ABD, Çin’den tüm dünyaya yayılan yeni tip koronavirüs (COVID-19) salgını ile mücadele ederken, virüse 100 bini aşkın kayıp vermişken, bir anda kendini şiddetin, yoğun çatışmaların, yakıp yıkmaların, yağmaların yani olağanüstü anların içinde buldu. Koronavirüsün merkezi haline gelen ülke, neredeyse salgını unuttu. Sadece bu da değil. Bir taraftan da ABD Başkanı Donald Trump’ın sosyal medya sitesi Twitter ile kavgası var. Yani Amerika Birleşik Devletleri, son birkaç gündür zor günlerden geçiyor.
[Grafik: Şeyma Özkaynak]
George Floyd’un öldürülmesi
ABD'nin Minnesota eyaletinde, 25 Mayıs’ta 46 yaşındaki George Floyd adlı siyah vatandaş, gözaltı sırasında polis tarafından boğazına basılarak öldürüldü.
George Floyd'un ölmeden önceki son sözleri olan “I can’t breathe” yani "Nefes alamıyorum", ABD’de fitili ateşlenecek protesto gösterilerinin de sloganı olacaktı.
2014'te yine gözaltı sırasında nefessiz kalıp ölen Eric Garner da "Nefes alamıyorum" çığlıklarıyla hafızalarda.
Ve Ferguson’daki protestoları başlatan Michael Brown'ın ölümü…
ABD sokaklarında 2014-2015 yıllarına benzer ancak daha şiddetli bir atmosfer var.
Irkçılığa, siyahlara karşı muameleye öfkeli binlerce kişi protesto gösterileri düzenliyor, polisle çatışıyor, ortalığı yakıp yıkarken dükkanları yağmalıyor.
ABD Başkanı Donald Trump ise “haydutlar” dediği göstericilere karşı acımasız olacaklarını vurgulayan açıklamalar yapıyor. Nitekim, güvenlik güçlerinin göstericilere müdahaleleri de bu çağrıları karşılıksız bırakmamış görünüyor.
[Fotoğraf: Reuters]
Trump’tan ANTIFA’yı terör örgütü olarak tanıma kararı
ABD Başkanı, George Floyd’un ölümü üzerine başlayan protestoları şiddete dönüştürmekle suçladığı ANTIFA grubunun da terör örgütü olarak tanınacağını duyurdu.
Kaynağı Nazi Almanyası olan ANTIFA hareketi, Trump’ın başkan seçilmesiyle tekrar sahaya çıkmıştı.
ANTIFA’nın terör örgütü YPG/PKK ile "DEAŞ terör örgütüyle mücadele" adı altında iş birliği yaptığı ve Suriye'nin kuzeyinde terör örgütünden eğitim aldığı haberleri de uluslararası basında yer aldı.
Trump - Twitter kavgası
Ülkesi yangın yerine dönen ABD Başkanı Trump ise bu esnada hayli sık kullandığı sosyal medya sitesi Twitter’la büyük bir kavgaya tutuştu.
Aslında, Trump’ın başkanlığa seçildiği 2016 genel seçimlerine damga vuran Cambridge Analytica skandalının ardından, 2020 seçimleri öncesinde sosyal medya şirketleriyle arasındaki kavga büyüyor demek yanlış olmaz.
Twitter, yanlış bilginin yayılmasının önüne geçmek için bazı paylaşımlarının altına eklediği "bilgiyi doğrulama" etiketini, Donald Trump'ın California eyaletindeki "uzaktan oylama" hakkında attığı tweet’lere de uygulayınca ABD Başkanı, sosyal medya şirketlerinin denetim altına alınması için harekete geçti.
Bir de üstüne Trump'ın Floyd protestocularına "haydut" dediği ve "Yağma başladığında silahlar ateşlenir" ifadesini kullandığı tweet'inin, akış sayfasında doğrudan görüntülenmesi engellendi. Platformun "Göster" butonu eklediği uyarı notunda, "Bu paylaşım, şiddeti yüceltmeye yönelik Twitter kurallarını ihlal etmiştir ancak Twitter, kamu yararının söz konusu olduğunu değerlendirdiğinden paylaşımı erişime açık bırakmıştır" denildi.
.jpg)
Bu belki de bardağı taşıran son damlaydı.
Sıraladığımız çekişmelerin üzerine ABD Başkanı'nın hamlesi geldi.
Trump, sosyal medya şirketlerine yönelik yasal korumanın azaltılmasını ve bu şirketlerin daha sıkı denetlenmesini amaçlayan kararnameyi imzaladı. Yeni kararname ile ABD'de denetleyici kurumlara, Facebook ve Twitter gibi şirketlere karşı gerektiğinde yasal işlem başlatma yetkisi veriliyor.
COVID-19'dan can kaybında kritik eşik
Bu arada, COVID-19'un dünyada en çok etkilediği ülkede bilanço da her geçen gün ağırlaşıyor. Salgındaki sayılarda önemli bir eşik aşıldı.
Virüs nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 100 bini geçti.
ABD’de bir yandan da salgın nedeniyle bozulan ekonomiyi toparlayabilmek için normalleşme çabaları var.
Zira ABD Çalışma Bakanlığı, geçen 10 haftada 40 milyonu aşkın kişinin işsizlik maaşı başvurusu yaptığını açıklamıştı. Ekonomik veriler, 1930’lardaki “Büyük Buhran”, ölü sayısı ise Vietnam Savaşı ile kıyaslanıyor.
Çin ile bağlantılı olduğunu söylediği DSÖ ile ilişkiyi kesti
ABD Başkanı Trump, yine Twitter’dan sinyalini verdiği ve Çin yönetimine karşılık atılacak yeni adımları duyurmak için Beyaz Saray'da basın toplantısı düzenledi.
Trump daha önce fonları durdurma kararı aldığı Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ile ilişkilerini sonlandırdıklarını açıkladı.
Hong Kong hamlesi
ABD, Çin’in uygulamaları gerekçe göstererek Hong Kong’a da cezayı kesti.
Hong Kong’un artık siyasi olarak Çin’den bağımsız olmadığını düşünen Trump yönetimi, Çin'in geçen hafta Hong Kong'un 1984'te imzalanan Sino-İngiliz Ortak Deklarasyonu ile edindiği idari özerkliği ve özgürlüklerine zarar veren eylemlere kalkıştığını belirtti. Donald Trump, "Çin'in son adımları göstermiştir ki Hong Kong artık yeterince otonom bir bölge değildir. Çin, 'iki sistem, tek ülke' formülünü, 'tek ülke, tek sistem' olarak değiştirdi. Bu nedenle de yönetimime, Hong Kong'a tanınan politika ayrıcalıklarının kaldırılması talimatını veriyorum" açıklamasını yaptı.
Trump ayrıca, "ABD, Hong Kong’un otonomisine zarar veren Çin ve Hong Konglu yetkililere de yaptırım için gerekli adımları atacak" dedi.
Washington’ın bu adımına Çin ve Hong Kong’dan tepki gecikmedi.
Çin’e göre bu, “başarısızlığa mahkum”. Hong Kong yönetimi ise Trump'ın, Çin Ulusal Halk Kongresi'nde kabul edilen Ulusal Güvenlik Yasası ile ilgili açıklamasına Hong Kong'un, Çin'in vazgeçilmez bir parçası olduğunu vurgulayarak karşılık verdi.
[Çin'in Hong Kong Özel İdari Bölgesi'nde suçluların Çin'e iadesi tasarısına karşı düzenlenen protestolardan bir kare. Fotoğraf: AA]
Çinli yetkililere yaptırım tasarısı
ABD önce ticaret savaşına tutuştuğu, COVID-19 nedeniyle de ciddi suçlamalar yönelttiği Çin’e bir de Uygur Türkleri üzerinden hamle yaptı.
Temsilciler Meclisi, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki Uygur Türklerine yönelik baskı politikalarından dolayı Çinli yetkililere yaptırım uygulanmasını öngören yasa tasarısını onayladı.
Tasarı şimdi Başkan Trump’ın masasında…
Çinli öğrencilerin vizesi iptal mi edilecek?
Bu kadarla da sınırlı değil.
Washington ile Pekin arasında bir de öğrenci gerilimi çıktı. ABD’nin, askeri okullarla bağlantılı yaklaşık 3 bin Çinli öğrencinin vizesini iptal etmeye hazırlandığı iddiası ortaya atıldı.
Çin’in, yurt dışına öğrenci gönderen ülkelerin başında geldiğini hatırlatalım.
[Fotoğraf: AA]
Afganistan'daki ABD askerleri ne olacak?
Bir yanda da ABD’nin Afganistan’da yürüttüğü “uzun savaş”ı var.
Donald Trump daha önce burada bulunan ABD askerlerini çekmek istediğini söylemişti.
Trump'ın, kasımda yapılacak başkanlık seçimlerine kadar Afganistan'daki tüm ABD askerlerini çekmeyi planladığı ve Savunma Bakanlığının (Pentagon) bu konuda çalışma yaptığı iddiası da söz konusu.
İlk insanlı uzay seferi
Tüm bu gelişmeler arasında önemli bir hamle de olmadı değil.
[Fotoğraf: AA]
Amerikan uzay mekiği ve roket üreticisi SpaceX'in Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) ortaklığıyla dünya yörüngesine gönderdiği ilk insanlı uzay mekiği denemesi, ABD’nin Florida eyaletindeki Kennedy Uzay Merkezinden yapıldı.
SpaceX'in "Crew Dragon" isimli uzay mekiğiyle ilk insanlı uçuş denemesi, geçen çarşamba günü uygunsuz hava koşulları nedeniyle hayata geçirilememişti.
4.7ºC
Ankara
