Mükemmel ebeveynlik gerçekçi bir hedef mi?

Ebeveynlik, belki de hayatın en zor ve en ödüllendirici rollerinden biri. Ancak her geçen gün ebeveynler üzerindeki mükemmel olma baskısı da artıyor. Özellikle sosyal medya, ebeveynleri sürekli olarak "kusursuz" olma çabası içine sokuyor. Anne-babalar, bu platformlarda diğer ailelerin yaşamları ve çocuklarını sergilediği paylaşımları gördükçe, kıyaslama duygusuyla mücadele etmek zorunda kalabiliyor. Bu durum onların yetersizlik hissi yaşamalarına ve mükemmel olma baskısı hissetmelerine neden oluyor.

Peki, mükemmel ebeveynlik gerçekçi bir hedef mi?
Çocukların ihtiyacı mükemmel ebeveynler mi?
Ebeveynler hata yapma korkusunu nasıl kontrol edebilir?

Bu ve daha fazla soruyu Psikolog Mehmet Büyükçorak'a yönelttik.

[Fotoğrraf: Getty]

"Hem ebeveynler hem de çocuklar için tehlikeli"

"Mükemmeliyetçi ebeveynlik, genellikle ebeveynlerin kendilerine koydukları ulaşılması zor standartlar ve beklentilerden doğuyor" diyor Büyükçorak ve şöyle devam ediyor.

"Ebeveyn, bu standartları yakaladığı takdirde kendini huzurlu hissederken, herhangi bir olumsuzluk olduğu takdirde de kendisinin ebeveynlik yetilerini sorgulamasına sebebiyet verir. Uzun vadede ebeveynlerin özgüveni için yıkıcı olacaktır."

Büyükçorak'a göre mükemmellik arayışı gerçekçi bir bakış açısı ve istek değil. Sadece ebeveynlerin iç dünyasına değil, çocukla ilişkilerine de zarar verebileceğini anlatıyor.

"Ebeveynlerin mükemmel olmaları gerektiğine inanmaları ya da onlardan böyle beklentilerde bulunmak, hiç gerçekçi olmayan bir beklentidir. Her birey, hata yapabilir ve her durum için ideal bir tepki geliştirmek mümkün olmayabilir. Ayrıca, mükemmellik arayışı, ebeveynler üzerinde ciddi bir baskı oluşturabilir ve ebeveyn ile çocuk arasındaki ilişkiye zarar veren, olumsuz sonuçlar ortaya çıkarabilir."

[Grafik: TRT Haber]

Sosyal medyanın mükemmellik arayışı

Kusursuz aileler, yaşamlar... Sosyal medya insanların mükemmel anlarının bir toplamı gibi... Ancak yine de insanlar bu mecralarda gördükleri yaşantılardan fazlasıyla etkilenebiliyor. Sosyal medya bu yönüyle ebeveynleri sürekli olarak "mükemmel" olma çabası içine sokuyor. Bu durum da anne-babaların yetersizlik hissi yaşamalarına neden oluyor.

Büyükçorak, ebeveynlerin sosyal medyada gördükleri "mükemmel" yaşamların gerçekte ulaşılabilir olmadığını anlamaları ve kendi aile değerlerini ve yaşam koşullarını göz önünde bulundurarak sağlıklı hedefler belirlemeleleri gerektiğini söylüyor.

[Grafik: TRT Haber]

Çocuklar üzerinde nasıl bir etki yaratıyor?

Ebeveynlerin, mükemmel olma arayışı, çocuklar üzerinde de kaygı, stres ve düşük özgüven gibi olumsuz etkiler yaratabiliyor. "Çocuklar, zamanla mükemmel olma baskısını içselleştirerek hata yapmaktan korkan, özgünlüğünü kaybeden bireylere dönüşebiliyorlar diyor" Büyükçorak ve ekliyor:

"Mükemmeliyetçi ebeveynlik, çocuklarda kaygı, stres, düşük özgüven gibi olumsuz etkiler yaratabilir. Bu türden bir ebeveynlik, çocuğun sürekli olarak yüksek standartlara ulaşma baskısı altında hissetmesine ve hata yapmaktan korkmasına neden olabilir.

Çocuklar belli bir noktadan sonra, mükemmel olmaları gerektiğine dair bir inanç geliştirebilirler. Bu da onların özgün olabilmeleri, hata yapma imkanlarını, farklı düşünebilmelerini ve doğumları ile birlikte dünyaya getirdikleri bireysel potansiyellerini gerçekleştirmelerini engelleyerek zarar verici rol üstlenebilir.

Mükemmel olmadığı takdirde değerli olmadığına, sevilmeyeceğine, kabul edilmeyeceğine dair çok farklı şekillerde de bu süreci çocuk zihni işleyip şekillendirebilir ve uzun vadede sadece sevilebilir olmak için bile, gelecekte, mükemmel olması gerektiğine inanan birer yetişkinlere dönüşebilirler."

"Önemli olan çocukların ihtiyaçlarını yeterli düzeyde karşılamak"

Ebeveynlerin, çocuklarının her ihtiyacını mükemmel bir şekilde karşılaması gerektiği inancı da tükenmişlik ve stres gibi sonuçlar doğurabiliyor. Büyükçorak, çocukların sağlıklı gelişimi için mükemmel ebeveynlik yerine "yeterince iyi" ebeveynlik anlayışının benimsenmesi gerektiğini vurguluyor.

"Önemli olan, çocuklarının duygusal, fiziksel ve psikolojik ihtiyaçlarını yeterli düzeyde karşılamaktır. Ebeveynler, çocuklarına sevgi, destek ve rehberlik sunarak, onların kendilerini keşfetmelerine ve kendi yollarını çizmelerine yardımcı olabilir. Mükemmel, iyinin düşmanıdır sözünden hareket edecek olursak; yeterince iyi olabilen her ebeveyn (bakım veren) mümkün mertebe gelişimsel süreçte en çok ihtiyaç duyulandır.

Çocukların sağlıklı gelişimi için ebeveynlerin mükemmel olması değil, kusurlarını kabul edebilmesi daha önemlidir. Ebeveynler, çocuklarına hata yapmanın insan olmanın bir parçası olduğunu ve bu hatalardan öğrenmenin değerli olduğunu öğretebilir. Bu yaklaşım, çocukların duygusal dayanıklılık geliştirmelerine ve kendilerine karşı daha şefkatli olmalarına yardımcı olabilir."