ABD ile Çin arasında sular ısınıyor

ABD ile Çin arasında yaşanan ticaret savaşı iki ülke arasındaki ipleri gererken, Doğu ve Güney Çin Denizi'nde yaşanan olaylar tansiyonun daha da yükselmesine neden oldu.

ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence, Hudson Enstitüsünde yaptığı konuşmada, Pekin yönetiminin Güney Çin Denizi'ndeki askeri tesis inşa etme faaliyetlerine ve tatbikat yapan Amerikan gemilerini engelleme çabalarına karşı çıkan Pence, "ABD Donanması, uluslararası hukukun izin verdiği ve ulusal çıkarlarımızın gerektirdiği her yerde uçmayı, denize açılmayı ve etkin olmayı sürdürecek" diye konuştu.

Pence, ABD'li iş adamlarına Çin'in pazarlarına nüfuz etme çabalarına karşı uyanık olmaları uyarısında bulundu ve Çin'in Trump yönetimi aleyhinde konuşmayı reddeden bir ABD şirketine işletme ruhsatı vermemekle tehdit ettiğini söyledi.

Pence ayrıca Çin ile iş yapan ülkelere temkinli olmaları tavsiyesinde bulunarak, Pekin yönetiminin gelişmekte olan ülkeleri kendi yörüngesine çeken "borç diplomasisi" yürüttüğünü belirtti.

Çin'in gücünü "ABD'nin politikalarına ve içişlerine karışmak için daha pro-aktif ve zorlayıcı yöntemler" üzerinde kullandığını belirten Pence, "Çin, farklı bir Amerikan başkanı istiyor" ifadesini kullandı.

"Çin'in eylemleri Rusya'nınkileri bastırıyor"

Çin'in, Trump'ın ticarete getirdiği korumacı gümrük vergilerine yanıt verirken, ABD'de kasım ayında yapılacak 2018 ara seçiminde önemli rol oynayacak eyaletleri ve endüstrileri hedef aldığını belirten Pence, Pekin yönetiminin Trump seçmenlerinin karşı oy vermelerini arzu ettiğini savundu.

Pence, Amerikan kamuoyunu şekillendirmeye çalışma konusunda Çin'in eylemlerinin Rusya'nınkini bastırdığını belirterek, bir istihbarat yetkilisinin kendisine "Ruslarınki, Çin'in ülke çapında yaptığıyla kıyaslandığında sönük kalıyor" dediğini aktardı.

ABD ile Çin arasında tansiyon yükseliyor

Geçtiğimiz ay, ABD'ye ait bir nükleer kapasiteli bombardıman uçağı, Doğu Çin Denizi'ndeki adalar üzerinde gövde gösterisi yaparak iki ülke arasında yeni bir krizi başlatmıştı.

• ABD'den Çin'e bombardıman uçağıyla gövde gösterisi

Pentagon, uçuşun önceden planlandığını açıklamış, Çin ise olayı provokatif bir eylem olarak nitelendirerek gereken önlemlerin alınacağını belirtmişti.

• ABD'nin gövde gösterisine Çin'den "provokatif" eleştirisi

Çin’in tepkisini çeken ABD donanması, 30 Eylül'de ise USS Decatur adlı bir savaş gemisiyle Çin'in tartışmalı Güney Çin Denizi'ndeki yapay adalara yaklaşmıştı.

• ABD savaş gemisi Çin'in tartışmalı sularına girdi

Olay üzerine açıklama yapan Çin yönetimi, olayı provokatif olarak eleştirmiş, ülke güvenliğine tehdit oluşturması sebebiyle gereken önlemlerin alınacağını belirtmişti.

ABD ordusuna ait "Stars and Strips" internet sitesinde yayımlanan fotoğraflar ise iki ülke arasındaki gerilimin boyutunu gözler önüne serdi.

Sitede paylaşılan fotoğraflarda, 30 Eylül'de Çin'in tartışmalı sularına giren ABD donanmasına ait destroyera karşılık olarak Çin'in gönderdiği savaş gemisinin burun buruna geldiği görülüyor.

İki gemi arasındaki mesafenin yaklaşık 40 metreye kadar düştüğü belirtiliyor.

Güney Çin Denizi

Çin, 1947'de yayımladığı haritayla egemenlik ihtilaflarının yaşandığı bölgenin yüzde 80'i üzerinde hak iddiasında bulunurken, yer altı kaynakları açısından zengin bölgede başta Filipinler olmak üzere Vietnam, Brunei ve Malezya'nın da aralarında bulunduğu komşu ülkelerle egemenlik tartışmaları yaşıyor.

Pekin yönetiminin, Güney Çin Denizi’ndeki adalara üs inşa ederek egemenlik hakkı iddiasına bölge ülkelerinin yanı sıra ABD de karşı çıkıyor.

Uluslararası kamuoyunda Paracel ve Spratly olarak bilinen takımadalar, Vietnam tarafından Hoang sa ve Truong Sa, Çin tarafından ise Şişa ve Nanşa Çündao olarak adlandırılıyor.

Pekin'in, tartışmalı sularda inşa ettiği yapay adalar üzerinde kurduğu üsleri silahlandırdığına yönelik iddialar ise bölge ülkeleri ile arasında gerginliğe sebep oluyor. 

Uydu görüntüleri Güney Çin Denizi'ndeki Fiery Cross Resifi'ndeki değişimi gösteriyor.

ABD ve Çin arasındaki "ticaret savaşının" gelişimi

ABD ile Çin arasında "ticaret savaşının" başlangıcı olarak görülen gelişmeler, Trump yönetiminin 23 Mart'ta ithal çelik ve alüminyuma sırasıyla yüzde 25 ve yüzde 10 ek gümrük vergisi getirmesiyle başladı.

Çin, Washington'un çelik ve alüminyum ürünlerine yönelik ek gümrük vergilerine cevaben nisan ayı başında ABD menşeli 128 ürüne yüzde 15 ile yüzde 25 arasında değişen tarifeler getirdi.

ABD yönetimi ayrıca Çin'in, Amerikalı şirketlerin teknolojilerini ve fikri mülkiyetlerini ele geçirmeye yönelik usulsüz faaliyetleri gerekçesiyle toplam 50 milyar değerindeki Çin menşeli ürüne, temmuz ve ağustos aylarında yüzde 25 ek gümrük vergisi uygulamasını yürürlüğe koydu.

Pekin yönetiminin, ABD'nin sadece Çin'i hedef alan bu hamlesine tepkisi gecikmedi. Çin Ticaret Bakanlığı, bu karara cevaben ABD'den ithal edilen 50 milyar dolar tutarındaki 659 ürünü yüzde 25 gümrük vergisine tabi tutmaya başladı.

ABD Başkanı Donald Trump, 18 Haziran'da Çin'in daha önce açıkladığı tarifelere misillemeyle karşılık vermesi halinde 200 milyar dolar değerindeki ürünlere de yüzde 10 gümrük vergisi uygulanması talimatını verdi.

ABD Ticaret Bakanlığının resmi verilerine göre, geçen sene Çin'den ithal edilen tüm malların toplam değeri yaklaşık 505,5 milyar dolara tekabül etmişti. Bu yılın ilk yarısında Çin'den ithal edilen ürünlerin toplam değeri ise 250 milyar dolar civarında gerçekleşti.

Kaynak: AA, CNN