamdaki etkisinin en çok hissedildiği yerlerden biri ise Bursa’nın Babasultan köyü.
“Elektriği her yerde kullanıyoruz ama ücret ödemiyoruz”
Uludağ’ın eteklerinde yer alan ve su bakımında oldukça zengin bir köy Babasultan. Dağlardan gelen ve köyün ortasından akan doğal kaynak suyundan bile bunu anlamak mümkün. Yaklaşık 2 yıl süren çalışmaların ardından üretilen, akıllı ve kompakt ilk HES olma özelliği taşıyan HİDROTEM de köyün üst kısmında yer alan su deposuna kurulmuş. Yükseklerden gelen suyun bir bölümü ilk olarak HİDROTEM’e, hemen ardından da köyün sulama deposuna gidiyor.
Babasultan köyü muhtarı Yener Sayın da santralin köye sağladığı faydaları şöyle anlatıyor:
“HİDROTEM’i iki yıl önce başlattık. Geyikli Baba Türbesi'nin, Baba Sultan Camii'nin ve caminin dış aydınlatmasının elektriği buradan sağlanıyor. Misafirlerin geldiği park gibi geniş alanlarda bir sürü dış aydınlatma lambası da santralden karşılanıyor. Hiçbir yer karanlık kalmasın diye elektriği her yerde kullanıyoruz ama ücret ödemiyoruz.”
“Her yerde elektrik gitti, ama camimiz kapanmadı”
TEMSAN’ın geliştirdiği ilk prototip ürün olan ve 10 kW güce sahip HİDROTEM, 7/24 elektrik üretiyor. Elde edilen enerji de köydeki cami, türbe ve çevre aydınlatmalarında kullanılıyor. Baba Sultan Camii’nin imamı Emre Çalışkan konu ile ilgili:
“Yıldırım düştükten sonra bütün köyümüzün elektrikleri gitti. Sadece camiler kapanmadı. Yani elektriği gitmedi. Her zaman ezanlarımız gümbür gümbür okundu. Cemaatimiz de şaşırdı, Allah razı olsun dedi. Bunu çok kişiden duydum ben. Allah razı olsun bu sistemi getirenlerden dediler.” diye konuştu.
Türkiye’deki hidroelektrik potansiyeli Keban Barajı’na eşit
TEMSAN yetkililerine göre Türkiye’de HİDROTEM’in kurulabileceği 1000 MW’ın üzerinde bir potansiyel bulunuyor. Hedeflenen pazarın toplam büyüklüğü ise Türkiye’nin en büyük ikinci barajı olan Keban barajına eşit.
Tüm gelişmiş ülkelerde olduğu gibi Türkiye’de de su kaynaklarının farklı noktalara taşındığı birçok hat ve tesis bulunduğunu söyleyen TEMSAN Ar-Ge ve İnavasyon Daire Başkanı Oğuzhan Bendeş örnek olarak, içme suyu isale hatları, sulama suyu hatları, kirli su hatları ve endüstriyel tesislerde kullanılan soğutma suyu hatlarını gösteriyor.
Bu hatların genellikle tesislerle beraber çalışan, kendi ekosistemi bulunan ve üzerinde çok fazla değişiklik yapmaya imkân olmayan tesislerden oluştuğunu vurgulayan Bendeş şöyle konuştu:
“Ülkemizin kullanılmamış bu ve benzeri hidrolik potansiyellerinin değerlendirilmesi, bunun da muadillerine göre daha hızlı, daha verimli ve ekonomik şekilde yapılması hedefinin sonucunda HİDROTEM ortaya çıktı.”
Kurulduğu anda elektrik üretmeye başlıyor
Belediye isale hatlarında, tarımsal sulama hatlarında, basınç kırıcılarda, içme suyu arıtma tesislerinde, su deposu giriş-çıkışlarında, soğutma suyu kullanılan tesislerde, deniz deşarj noktalarına kolayca kurulabilen ve uzaktan erişime imkân veren hidroelektrik santral HİDROTEM, 0.5 kW ile 1 MW aralığında üretime olanak sağlıyor.
HİDROTEM’in birçok kolaylığının ve avantajının olduğuna işaret eden Bendeş, santralin özellikle taşınabilir ve kompakt yapısı sayesinde kısa sürede nakledilebilir olmasını ve özgün tasarımıyla inşaat gerektirmediği için hem alandan hem de zamandan tasarruf ettiğini vurguluyor.
Bendeş’e göre HİDROTEM’in bir diğer kolaylığı ise sahaya ulaştığı gün içerisinde elektrik üretimine başlayabilmesi.
4.4ºC
Ankara
