2018, tüm dünyada olduğu gibi Kuzey Amerika'da da krizlerle geçen bir yıl oldu. Kuzey Amerika'daki krizlerin baş aktörü olan ABD, Çin ile yaşadığı ticaret savaşı ile tüm yıl boyunca dünya gündemini etkileyen bir süreci başlattı. Bir taraftan şüpheli paket saldırılarıyla zor günler geçiren ABD, diğer taraftan Orta Amerikalı göçmenlere karşı tutumları nedeniyle yıl boyunca dünya gündemindeydi. ABD, Rusya ve İran arasındaki yaptırım savaşları ise 2018 yılında gerilimi artıran bir başka etken oldu.
2018 yılı, dünyanın en büyük iki ekonomisi ABD ve Çin arasında yaşanan ticaret savaşlarına sahne oldu.
“Önce Amerika” politikasıyla dünya ticaretinin dengelerini değiştiren Trump yönetimi, aldığı kararlar ve attığı adımlarla küresel büyüme ivmesini tersine çevirdi. İki ülke arasında uygulanan gümrük vergileri, uluslararası bir ekonomik krizin kapısını araladı.
Aylar süren restleşmelerin ardından G20 Zirvesi’nde bir araya gelen Trump ve Şi Cinping, “90 günlük ateşkes” konusunda mutabakata vardı. 2019 yılını gümrük vergisi tehdidi olmadan karşılamaya hazırlanan dünya ekonomisi, Trump’ın “90 günün sonunda anlaşma sağlanamazsa benim ‘vergi adam’ olduğumu hatırlayın” uyarısından sonra, ticaret savaşlarında yeni bir perde açılmasına hazırlanıyor. Ticaret savaşı ateşkesi, pamuk ipliğine bağlı şekilde ilerliyor.
İki ülke arasında yaşanan kriz sadece ticaretle sınırlı kalmadı. ABD’nin Çin’e yönelik casusluk suçlamalarıyla gerginlik daha da yükseldi.
ABD Adalet Bakanlığı, 2 Çinli istihbarat subayını, ABD merkezli şirketlerden jet motor teknolojisine dair ayrıntıları çalmakla suçladı. Çin’den ülkeye gelen öğrencilerin vize sürelerinin kısaltılacağı, sosyal medya hesaplarının dahi inceleneceği açıklandı.
Çin'in hakkında "kırmızı bülten" çıkarttığı muhalif Çinli iş insanı Guo Vıngui'in ABD basınına yansıyan iddialarına göre, yaklaşık 25 bin Çinli istihbarat ajanı, ABD'nin farklı kurumlarında çalışıyor.
2019 yılında casusluk iddialarına yönelik daha sert adımların atılacağı tahmin ediliyor.
Trump’ın “Önce Amerika” politikasından Avrupa Birliği de nasibi aldı
ABD'nin 9 Mart'ta ithal çelik ve alüminyuma sırasıyla yüzde 25 ve yüzde 10 gümrük tarifesi uygulamasının ardından AB, Washington’a yüzde 25’lik gümrük vergisi getirdi. Trump’ın “Avrupa’nın ABD'ye gelen tüm arabalarına yüzde 20 gümrük vergisi getireceğiz. Burada üretsinler" açıklamasıyla ticaret savaşı otomobillere de sıçradı.
Bu ticari restleşmenin de 2019 küresel ekonomisini etkileyebilecek ciddi sonuçları olacağı tahmin ediliyor.
Veri krizi ile Facebook, uluslararası bir skandalın kapısını araladı
ABD Başkanı Donald Trump'la iş birliği yapan İngiliz şirket Cambridge Analytica'nın, seçim kampanyası sırasında Facebook kullanıcılarının verilerini yasa dışı yollardan aldığının ortaya çıkması, uluslararası veri krizi sürecini başlattı.
87 milyon kullanıcının Facebook bilgilerinin Cambridge Analytica’ya sızdırıldığı ortaya çıktı. Türkiye'den ise toplam 234 bin 584 kişinin kişisel verilerine izinsiz erişildiği açıklandı.
Facebook'un CEO'su Mark Zuckerberg hatayı kabullenerek, "Dünyadaki sorumluluğumuzu yeterince iyi göremedik" dedi ve ABD Senatosu ile Temsilciler Meclisine ifade verdi.
Veri skandalı sebebiyle dünyanın dört bir yanından yüz binlerce kişi, Facebook hesaplarını sildi. Hisseleri kısa sürede düşüşe geçen Facebook, veri krizi sürecinde milyarlarca dolar zarara uğradı.
Pek çok ülke veri gizliliğinin korunmasına yönelik adımlar atarken, Facebook da veri gizliliğini sağlayacak ve dünyanın her yerinde geçerli olacak bir yasa üzerinde çalıştıklarını açıkladı.
2018 yılının son ayları, ülkelerindeki savaş ve yoksulluktan kaçarak, ABD’de yeni bir hayat kurma hayaliyle yola çıkan Orta Amerikalıların yaşadığı dramla geçti.
Haftalar süren zorlu yolculuğun ardından Meksika’nın sınır kenti Tijuana’ya gelen göçmenlere, göz yaşartıcı bombayla müdahale edildi. Meksika halkı ise göçmenlerin şehirde tutulmasını protesto etti.
Ne Trump’ın tehditleri ne de Meksika sınırındaki güvenlik güçlerinin gaz bombalı saldırıları, göçmenleri yolundan döndürmedi. Ancak sınırdaki göçmenlik başvurularının işlenme hızı ve göçmen sayısı dikkate alındığında, göçmen krizinin 2019 yılında da çözülebilmesi zor görünüyor.
Ülkede hala çok sayıda göçmen aile, çocuklarından ayrılarak sınır dışı ediliyor. Sınırdaki göçmenler ise insani şartlardan uzak kamplarda yeni bir hayata başlama hayaliyle beklemeye devam ediyor.
Donald Trump, ABD, Kanada ve Meksika arasında 24 yıldır devam eden Kuzey Amerika Serbest ticaret Anlaşması NAFTA’nın “adil olmadığını” savunuyordu.
Yaklaşık iki yıldır devam eden şiddetli tartışmaların ardından güncellenen NAFTA Anlaşması’nın imzaları, Arjantin’deki G20 Zirvesi’nde atıldı. Ancak anlaşmanın yürürlüğe girmesi için Kongre tarafından da onaylanması bekleniyor. 2019 yılı, uzun zamandır ilişkilerin gergin olduğu Kuzey Amerika’nın komşu ülkeleri ABD, Kanada ve Meksika arasında yeni bir dönemin de kapısını açacak.
2018, ABD, Rusya ve İran arasındaki yaptırım savaşlarının yılı olarak tarihe geçti.
Trump yönetimi, İngiltere’deki Skripal olayı, Kırım’ın ihlali, Ukrayna müdahalesi ve siber saldırı suçlamalarıyla Rusya’ya çok sayıda yaptırım uyguladı. Ülkede bir yandan Rusya’nın 2016 yılında ABD başkanlık seçimlerine müdahalesi soruşturması yürütülürken, diğer yandan uygulamaya konulacak yeni yaptırımlar hakkındaki tartışmalar sürüyor.
2016 yılında ABD, Çin, Rusya, İngiltere, Fransa ve Almanya ile İran arasında imzalanan nükleer anlaşma, 2018 yılında Trump tarafından bozuldu. ABD, Ağustos ve Kasım aylarında İran’a yönelik iki farklı yaptırım paketini devreye soktu. Bu yaptırımlardan aralarında Türkiye’nin de bulunduğu birkaç ülkeye geçici muafiyet verildi. ABD yasaları, muafiyetlerin 180 güne kadar uzamasına olanak sağlıyor.
2019 yılının da bu üç ülke arasında yaşanan yaptırım savaşlarının devamına sahne olması bekleniyor.
Bir başka soğuk savaş da Trump ve ABD medyası arasında yaşandı
Aralarında CNN, FOX, New York Times, NBC gibi köklü kuruluşların olduğu medya kuruluşları, Trump’ın sert tepkilerine maruz kaldı. “Sahte haber medyası insanlığın gerçek düşmanı” diyen ABD Başkanı’nın önümüzdeki yıl da bu savaşı sürdüreceği tahmin ediliyor.
ABD’nin dört bir yanında bomba alarmı verildi
Kasım ayında yapılan ara seçimlerin hemen öncesinde eski ABD Başkanı Barack Obama ve eski Dışişleri Bakanı Hillary Clinton da dâhil olmak üzere birçok Demokrat Partili ismin adreslerine ve CNN’in New York ofisine, içinde "boru bombası" adı verilen bir düzenek bulunan paketler gönderildi. Paketleri gönderdiği belirlenen 56 yaşındaki Cesar Altieri Sayoc, Florida'da gözaltına alındı.
Cumhuriyetçi Parti'nin resmi üyesi olan Sayoc'un sosyal medya hesaplarında Donald Trump yanlısı mesajlarının yanı sıra liberallere karşı komplo teorilerinin yer aldığı belirlendi.
Haftalar sonra Aralık ayının ilk haftasında CNN International'ın bulunduğu New York'taki Time Warner Center, bomba şüphesiyle boşaltıldı. Kısa süre sonra polis tehlikenin geçtiğini duyurdu. Olayın Trump'ın "Sahte haber = İnsanların düşmanı" tweetinden hemen sonra gerçekleşmesi sosyal medyada dikkat çekti.
ABD’de Trump, medya ve demokrat partili isimler arasındaki gerilimin benzeri olaylara yol açmasından korkuluyor.
2018’deki ara seçimlerde Demokrat Partinin 8 yıl sonra Kongrenin bir kanadında çoğunluğu yeniden alması, Cumhuriyetçi ABD Başkanı Donald Trump'ın işini zorlaştırdı.
2016 - 2018 yılları arasında karar mekanizmasını elinde bulunduran Trump, 2019 yılında bu kadar rahat olamayacak. Trump'ın çıkarmak istediği yasalar, Temsilciler Meclisinde Demokratların engeline takılabilecek. Ancak bu durumun ABD’nin dış politikasını etkilemeyeceği öngörülüyor.
ABD “hükümetin kapatılması” kriziyle karşı karşıya
Trump yönetimi ile Demokrat Parti arasındaki en ihtilaflı konulardan birini de Meksika’ya yapılacak duvar tartışmaları oluşturuyor. Sınır güvenliği için bütçeden 5 milyar dolar talep eden Trump'ın aksine Demokrat liderler sınır güvenliği paketi için 1,3 milyar doların yeterli olacağını savunuyor. Trump'ın Meksika duvarı için finansman içermeyen geçici bütçe tasarısını imzalamayacağı restiyle ortaya çıkan bütçe krizi, Demokratların geri adım atmaması sonrasında federal hükümetin kısmen kapanmasıyla sonuçlandı.
Kaynak: TRT Haber