Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’ne bağlı Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanlığı, dünyanın en büyük antik sanat eseri koleksiyoncularından Michael Steinhardt'ın, Anadolu'ya ait eserler bulundurduğuna dair ABD Manhattan Bölge Savcılığı ve İç Güvenlik İstihbarat Birimi ile iletişime geçti.
Steinhardt'ın mülküne yapılan baskın sonucu ele geçirilen eserlerin fotoğrafları Kaçaklıkla Mücadele Daire Başkanlığı’na gönderildi.
Türkiye, Bulgaristan, Yunanistan, İtalya, Lübnan, Ürdün, Mısır, İsrail, Suriye başta olmak üzere 11 ülkeye ait 70 milyon dolar değerinde 180 kültür varlığı tespit edildi.
14 eser 2022'nin ilk çeyreğinde iade edilecek
1960'lı yıllardan günümüze tüm kaçak kazı kayıtları, bilimsel yayınlar, bakanlık temsilci raporları, kaçakçılardan elde edilerek bakanlık arşivlerine girmiş notlar, gazete haberleri, Emniyet Genel Müdürlüğü kayıtları ve görgü şahitleri bilgileri incelendi.
Bu incelemeler sonunda geyik tipi riton, altından elbise aparatları, ana tanrıça idolü, dağ keçisi figürini, kuş idolleri, Kilia idolü olmak üzere 14 parça eserin Anadolu kökenli olduğu saptandı.
14 eserin, 2022 yılının ilk çeyreğinde Türkiye'ye iade edileceği belirtildi.
"Binden fazla klasör inceledik"
Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanı Zeynep Boz, operasyonun 2 yılı aşkın süredir devam ettiğini belirtti:
"Eserlerin Anadolu kökenli olduğunun tespitinin ardından nereye ait olduğunu saptamak için küçük bölgelere ayırdık, binden fazla klasörü inceledik. Eserlerin ait oldukları bölgelerde 1960’tan günümüze kadar ortaya çıkmış kaçak kazı veya kültür varlığı kaçakçılığına ilişkin yargı kararlarını inceledik. Bilgi, belge, görgü şahitleri bulduk. Bunları Manhattan Savcılık Ofisi ile paylaştık. Soruşturma sırasında onlar da kendi buldukları belgeleri bizimle paylaştılar."
"Kültür varlığı satın alamayacak"
Zeynep Boz, küçük bir ipucu ile büyük sonuçlara ulaştıklarını söyleyerek, "Michael Steinhardt hapis cezası almayacak; ama sevindirici olan bir karar var. Steinhardt savcılıkla yaptığı anlaşmada, 180 eserin hakkından feragat ederek, hayatının geri kalanında kültür varlığı satın almayacağını beyan etti" dedi.
"Türkiye'ye iade edilmeyen 'Yıldız Avcısı' da Steinhardt'a ait"
Boz, Michael Steinhardt'ın 2017'de Christie's Müzayede Evinde satışa sunduğu kamuoyunda 'Yıldız Avcısı' olarak bilinen Kilia tipi idol ile ilgili olarak dava açtıklarını, ancak kararın Türkiye’nin aleyhine çıktığını hatırlattı.
Türkiye bu kararı temyize götürdü ve 2022 yılının ilk yarısında temyiz mahkemesinin karar vermesi bekleniyor.
"Suç patronlarına güvenerek koleksiyonunu genişletiyor"
Manhattan Bölge Savcılığı internet sitesinde yaptığı açıklamada, Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanı Zeynep Boz'un da aralarında bulunduğu yetkililere teşekkür etti.
Açıklamayla ilgili konuşan Boz, "Eserlerine yenilerini katma isteğinin ne coğrafi ne ahlaki hiçbir sınır tanımadığı ve Steinhardt’ın tarihi eser kaçakçıları, suç patronları, kara para aklayanlar ve mezar hırsızlarına güvenerek koleksiyonunu genişletmeye devam ettiği vurgulanıyor" dedi.
Zeynep Boz, uluslararası müzelere de çağrıda bulundu
"Bakanlık olarak tüm müzeleri, kökeni şaibeli eserleri koleksiyonculardan ödünç alıp yasa dışı eserlerin aklanmalarına alet olmak yerine, köken ülkelerle sergi anlaşmaları yapmaya davet ediyoruz. Kaçak kazılar hem bilimsel verileri silerken hem de 2 yıldan 5 yıla hapis cezası gerektiriyor. Bir kültür varlığını bildirimsiz olarak bulundurmak yine 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile 5 bin güne kadar adli para cezası gerektirirken, yurt dışına kültür varlığı çıkarılması 5 ile 12 yıl ağır hapis cezası ile yaptırıma bağlanmış durumda."
7.8ºC
Ankara
