ABD ve Küresel piyasalarda 2008’deki kriz telaffuz edilmeye başlamışken Biden yönetiminden müdahale gecikmedi.
Döviz İstikrar Fonundan milyarlarca Dolarlık ayrıldı. Müşterilerin endişeyle diğer bankalara da paralarını çekmek için akın etmesinin önüne geçilmeye çalışıldı.
Birçok ekonomiste göre yaşananların asıl sebebi Merkez Bankası Fed’in bir yıldır yaptığı faiz artırımları ve kötü banka yönetimi.
Georgetown üniversitesi Hukuk ve Ekonomi profesörü David Super bankacılık sisteminde yaşanan son gelişmeleri TRT Haber’e değerlendirdi.
ABD’de mevduatın üçte biri küçük bankalarda ve yaklaşık yarısı sigortasız
ABD bankalarındaki mevduatların büyük bir kısmının sigortasız olduğunu belirten Profesör Super, bankaların batmasını önlemek için Biden yönetiminin, insanların sigortasız paralarını bankalardan çekmesine karşı tedbirler aldığını söyledi.
Profesör Super; “Birçok banka parasını, müşterinin çekmek istediği herhangi bir zamanda paraya çevrilebilecek müşteri mevduatından alır. Ancak ABD'de faiz oranları çok uzun süredir çok düşük olduğu için, yatırımları hızlı bir şekilde satılamayan uzun vadeli menkul kıymetler ve çok düşük faizli menkul kıymetler satın aldılar. Şimdi ise faiz oranları yükseldiği için bu menkul kıymetlerin değeri düştü, bu da bankaları bu uzun vadeli menkul kıymetleri satıp paraya çevirmeye zorladı. Bankalar, istikrarı tehdit edebilecek büyük kayıplardan kaçınmaya çalışıyor. Dolayısıyla, Hazine Bakanı Yellen'in yapmaya çalıştığı şey; paranız güvende mesajı ile insanların bankalara akın etmesini önlemek ve bunu yaparken de bankaların yatırımlarını tasfiye edip büyük zararlara uğramasını önlemek” dedi.
Yani Biden yönetimi, bir nevi diğer bankalara da koruma vaadinde
bulunarak, “kapanacak” korkusuyla hesaplardan çok büyük meblağlarda para çekilmesini engellemeye çalışıyor.
Merkez Bankası Fed, bankacılık sisteminin mevduatları koruma kapasitesini artıracağını ve ekonomiye sürekli para ve kredi sağlayacağını açıkladı.
Fed “ortaya çıkabilecek her türlü likidite baskısını ele almaya hazırız” açıklamasını yaptı.
Birçok ekonomiste göre yaşananların asıl sebebi Merkez Bankası Fed’in bir yıldır yaptığı sert faiz artırımları.
ABD Merkez Bankası Fed’in faiz artırımları kötü yönetilen küçük bankaların iflas etmesine yol açtı
Faiz oranlarının artırılması girişimcilerin ve startup işletmelerin borçlanma maliyetlerini de artırdı. Bu da yatırımcıların, özellikle de başlangıç seviyesindeki şirketler olan startupların risk almaktan kaçınmasına yol açtı.
Bu girişimciler ihtiyaç duydukları kaynağı karşılamak için hesaplarındaki paraları çekme yoluna gitti. Bu, SVB için sonun başlangıcıydı.
Georgetown Universitesi Hukuk ve Ekonomi Profesörü David Super gelinen bu durumun sebepleri arasında Merkez Bankası’nın faiz artırımları ve kötü banka yönetimi olduğunu belirtti.
Prof. David Super; “Sonuçta sabit faiz ödediğiniz bir ortamda tahvil sahibiyken faiz oranı yükselirse yatırımlarınızın değeri düşer. Faiz oranı yüzde 4,5 iken kimse sizin %2'lik tahvilinizi satın almaz. Ama bu durum bütün bankalar için sorunlara neden olsa da diğerleri için ölümcül sonuçları olmadı. Çünkü Silikon Vadisi Bankası çok kötü yönetildi ve farklı ortama uyum sağlayamadı ve zor duruma düştü” ifadelerini kullandı.
Prof. David Super; “Silikon Vadisi Bankası, tahvillerinin çoğunu hemen paraya çevirmek zorunda kaldığı için büyük kayıplar yaşadı ve değer kaybetti. Diğer bankaların yaptığı ve Silikon Vadisi'nin yapmadığı şey, bu kayıplara karşı önlem almaktı. Faiz oranlarındaki büyük artışa karşı kaybı kendileri karşılamamak için önlem almadılar. Silikon Vadisi Bankası, bir nevi kumar oynadı ve kaybetti” ifadelerini kullandı.
Dikkatler ABD Merkez Bankası’nın faiz kararında
Prof. David Super ABD Merkez Bankası Fed’in enflasyonla mücadele çerçevesinde faiz artırma politikasını değiştirmesini beklemediğini ama diğer taraftan da faiz artırımının bankalar üzerinde yarattığı baskıyı hafifletmek için faiz artırımında frene basacağı görüşünde.
Prof. David Super; “Bu bir iflas, borç ödeyememe krizi. O bankalar ellerinde değersiz varlıklar bulunduruyorlardı. Bankanın, yükümlülüğünü yerine getirmek için yeterli parası yoktu. Değersiz bir banka kapatılır. Ancak şu anda sahip olduğumuz diğer bankaların likidite sorunları var, temelde borçlarını ödeyebilir.
Yani onlara nakit borç verilirse işlerine geri dönebilirler. Merkez Bankası ve Hazine Bakanlığı ve büyük bankaların nakit desteği bunu sağlamak için” şeklinde konuştu.
Bu süreçte ilginç bir gelişme yaşandı.
ABD’nin 11 büyük bankası, batmak üzere olan bir bankayı kurtarmak için kaynak ayırdı.
ABD’nin 11 bankası, batmakta olan bankayı satın almadı, kurtardı
Aralarında Bank of America, Citigroup gibi bankaların yer aldığı 11 büyük banka, batmakta olan First Republic Bankası’nı kırtarmak için 30 milyar Dolar ayırdı.
Prof. David Super büyük bankaların küçük bankayı kurtarmasının alışılmadık bir durum olduğuna dikkat çekti.
Prof. David Super; “Bunu Hazine Bakanı Yellen organize etti. Yani işin içinde bir kamu eli var ama bence bu borçlarını ödeyememe durumu değil, bir likidite sorunu. Yoksa First Republic Bankası borcunu ödeme gücüne sahip bir banka, sadece kötü yönetildi.
Büyük bankalar, kâr amaçlı şirketlerdir. Yani mesela Bank of America bu yardımı kamu yararı için değil kendisi için yaptı. Yani bankacılık sistemini istikrara kavuşturarak insanların bankaya akın etmesini engellemek amaçlı First Republic Bankasını kurtarmak için para yatırdılar. Hatta muhtemelen küçük bir kâr elde edecekler” ifadelerini kullandı.
Biden yönetimi, bankaların iflasının önünü alarak domino etkisine engel olmaya çalışıyor.
Federal Reserve yani ABD Merkez Bankası’nın ise bankaları zorlamamak için faiz oranında frene basması bekleniyor.
Ancak Washington’da meşhur bir deyim vardır; Don’t fıght the Fed, yani Merkez Bankasıyla kavga etme. Yani, para politikası değişmeyecek, tedbirini al anlamında.
Zira, basılacak pasa miktarını sınırsız belirleme gücüne sahip bir kurum olan abd merkez bankası’nın para politikasını tamamen değiştirmesi beklenmiyor.
8.4ºC
Ankara
