Çocukların yaratıcılığında ebeveynlerin rolü ne?

Problem çözme, eleştirel düşünme, yenilikçi olma ve özgün fikirler üretme... Yaratıcılık, sanatsal yetenekten çok daha fazlasını ifade ediyor. Yetişkinlikteki başarının yapı taşlarını oluşturan yaratıcı düşünme becerileri ise çoğu zaman ebeveynlerin tutum ve davranışlarıyla şekilleniyor. 

Peki, ebeveynlerin yaratıcılığı baskılayan davranış ve söylemleri neler? Bu tutumdan kaçınmak nasıl mümkün?

Bu soruların tek bir yanıtı olmasa da, pratik tavsiyeleri sizin için derledik.

Olumsuz tutum ve eleştiri yaratıcılığı baskılıyor

Çocuklar kendilerini ifade etme ve yaratıcı düşünme süreçlerinde, çevrelerinden gelen destek ve teşvike ihtiyaç duyuyor. Sürekli eleştirilmek ve olumsuz geri bildirimler almak ise çocukların kendilerine olan güvenlerini zedelerken yaratıcı süreçlerine ket vurabiliyor. Bu durum, çocukların yeni fikirler üretme ve farklı bakış açıları geliştirme yeteneklerini sınırlıyor, onları daha içe dönük ve risk almaktan çekinen bireyler haline getiriyor.

Peki, ebeveynlerin hangi tutumları çocukların yaratıcı düşünme süreçlerini olumsuz etkiliyor?

[Grafik: TRT Haber]

Aşırı eleştiri:
Çocuğun çalışmalarını sürekli eleştirmek ve olumsuz geri bildirimlerde bulunmak, özgüvenini zedeleyebilir ve yaratıcılığını bastırabilir. Oysa hata yapmayı öğrenme fırsatı olarak görmek ve yapıcı geri bildirimlerde bulunmak çocuğu teşvik ediyor.
Örneğin, "Resimdeki bu renk çok güzel, ama belki de farklı bir fırça kullanmayı deneyebilirsin" gibi bir yorum yapmak "Bu resim yeterince iyi değil, daha iyi çizemez misin?" demekten çok daha yararlı olabilir.

Mükemmeliyetçilik:
Çocuktan her zaman mükemmel olmasını beklemek de yaratıcı riskler almasını engelleyebilir. Yaratıcılık, deneme-yanılma ve hatalardan ders çıkarma ile gelişir.

Karşılaştırma:
Çocuğu diğer çocuklarla karşılaştırmak, özgüvenini zedeler ve yaratıcılığını bastırır. Her çocuğun kendine özgü yetenekleri ve becerileri olduğunu unutmamak gerekir.

Aşırı korumacılık:
Çocukların hatalarından ders çıkarmaları ve bağımsız düşünmeyi öğrenmeleri için özgürlüğe ihtiyaçları vardır.

Çocuğun yaratıcı faaliyetlerine ilgisizlik:
Çocuğun yaratıcı faaliyetlerine katılmak için yeterli zaman ayırmamak, yaratıcı potansiyelini geliştirmesini engelleyebilir. Birlikte resim yapmak, müzik dinlemek, kitap okumak onları motive edebilir.

Yetersiz destek ve teşvik: Çocuğun yaratıcı çabalarını yeterince desteklememek, teşvik ve takdir etmemek de yaratıcılığı bastırabilir. Çocukların çabalarının takdir edilmesi ise onları en iyiyi yapmaya teşvik eder.

Yaratıcılığı desteklemek için ebeveynlere öneriler

Yaratıcı çocuklar, dünyayı farklı gözlerle gören, problemlere yenilikçi çözümler üreten ve hayal güçlerini özgürce kullanan bireylerdir. Böyle çocuklar yetiştirmek, her ebeveynin hayali... Peki, bu hayal nasıl gerçeğe dönüştürülebilir?

[Grafik: TRT Haber]

Fikirlerini dinleyin ve saygıyla karşılayın:
Çocukların fikirlerini dinlemek ve saygıyla karşılamak, onların özgüvenlerini geliştirmelerine ve kendilerini ifade etmeleri için rahat hissetmelerine yardımcı olur. Yargılamadan veya eleştirmeden dinlemek, onların yaratıcı düşünmeye teşvik edilmiş hissetmelerini sağlar.

Yaratıcı çabalarını takdir edin ve motive edin:
Çocuklarınız resim yaparken, hikaye yazarken veya başka yaratıcı faaliyetlerde bulunurken onları takdir etmek ve motive etmek, onları bu tür aktivitelere devam etmeye teşvik edecektir. Samimi övgüler ve destekleyici sözler, onların özgüvenlerini artıracak ve yaratıcı potansiyellerini keşfetmeye teşvik edecektir.

Hatalar yapmaktan korkmamaları için onları teşvik edin:
Hata yapmaktan korkmak, yaratıcılığın önündeki en büyük engellerden biridir. Ebeveynler, çocukların hatalarından korkmamaları ve hatalarını öğrenme fırsatı olarak görmeleri için onları teşvik edebilir. Bu sayede denemekten ve risk almaktan çekinmeden yeni şeyler keşfedebilirler.

Deney yapmalarına ve yeni şeyler keşfetmelerine izin verin:
Çocukların deney yapmalarına ve yeni şeyler keşfetmelerine izin vermek, onların merak duygularını besler ve hayal güçlerini geliştirir.

Farklı fikirlere ve bakış açılarına açık olun: Farklı fikirlere ve bakış açılarına açık olmak, yaratıcı düşünmenin temelini oluşturur. Ebeveynler, çocukların farklı bakış açılarına saygı göstererek, problem çözme becerilerini geliştirmelerine yardımcı olabilir.

Destekleyici ve teşvik edici bir ortam yaratın: Çocuklar için destekleyici ve teşvik edici bir ortam yaratmak, onların kendilerini güvende hissetmelerini ve yaratıcı potansiyellerini özgürce ifade etmelerini sağlar.

Yaratıcı faaliyetlere katılmaları için onları teşvik edin: Resim yapmak, müzik dinlemek, kitap okumak, tiyatroya gitmek gibi yaratıcı faaliyetlere katılmak, çocukların hayal güçlerini ve yaratıcılıklarını geliştirmelerine yardımcı olur.