Tarih 11 Eylül 2001...
Amerika Birleşik Devletleri'nden gerçekleşen bu saldırıyla tüm dünya yeni bir döneme girdi.
New York'taki İkiz Kulelere art arda çarpan iki uçağı, Washington yakınlarında Savunma Bakanlığı Pentagon'u hedef alan üçüncü uçak izledi. Bir uçak da Pensilvanya'da açık alana düştü. Bu 4 uçak da kaçırılmıştı.
İkiz Kuleler'de 2 bin 606, uçaklarda 246, Pentagon'da da 125 kişi hayatını kaybetti.
"ABD'de böyle bir saldırı daha önce Pearl Harbor'da olmuştu"
Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Yeşiltaş, "ABD böyle bir saldırıyı daha öncesinde Pearl Harbor ile birlikte yaşamıştı. İkinci Dünya Savaşı sırasında Japonya tarafından. O da çok büyük bir şok etkisi yaratmıştı ABD içinde, ABD kamuoyu tarafından. 11 Eylül de benzer bir algıyı ortaya çıkardı ve özellikle Amerika kamuoyunda müthiş bir güvensizlik duygusunu besledi" dedi.
Önce Afganistan, sonra Irak işgal edildi
Dünya o günden sonra yeni bir döneme girdi. Amerika Birleşik Devletleri, saldırılardan El Kaide'yi sorumlu tuttu. Önce örgütün üslendiği, o dönem Taliban tarafından yönetilen Afganistan'ı işgal etti. 2 yıl sonraysa, bu kez kitle imha silahları bahanesiyle Irak'ın işgali başladı.
"ABD saldırıları fırsat olarak kullandı"
ABD'nin saldırıları fırsat olarak kullandığını söyleyen TRT Haber Dış Politika Danışmanı Dr. Bora Bayraktar, "Amerika şu ya da bu şekilde gerçekleşen bu saldırıyı bir fırsat olarak kullandı. Bunu zaten dönemin ABD Başkanı George Bush, o zaman Amerikan gazetesinde yıl dönümünde yazdığı yazıda açıkça ifade etti. 'Büyük krizler büyük fırsatları da beraberinde getirir' ifadesini kullandı" açıklamasını yaptı.
Yüz binlerce sivil öldü
Afganistan ve Irak'ta yüz binlerce sivil hayatını kaybetti. Bu ülkeler bir daha normale dönemedi, bölgede iç savaşlar ve karışıklıklar bitmedi.
Eski Amerikan Başkanı Trump'ın "Kendinizi kandırmayın. Bu ülkede bir askeri-endüstriyel kompleks var. Onlar savaşı sever” sözleri ise bu kanlı dönemin bir anlamda derinlerdeki izine işaret ediyordu.
ABD'nin en uzun savaşı bitti
2021 yılı ABD'nin bu bölgelerdeki varlığı açısından dönüm noktası oldu. İşgalin 20'nci yılına günler kala Amerikan askerleri Afganistan'dan tamamen çekildi.
"Çekilme ABD'nin itibar kaybetmesine yol açacak"
ABD'nin Afganistan'dan çekilmesini değerlendiren Dr. Bora Bayraktar, şu açıklamayı yaptı:
"Amerika'nın bu çekilmeyi yönetememiş olması, böyle bir algıyı geride bırakması Amerika'nın uzun vadede dünya siyasetinde itibar kaybetmesine yol açacaktır."
Şimdi gözler Irak'ta
Afganistan beklenmedik bir hızda yine Taliban'ın kontrolüne geçti. ABD, sene sonuna kadar da, eğitim ve danışmanlık desteği verenler hariç tüm muharip askerlerini Irak'tan çekme kararı aldı.
Prof. Dr. Murat Yeşiltaş, "ABD'nin çekilmesiyle birlikte bu bölgelerde, bölgesel aktörler arasındaki mücadele biraz çetin geçeceği için daha çatışmacı bir bölgesel güvenlik sistemi oluşabilir. Hem Afganistan'da hem de Irak'ta" değerlendirmesini yaptı.
Afganistan'dan çekilme sürecinde eleştirilerin hedefi olan ABD Başkanı Joe Biden, dış politikada önemli bir yöntem değişikliğini de duyurdu.
"Büyük operasyonlar dönemi bitti"
Beyaz Saray'da zor günler geçiren ABD Başkanı Joe Biden, "Artık ülkeleri yeniden inşa etmeyi amaçlayan büyük askeri operasyonlar dönemi bitti" dedi. İşte bu cümle hem bir siyaset değişikliği hem de 11 Eylül'den bugüne yapılanların yanlışlığı konusunda itiraf olarak algılandı.
Washington'ın bu bölgelerden ne kadar uzakta kalacağı ise belirsiz.
"Terör örgütleri aparat olarak kullanılıyor"
Terör örgütlerinin aparat olarak kullanıldığını belirten Dr. Bora Bayraktar, süreci su şözlerle anlattı:
"Terör örgütleri aparat olarak kullanılıyor. Afganistan'dan Amerika çekildi ama DEAŞ Horasan adı altında bir örgütü öne sürerek burasıyla angajmanını sürdürecek ya da Suriye'den aslında Amerika'nın çıkmasını beklersiniz ama diyor ki DEAŞ burada devam ediyor. Onun üzerinden Suriye üzerinde varlığını sürdürüyor."
Şimdi gözler gerek Afganistan ve çevresinde, gerekse Orta Doğu'da yeni dönemin hangi dengeler üzerinde kurulacağında.
5.4ºC
Ankara
