Çocukların dünyasına masalların şifalı dokunuşu: Masal terapisi

Masal terapisi, çocukların iç dünyalarını keşfetmelerini, duygusal ve psikolojik zorluklarını anlamalarını sağlamak için kullanılan bir terapi yöntemi. Masalların renkli dünyası, onların kendilerini ifade etmelerine ve içsel dünyalarını keşfetmelerine olanak tanıyor.

Terapistler, çocukların yaşına ve ihtiyaçlarına uygun seçtikleri masallarla sürece rehberlik ediyor. Çocukların hayal gücünü harekete geçirir masallarsa, onların duygusal deneyimlerini anlamalarına yardımcı olan semboller ve metaforlar sunuyor.

Haberimizde masal terapisinin detaylarını Klinik Psikolog Süreyya Kitapçıoğlu ile konuştuk.

Yetişkinlere Bibliyoterapi, çocuklara masal terapisi...

Bibliyoterapinin bir alt dalı olarak kabul edilen masal terapisi, çocukların karmaşık duyguları anlamalarına ve ifade etmelerine yardımcı oluyor. Terapi sürecinde çocuklar, karakterlerin yaşadıkları olaylarla kendi duygusal durumlarını özdeşleştirerek, içsel dünyalarını keşfediyorlar. Bu sayede, çocukların hem kendilerini daha iyi anlamaları hem de başkalarıyla empati kurabilmeleri sağlanıyor.

Süreyya Kitapçıoğlu daha çok yetişkinlerin tedavi yöntemi olarak kullanılan Bibliyoterapi'yi ise şöyle betimliyor:

"Bibliyoterapi, bireylerin okuma yoluyla duygusal ve bilişsel gelişimlerini desteklemeyi amaçlayan bir terapi yöntemi. Bibliyoterapide kullanılan kitaplar genellikle daha uzun ve karmaşık olsa da, masalların da benzer bir işlevi vardır. Her iki terapi yöntemi de bireyin kendini ve dünyayı anlama sürecinde hikayelerin gücünü kullanır. Masal terapisi, özellikle daha genç yaş gruplarına hitap ederken, Bibliyoterapi daha geniş bir yaş aralığına uygulanabilir."

[Fotoğraf: Getty]

Yaşa göre masallar da değişiyor...

Masalın içeriği, kullanılan dil ve temalar, bireyin yaşına ve gelişim düzeyine uygun olmalı diyen Süreyya Kitapçıoğlu, yaş gruplarını şöyle özetliyor.

Okul Öncesi (3-6 Yaş):
Okul öncesi dönemdeki çocuklar için, genellikle kısa ve basit masallar tercih ediliyor. Bu yaş grubunda masallar, çocukların hayal gücünü harekete geçirirken aynı zamanda duygusal farkındalıklarını artırıyor.

İlkokul (7-12 Yaş):
İlkokul çağındaki çocuklar için ise sosyal becerileri geliştiren ve problem çözme yeteneklerini destekleyen hikayeler seçiliyor.

Ergenlik (13-18 Yaş):
Ergenlik dönemindeki gençler ise, kimlik arayışı ve duygusal karmaşa gibi konuları işleyen daha derin ve karmaşık masallarla yönlendiriliyor.

Masal terapisi hangi duygusal ve davranışsal sorunları çözmede etkili?

Masallar, çocukların karmaşık duyguları anlamalarına, ifade etmelerine ve bu duygularla başa çıkmalarına yardımcı olabilecek güçlü semboller ve hikayeler içeriyor. Kaygı, öfke, saldırganlık ve özgüven eksikliği bunlardan sadece bazıları... İşte masal terapisinin etkili olduğu bazı duygusal ve davranışsal sorunlar:

Kaygı ve korkular:
Masal Terapisi, çocukların belirli korkularını (karanlık korkusu, ayrılma kaygısı gibi) keşfetmelerine ve bu korkularla başa çıkma yolları bulmalarına yardımcı olabilir. Masallar, çocuklara güven ve cesaret veren hikayelerle destek sağlar.

Öfke ve saldırganlık:
Öfke ve saldırganlık gibi duygusal tepkiler, masal terapisi ile yumuşatılabilir. Çocuk, masaldaki karakterlerin öfke ile başa çıkma yollarını keşfederek, kendi duygularını daha sağlıklı bir şekilde yönetmeyi öğrenebilir.

Özgüven eksikliği:
Kendine güven sorunu yaşayan çocuklar için, kahramanların engelleri aşarak başarıya ulaştığı masallar motive edici olabilir. Bu, çocuğun kendine olan güvenini artırabilir ve daha olumlu bir benlik algısı geliştirmesine yardımcı olabilir.

Travma ve kayıp:
Travma ve kayıp yaşayan çocuklar, bu duygusal deneyimlerini sembolik olarak masallar aracılığıyla işleyebilir. Terapist, çocuğun bu zorlu duygularla başa çıkmasına ve iyileşme sürecini desteklemesine yardımcı olabilir.

Sosyal beceriler ve empati eksikliği:
Sosyal beceriler ve empati geliştirme konusunda sorun yaşayan çocuklar, masallar aracılığıyla başkalarının duygularını anlamayı ve uygun sosyal davranışlar geliştirmeyi öğrenebilirler.

Davranış bozuklukları:
Davranışsal sorunlar (örneğin inatçılık, yalan söyleme) masal terapisi ile ele alınabilir. Masallar, çocuklara doğru ve yanlış arasındaki farkı anlamalarına ve uygun davranışlar geliştirmelerine yardımcı olabilir.

[Fotoğraf: Getty]

Masal seçiminde nelere dikkat edilmeli?

Süreyya Kitapçıoğlu, doğru masal seçiminin, masal terapisinin başarısında büyük ölçüde belirleyici olduğunu söylüyor.

"Masalın çocuğun yaşına ve gelişim düzeyine uygun olması, terapi sürecinin verimliliğini artırıyor. Ayrıca, masalın içerdiği temaların çocuğun mevcut duygusal ihtiyaçlarına cevap verebilmesi, masalın etkisini güçlendiriyor.

Sembolik anlamlar içeren masallar, çocukların duygusal dünyasına daha derin bir şekilde dokunuyor. Bunun yanı sıra, masalın kültürel uygunluğu da göz önünde bulundurulması gereken önemli bir faktör. Kültürel olarak tanıdık ve anlamlı olan masallar, çocukların hikayeyle daha kolay bağ kurmasını sağlıyor."

Kimler masal terapisi uygulayabiliyor?

Masal terapisi, uzmanlık gerektiren bir alan olup, çocuk ve ergen psikologları, psikoterapistler, oyun terapistleri ve bu alanda eğitim almış danışmanlar tarafından uygulanıyor. Ayrıca, öğretmenler ve erken çocukluk eğitimi uzmanları da bu tekniklerden yararlanabiliyor. Ancak bu durumda, profesyonel bir terapistin rehberliği de önemli.

Masal terapisi doğru bir şekilde uygulandığında, çocukların sağlıklı bireyler olarak yetişmelerine destek olabilir. Ebeveynlerin ve eğitimcilerin bu yeni ve etkili terapi yöntemine dair bilgi sahibi olmaları, çocukların duygusal ve psikolojik sağlığı açısından büyük önem taşıyor.