Çocuklarda diş sıkma neden görülür?

Bebeklik döneminden itibaren çocuklarda da tıpkı yetişkinlerde olduğu gibi Bruksizm yani diş sıkma görülebiliyor. Kimi çocuklardaysa diş sıkmadan farklı değerlendirilen, diş gıcırdatmaya da rastlanıyor.

Oldukça sık görülen bu durumun altında ne gibi nedenler bulunuyor?
Diş sıkma ve gıcırdatma tedavi edilmezse nelere yol açabilir?

Üsküdar Üniversitesi Ağız Diş Çene Cerrahisi Ana Bilim Dalı Başkanı Dr. Fulya Üçem'e sorduk. İşte 8 soruda çocuklarda diş sıkma sorunu.

[Fotoğraf: Getty]

Diş sıkma problemi yaşayan çocuklarda görülen rahatsızlıklar neler?

Diş sıkma, çocuğun dişleri çıkmaya başladığı andan itibaren yeme bozukluğuna yol açabiliyor. Dişlerin kırılmasına, diş eti çekilmesi, diş ve çenede başka problemlere sebep olabiliyor. Kulak ağrısı yapabiliyor. Uyku sorunları oluşturabiliyor. Bunlar bizim diş sıkma yaşayan çocuklarda gördüğümüz sorunlar.

[Grafik: TRT Haber]

Ebeveynler çocuklardaki diş sıkmayı veya gıcırdatmayı nasıl fark edebilir?

Diş sıkmayla diş gıcırdatma birbirinden farklı olaylar. Çünkü diş sıkmada çene sağ, sol, yan hareketler yapmıyor. Hareket yapmadığı için diş sıkmada bir ses duymuyoruz. Sadece diş gıcırdatmada ses duyuyoruz. Dolayısıyla çocuk eğer uyku esnasında dişini gıcırdatıyorsa o zaman bunu fark edebiliyoruz. Diş sıkmadan, çocuğun kulak, çene ağrısı benzeri şikayetleri neticesinde şüpheleniyoruz.

Diş sıkma psikolojik mi, anatomik kökenli olarak mı değerlendiriliyor?

Tabii psikolojik etkisi de olabiliyor. Çocuk stresli olduğu durumda otomatikman bütün vücut, kaslar da gerildiği için çene kası da gerilebiliyor. Buna bağlı olarak çocuk dişlerini sıkabiliyor veya gıcırdatabiliyor. Bunun haricinde dişlerin tam çıkmaması da çocuklarda bruksizme veya diş sıkmaya sebebiyet verebiliyor. Kulak ağrısı kaynaklı çocuk, dişini sıkabiliyor. Bazı ilaçlar, örneğin Serebral Palsi gibi tablolarda kullandığımız ilaçlar da diş sıkmaya sebep olabiliyor. Yani direkt bu psikolojik etkilidir diyemiyoruz. Zaten çok büyük bir oranda gördüğümüz için aslında normal karşılıyoruz. Çünkü on çocuktan ikiyle üçü bize gıcırdatma veya sıkma şikayetiyle başvuruda bulunabiliyor.

[Fotoğraf: Getty]

Çocuklarda bizim net bir karar verebilmemiz için başta beklememiz gerekiyor. Çocuğu takibe alıyoruz genellikle. Dokuz on yaşına kadar bu alışkanlık devam ediyor mu, etmiyor mu? Öncelikle buna bakıyoruz. Mutlak suretle altta bir etken var mı buna bakmak gerekiyor. Sadece sıkıyor, gıcırdatıyor, plak yapalım demiyoruz. Psikiyatri ve çocuk doktoruyla beraber çalışarak çözüm bulmaya çalışıyoruz.

Diş sıkma mı yoksa gıcırdatma mı daha tehlikeli?

Çocuğun aslında şikayetiyle bağlantılı. Çocuk dişlerini gıcırdatıyorsa, bu dişlerin aşınmasına sebebiyet verebiliyor. Dolayısıyla diş gıcırdatma aslında diş sıkmadan biraz daha önde gidiyor. Çocuk dişlerini aşındırabiliyor. O zaman bu durumda biz koruyucu plak yapmayı öneriyoruz.

Diş sıkma veya gıcırdatmada nasıl bir prosedür izleniyor?

Biz öncelikle süt dişlerinin düşmesini bekliyoruz. Süt dişleri düştükten sonra hala çocuk diş gıcırdatmaya devam ediyorsa o zaman altta yatan etkene bakmaya çalışıyoruz. Çünkü süt dişlenme sürecinde dişler tam tamamlanmadığı için veya tam hizalanmadığı için biz bunlarla karşı karşıya kalabiliyoruz. Ama çok ağrısı olan çocuklarda on yaşına kadar da koruyucu plak yaparak çocuğun diş sıkmasının önüne geçiyoruz ve çocuk doktoruyla da beraber çalışıyoruz. Çünkü altta yatan bir etken varsa kullandığı bir ilaç buna sebebiyet verebiliyorsa o zaman o medikal tedavinin düzenlenmesini isteyebiliyoruz. Bazı durumlarda kandaki bazı değerlerin, örneğin demir, magnezyum eksikliği de bruksizme sebebiyet verebiliyor. O zaman bunların da yine idamesinin sağlanmasını istiyoruz.

Aileler ne yapmalı?

İlk önce çocuk doktoru ve bize mutlaka muayene olmalarını öneriyoruz. Aşınma çocukta çok fazlaysa çene ağrısı, kulak ağrısı gibi... Örneğin kulak ağrısı şikayetiyle çocuk doktoruna gidilebiliyor. Pediatrist kontrol ettiğinde eğer kulak kaynaklı herhangi bir sorun yoksa zaten direkt bize yönlendiriyor. Bu gibi durumda biz tabii ki beklemeden bir an evvel koruyucu bir plak yaparak bu diş sıkma veya diş gırçalatmanın önüne geçmeye çalışıyoruz ki çocuğun yaşadığı şikayeti kesebilelim. Çünkü bu çocuklarda yeme isteğini ortadan kaldırabiliyor. Sürekli olarak ağrı kesici kullanma durumunda kalabiliyorlar. O yüzden bu gibi vakaların aileler tarafından ihmal edilmemesi, mutlaka tedavi edilmesi gerekiyor.

Tedavi ne kadar sürüyor?

Aşağı yukarı altı ay gibi bir süre akşamları plak kullanılmasını istiyoruz. Bu süreçte aslında dişleri de kontrol ediyoruz. Diğer rahatsızlıklar varsa, kullandığı ilaçlar gibi, onlar da bu süreçte düzenlenebiliyor. Yani o altı aylık periyot aslında bizim etkenleri elimine ettiğimiz, çocuğun diş sıkmasını, gıcırdatmasını önlemek için, plağı kullandığımız, çeneyi rahatlattığımız bir süreç oluyor. Sonrasında da bir buçuk yıl kadar çocuğu takibimizde tutuyoruz.

Grafik: Ayhan Akgün