Kozmik ziyaretçi 50 bin yıl sonra geri dönüyor

NASA yetkilileri, buzla kaplı ziyaretçinin ilk olarak Mart 2022'de Jüpiter'in yörüngesindeyken tespit edildiğini söyledi.

Kuzey Yarımküre'dekiler kuyruklu yıldız, perşembe gününden itibaren dürbünle küçük bir yeşil parıltı olarak görebilecek.

Bilim insanları, gök cisminin 2 Şubat'ta Dünya'ya en yakın noktada olacağını söylüyor.

NASA, ziyarete ilişkin açıklamasında, “Kuyruklu yıldızlar, tahmin edilemez olmaları ile meşhurdular. Ancak bu, aynı şekilde parlamayı sürdürürse, görülmesi kolay olacak" dedi.

Kozmik ziyaretçi, gezegenimizin yanından yaklaşık 42,5 milyon kilometre uzaklıktan geçecek.

[NASA]

Peki kuyruklu yıldız tam olarak nedir?

Kuyruklu yıldızlar katı bir kaya, buz ve toz çekirdeğinden oluşur ve koma adı verilen daha fazla buz ve tozdan oluşan ince ve gazlı bir atmosferle örtülüdür.

Güneşe yaklaştıkça bu örtüler erirler, güneş radyasyonu ve plazma tarafından yüzeylerinden üflenen bir gaz ve toz akışı salarlar ve bulutlu dışa bakan bir kuyruk oluştururlar.

Kuyruklu yıldızlar, çeşitli yerçekimi kuvvetleri onları Oort bulutundan çıkardığında iç Güneş Sistemi'ne doğru gider ve Güneş'in yaydığı ısıya yaklaştıkça daha görünür hale gelirler.

Ne zaman, nerede olacağı nasıl biliniyor?

Her yıl dünyanın dört bir yanındaki gözlemevleri tarafından bir düzineden az kuyruklu yıldız keşfedilmektedir.

Yakın Dünya nesneleri, Güneş'in 195 milyon kilometre yakınındaki yörüngelere sahip asteroitler ve kuyruklu yıldızlardır, bu da Dünya'nın yörüngesi çevresinde dolaşabilecekleri anlamına gelir.

Dünya'ya yakın nesnelerin çoğu, boyutları yaklaşık birkaç metre ile yaklaşık 40 kilometre arasında değişen asteroitlerdir.

Her bir nesnenin yörüngesi, uzayda genellikle on yıllar boyunca birçok yörüngeyi kapsayan eliptik yol bulunarak hesaplanır.

Daha fazla gözlem yapıldıkça, bir nesnenin yörüngesinin doğruluğu önemli ölçüde artar ve bir nesnenin yıllar, hatta on yıllar sonra nerede olacağını ve Dünya'ya yaklaşıp yaklaşamayacağını tahmin etmek mümkün hale gelir.

[Fotoğraf: Reuters]

Son geçisinde yer yüzünde mamutlar dolaşıyordu

Resmi adı C/2022 E3 (ZTF) olan yeşil kuyruklu yıldız, 2 Mart 2022'de astronomlar tarafından Caltech'in San Diego'daki Palomar Gözlemevi'ndeki Zwicky Transient Facility teleskopunu kullanılarak keşfedildi.

2 Şubat'ta Dünya'ya en yakın geçişini yapmadan önce 12 Ocak'ta Güneş'e en yakın geçişini yaptı.

Bu kuyruklu yıldız Dünya'yı en son, türümüzün Afrika'nın ötesine uzandığı, mamutlar ve kılıç dişli kediler de dahil olmak üzere büyük Buz Devri memelilerinin arazide dolaştığı ve Kuzey Afrika'nın ıslak, verimli ve yağmurlu bir yer olduğu bir zamanda Dünya'dan geçti.

Bu kuyruklu yıldız neden yeşil?

Kuyruklu yıldızın kendisi yeşil değil, ancak nadir görülen bir kimyasal reaksiyon sayesinde yeşil renkte parlıyor gibi görünüyor.

Parıltı muhtemelen birbirine bağlı iki karbon atomundan oluşan basit bir molekül olan iki atomlu karbondan (C2) geliyor.

Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde 2021 yılında yapılan bir araştırmaya göre , güneşten gelen ultraviyole ışık bu molekülü parçaladığında birkaç gün sürebilen yeşilimsi bir ışıltı yayıyor.

Bu ürkütücü ışık, kuyruklu yıldızın gazdan oluşan kuyruğuna veya komaya ulaşmadan önce kayboluyor.

Güneş ışığı kuyruklu yıldızın bir kısmının süblimleşmesine veya sıvı hale girmeden katıdan gaza geçmesine neden oluyor.

Bu gaz kuyruklu yıldızın arkasında çizgi halinde ilerliyor ve genellikle ultraviyole ışıktan mavi renkte parlıyor.

[Fotoğraf: Reuters]

"Çarşamba ve perşembe günü en yakın konumuna erişecek"

TRT Haber'e konuşan Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tolgahan Kılıçoğlu kuyruklu yıldızın bu çarşamba ve perşembe günü en yakın konumuna erişeceğini söyledi.

"Eğer şehir ışıklarından uzak ve gökyüzünün çok karanlık olduğu bir yerden gözlem yapma şansınız varsa kuyruklu yıldızı çok silik bir şekilde çıplak gözle görme şansı var. Ancak bunu zorlaştıran durumlardan biri şu sıralar gök yüzünde Ay'ın olması. Ay gökyüzünü parlaklaştırdığı için Kuyrukluyıldızın görülmesini zorlaştırıyor. Kuyrukluyıldızı görmek için geceyarısından sonra gökyüzüne bakılması uygun olacaktır. Özellikle Ay'ın battığı saatlerin tercih edilmesi daha uygundur"

Kılıçoğlu'nun açıklamasına göre kuyruklu yıldız şu sıralar Kutup Yıldızı yakınlarında görülüyor ve haftalar geçtikçe Boğa Takımyıldızı'na doğru ilerleyecek.

Kuyrukluyıldızın yerini takip etmenizi sağlayan birçok cep telefonu programı bulunuyor.

Eğer bulunduğunuz yerde çok karanlık bir gökyüzü mevcut değilse kuyruklu yıldızı görmek için en azından bir dürbününüzün veya küçük bir teleskopunuzun olması gerekiyor.

Güneş Sistemi'nde cevaplanmayan soruları cevaplayabilir

Tolgahan Kılıçoğlu, kuyruklu yıldızın Güneş Sistemi'nin en uzak köşelerinden geldiği için içerdiği materyallerin incelenmesinin önem taşıdığını söyledi.

Kılıçoğlu'na göre Dünya üzerinde erişilmesi pek mümkün olmayan bazı moleküllerin varlığına ilişkin izlerin olup olmadığına bakılacak ve belki de Güneş Sistemi'nin oluşumuna ilişkin yeni bilgiler elde edilebilecek.

Bu nedenle NASA kuyrukluyıldızı James Webb teleskobu ile gözlemeyi planlıyor.

NASA'nın Maryland'deki Goddard Uzay Uçuş Merkezi'nden Gezegen Bilimci Stefanie Milam da, "Yerden erişemeyeceğimiz belirli moleküllerin parmak izlerini arayacağız. JWST çok hassas olduğu için yeni keşifler bekliyoruz" dedi.

Yolculuğunun devamında nereye gidecek?

Kuyruklu yıldız Pazartesi günü, Büyük Kepçe ile Kuzey Yıldızı Polaris arasında göründü.

Çarşamba günü, Büyük Ayı, Büyük Kepçe ve Küçük Kepçe ile sınırlanan Camelopardalis takımyıldızının yakınında görünecek şekilde konumlandırıldı.

Birkaç gün sonra, 5 ve 6 Şubat'ta, kuyruklu yıldız gece gökyüzünde Capella yıldızının batısından geçecek ve ardından Auriga takımyıldızına giriyor gibi görünecek.

Oradan Boğa'ya doğru alçalacak ve Dünya'dan uzaklaştıkça daha da sönükleşerek Güneş Sisteminin kenarına geri dönecek.

İnsanoğlu son kez görüyor olabilir

Bundan sonra, insanlar onu bir daha asla göremeyebilir.

Space.com'a göre, son hesaplamalar kuyruklu yıldızın parabolik bir yörüngede hareket ettiğini, yani Güneş Sistemimize bağlı olmadığını ve bir daha Dünya'ya yaklaşmasının pek olası olmadığını gösteriyor.

Bilinmeyen bir derin uzay nesnesinin yerçekiminin kuyruklu yıldızın yörüngesini biraz değiştirerek onu Güneş Sistemimizden geçen bir rotaya geri getirmesi olası.

Ancak bu gerçekleşirse, C/2022 E3'ün Dünya ile başka bir yakın karşılaşma yaşaması muhtemelen milyonlarca yıl alacak. 

[Fotoğraf: NASA]