ABD'deki başkanlık seçiminde posta yoluyla oy kullanılmasına destek

ABD, yeni tip koronavirüs (COVID-19) salgınının merkezi haline gelmiş durumda.

Salgın, kıta genelinde büyük bir yıkıma yol açtı.

1,5 milyon vaka sayısına ulaşılırken, 80 bini aşkın kişi hayatını kaybetti.

Donald Trump yönetimi bir taraftan salgınla mücadele ederken, bir taraftan da kısıtlamalar nedeniyle bozulan ekonomiyi toparlamaya çalışıyor. Ayrıca kasım ayında yapılacak başkanlık seçimlerine hazırlık da sürüyor. Demokrat adayın belirlenmesi için yapılan ön seçimlerin bir kısmı bazı eyaletlerde ertelenmişti. Birçok seçim mitingi de iptal oldu. Trump’ın Demokrat rakibi ise önceki başkan Barack Obama’nın da desteklediği eski başkan yardımcılarından Joe Biden.

[ABD Başkanı Donald Trump'ın kasım seçimlerindeki Demokrat rakibi, eski başkan Barack Obama'nın yardımcısı Joe Biden. Fotoğraf: Reuters]

Peki, pandemi ortamında seçim nasıl olacak? Sandık merkezlerinde sosyal mesafe kuralları uygulanabilecek mi? Güvenlik endişeleri için çözüm yöntemleri düşünülüyor mu?

Zira ABD’liler, sağlık krizi devam ederken sandık başına gitmekten huzursuz olacağını söylüyor. Öyle ki Amerikalılar sinema, tiyatro gibi kalabalık grupların bir arada olduğu yerlere gitmekten bile endişeli. Son araştırmalar, birçok ülkede olduğu gibi ABD’deki durumun da böyle olduğunu gösteriyor. “Bugün kısıtlamalar kalksa, rahatlıkla dışarı çıkabilir misiniz?” sorusuna, çoğu kişi temkinli yaklaşıyor. Hal böyle olunca, seçimlerde de posta yoluyla oy kullanma yöntemi gündeme geldi. Eyaletlerde bu yönde bir baskı oluşmaya başladı.

Konuyla ilgili yapılan ve birçok Amerikalının görüşü alınan anketlere göre, posta yoluyla oy kullanılmasına destek var.

Son araştırma Gallup’un. Çalışmalar, her ne kadar bu yöntemden tarafların bir avantaj sağlamadığını ortaya koysa da yanıt verirken siyasi görüşler etkili olmuş gibi anlaşılıyor.

[Grafik: Nursel Cobuloğlu]

Ankete katılan Amerikalıların yüzde 64'ü, pandemi ilerledikçe ve tartışmalar arttıkça, kasım ayında posta yoluyla oy vermeyi destekliyor.

Demokratların buna desteği yüzde 83 gibi yüksek bir orandayken, Cumhuriyetçiler için yüzde 40. Bağımsızların da yüzde 68'i bu yöntemin arkasında.

Katılımcıların yaş ortalamasına da bakalım. 18-29 yaşları arasındaki genç Amerikalıların yüzde 73'ünün postayla oy vermeyi destekleme olasılıkları çok daha yüksek. 65 yaş üstünde ise postayla oy verebileceğini söyleyenlerin oranı yüzde 55. Koronavirüs risk grubundaki yaşlı Amerikalılar arasında destek azalsa da yine de yarıdan fazlayı geçmiş durumda. Yani sonuçlar, çoğunluğun desteğine işaret ediyor. 

Peki postayla oy ne demek?

En temel ifadeyle posta yoluyla oy vermek, sandık başına gitmek yerine, eve gönderilen oy pusulasını alıp doldurmak ve tekrar postalamak anlamına geliyor. Eyalet yöneticileri, bu yöntemi tercih eden seçmenden geçerli bir sebep sunmasını istiyor. Seçim gününde evlerinde ve oy kullanma yerinde olamayacaklarını tahmin eden seçmenler, posta yoluyla oylarını kullanabiliyor. (Tabii bugün durum farklı; insanlar bu kez de evlerinden çıkmak istemiyor.) Bazı eyaletlerde bu kapsam genişletilerek vatandaşların “sürekli postayla oy kullanan seçmen” olarak kaydedilmesi ve her seçimde evlerine oy pusulası gönderilmesi de sağlanmıştı. Örneğin Oregon’da herkes oyunu postayla gönderiyor. Bu da ciddi bir çalışma gerektiriyor.

[Fotoğraf: Reuters]

Buna rağmen, kararın siyasi bir tercih olduğunu düşünerek itiraz eden yöneticiler de mevcut. Daha önceki örneklerine bakılınca, posta ile oylamanın bir tarafa avantaj sağladığına dair ortaya konulmuş bir kanıt yok. Ancak “Eyaletler bu işleri nasıl yürütüyor?” sorusu da malum. Salgın ve salgının yayılması korkusunun, bu kararın alınması için yeterli olup olmadığını ise zaman gösterecek. 

Seçimler ne zaman?

ABD’de başkanlık seçimi, her 4 yılda bir kasım ayının ilk pazartesi gününden sonraki salı günü yapılıyor. Bu yılki tarih, 3 Kasım'a denk geliyor.

3 Kasım’da yapılacak seçimlerde hem başkanı seçecek seçiciler kurulu belirlenecek hem de Temsilciler Meclisi için oy kullanılacak. Bunların yanı sıra 100 sandalyeli Senatonun 33'ü için de oy verilmiş olacak. Ayrıca bazı eyaletlerde valilik ve eyalet meclisi seçimleri de düzenlenecek.

[ABD'de başkanlık seçimi 3 Kasım'da yapılacak. Fotoğraf: Reuters]

Erteleme olabilir mi?

Seçim tarihinin değişebilmesi için Kongrede hem Senato hem de Temsilciler Meclisinden çoğunluk kararı çıkması gerekiyor. Senatoda çoğunluk Cumhuriyetçilerde, Temsilciler Meclisinde ise Demokratlarda. Ve bu iki tarafın, oy çokluğuyla bir karar alması olası görünmüyor. Tabii COVID-19’un o tarihe kadar geleceği boyut, bu durumun değişip değişmemesinde önemli bir rol oynayacak.