ABD'nin COVID-19 kabusu

İnsanoğlunun 1 asırda karşılaştığı 5’inci, 21’inci yüzyılda yaşanan ikinci pandemi COVID-19...

Virüs, 2019’un sonunda Çin’de, bir hayvan pazarı ya da viroloji laboratuvarında ortaya çıktı ve cevabı hala bilinmiyor.

"ABD'de 1 milyon kişi yaşamını yitirdi"

Salgından en kötü etkilenen ABD oldu. Salgının başından bu yana 2 yıl 4 ay geride kaldı. Trajedi, kapanma, karantina, aşılar, varyantlar, siyasi tartışmalar…

Bu süreçte neler yaşandı, bugün durum ne ve ABD için salgın ile ilgili nasıl bir gelecek öngörülüyor?

Çin’den yayılan koronavirüs salgınında şimdiye kadar küresel çapta 6 milyondan fazla insan hayatını kaybetti. ABD'de COVID-19 sebebiyle hayatını kaybedenlerin sayısı milat kabul edilen 1 milyon rakamına ulaştı.

Salgın ABD’yi vurduğunda ülkenin Başkanı Donald Trump’tı.

İlk vakanın görüldüğü Ocak 2020’den itibaren şehirler kapatıldı, sıkı tedbirler hayata geçirildi. Olağanüstü hal uygulandı.

"Trump’ın yaptığı en iyi şey aşılardı. Biden’ın yaptığı en iyi şey ise aşıların insanlara ulaştırılması"

Jackson Laboratuvarı'ndan Prof. Dr. Derya Unutmaz Trump ve Biden ile ilgili şu değerlendirmeyi yaptı:

"Trump’ın kendisi bu pandemiye bilimsel olarak yaklaşmadı. Politik olarak yaklaştı. Kendi taraftarlarına hitap etmeye çalıştı. Bir de o dönemde ekonominin kapanmasını hiç istemiyordu. Bu bakımdan pandemiyi alttan altı. Trump’ın yaptığı en iyi şey aşılardı. Biden’ın yaptığı en iyi şey ise o aşıların insanlara ulaştırılmasını sağlamak oldu."

Prof. Dr. Derya Unutmaz, ABD'deki aşılama ile ilgili, "ABD’de belli bir kesim ne aşılara ne bilime inanmıyor. Bu yüzden bence 200-300 bin kişi hayatını boş yere kaybetti. Yani bu insanlar aşılarını tam olmayan hiç olmayan insanlar." dedi.

Biden yönetminde aşılama muhafazakar kesimin direnişi sebebiyle arzulanan seviyede değildi. 2021 yaz aylarında vaka sayısındaki azalma sonucu tedbirler kaldırıldı. Ancak erken alınmış bir karardı.

"İnsanlık tarihinin gördüğü en bulaşıcı virüs"

Delta ve Omicron varyantları 2021’in ikinci yarısında ABD’de vaka ve can kaybını artırdı.

Prof. Dr. Unutmaz koronavirüs ile ilgili şu ifadeleri kullandı:

"Öyle bir virüsle karşı karşıyayız ki bu son varyantlarla birlikte insanlık tarihinin gördüğü en bulaşıcı virüs. Aşı olanların bir kısmı enfekte olmakla birlikte aşı olmayanlar da enfekte oluyorlar ve bağışıklık artıyor. Ne yazık ki aşı olmayıp enfekte olanların bağışıklığı çok uzun sürmeyebiliyor.

Omicron gibi bir varyant 1 yıl 1 buçuk yıl önce ortaya çıkmış olsaydı onu durduramuyorsınuz zaten önlemler yetersiz kalıyor. Çin’deki durumu görüyorsunuz. O bakımdan aşılar gerçekten milyonlarca insanın belki on milyonlarca insanın hayatını kurtardı diyebiliriz kurtarmaya devam edecek bundan sonraki süreçte. Bu aşılar gerçekten çok çok etkililer ağır hastalıpa ve ölümlere karşı. Belki bir doz aşı daha gerekebilir ki dördüncü doz aşılar yaşlı gruplar ve bağışıklığı bastırılmış kişiler için şu anda bile tavsiye ediliyor."

Varyantlar ölümcül olunca insanlar aşıya yöneldi

ABD’DE 2021’in sonlarına doğru varyantların beklenenden daha ölümcül sonuçlar vermesi, insanları aşıya teşvik etti.

Artan aşılama ve toplum bağışıklığı sayesinde 2022’nin ilk aylarında ölüm sayısı azalmaya başladı.

"Benim kanımca pandeminin sonuna geldik"

Başkan Joe Biden yönetimi tedbirleri bir kez daha kaldırdı. Bu kez yeni bir varyantın vurmaması ümit edilirken, Derya Unutmaz varyant olasılığı ile ilgili şu açıklamayı yaptı:

"Ben bu olasılığı (yeni varyantın vurması) mümkün görmüyorum. Yani yepyeni bir virüs çıkması lazım. Bu şu anki virüsün mutasyona uğrayarak tamamen aşılardan bağışıklıktan kaçarak daha ölümcül hale gelme olasılığını çok çok düşük görüyorum.

Yeni varyantlar da çıkıyor bu varyantlar çıkmaya devam edecek. Bu Omicronun alt grupları biraz daha bulaşıcı biraz daha antikorlardan kaçabilen. Bu, virüsün normal eğilimi diyebiliriz. Benim kanımca pandeminin sonuna geldik. Birçok ülkede pandemi bitiyor.

Çin salgının bitişini erteliyor

ABD, Türkiye, İngiltere gibi ülkelerde yüksek aşılama oranı sayesinde hayat normale döndü. Ancak aynı şeyi salgının çıkış noktası Çin için söylemek mümkün değil. Çin hala eski yöntemlerle, milyonluk şehirleri kapatarak salgınla mücadele etmeye çalışıyor. Aslında Çin salgının bitişini erteliyor.

Prof. Dr. Unutmaz, Çin'deki durum ile ilgili şunları söyledi:

"Bu dengeyi kuramadılar. Sıfır Covid’i bir politika haline getirdiler. Ama virüse karşı dayanabileceklerini zannetmiyorum. Bu geldiğimiz süreçte bu yaptıkları çok anlamsız geliyor bana. Omicron’un ortaya çıkması ile birlikte bu sıfır COVID politikası sürdürülebilir değil. Bunu her ülkede görüyorsunuz yani önlemler de anlamsızlaştı. Bu virüsü durduramazsınız, yani bir süre erteleyebilirsiniz ama bunun bedel çok büyük oluyor. Yani şu anda Şangay’da 23 milyon insanın 2-3 hafta tamamen evlerine kapatılması ve bunun ekonomik bedeli insani bedeli çok çok daha fazla. Bir şekilde bu virüs tekrar gelecek oraya bundan kaçış yok."

Salgının çıkış noktası Çin’in on milyonlarca insanın yaşadığı şehirleri bütünüyle kapatarak eski yöntemlerle salgını atlatması biraz zaman alacak gibi görünüyor.

Diğer taraftan karantina ve kapanma insanların tahammül sınırlarını epey zorluyor.

"COVID gripten daha az ölümcül durumda"

Prof. Dr. Derya Unutmaz, "Pandemi psikolojisinden de çıkmak gerekiyor artık bu virüsle yaşamaya alışmamız gerekiyor. Bu virüs endemik duruma geçiyor. Yani endemik dediğimiz hep bizimle beraber. Grip virüsü influenza ve diğer virüsler gibi. Bazen dalgalar olacak mevsimsel olacak bir süre sonra bu virüsle karşılaşacaksınız bundan kaçış olmayacak. O karşılaşma anında bağışıklığınızın en iyi durumda olması önemli olan. Bunun da en önemli kriteri aşıların tam olması. Şu anda çoğu insan için bu 3 doz Biyontek aşısı ya da 2 doz Sinovac olanların 2 doz Biyontek aşısı olmaları. Yaşlı gruplar riskli gruplar için birer ek doz daha olmaları şu anda en önemli durum. Bu durumda olan insanlar için şu anda COVID gripten daha az ölümcül durumda." dedi.

"Pandemi psikolojisinden çıkıp hayatımızı normalleştirmemiz de gerekiyor"

"Aşıları tam olanlarda 1/10000 altına inmiş durumda bu da bence çok önemli bir kriter yani Pandemi sürecinden çıkabilmemiz için ağır hastalığın ve ölümlerin çok düşmesi lazım." ifadelerini kullanan Prof. Unutmaz, "Vakalar olacak yani vakaları saymanın da çok fazla bir anlamı kalmadı bence. Ama burada önemli olan ağır hastalığın ve ölümlerin önlenmesi olacak bence. Bu bakımdan insanlar normal hayatlarına dönmeliler. Ben yine de insanlara maske takmalarını, eğer imkanları varsa devam etmelerini tavsiye ediyorum. Yani bu Covid için değil diğer virüsler için de geçerli. Grip de tehlikeli bir virüs özellikle risk faktörü olanlar için. Yüzbinlerce insan gripten de ölüyor. Takabiliyorsanız bu tedbirleri almaya alışkanlık olarak devam etmekte fayda var. Ama bir yerde de bu pandemi psikolojisinden çıkıp hayatımızı normalleştirmemiz de gerekiyor. Bence o sürece geldik şu anda." şeklinde konuştu.

Bu salgın gelecek için insanoğluna kılavuz

COVID-19 salgınının en sancılı dönemi geride kaldı.

Aşı sayesinde birçok ülke virüsle yaşamaya alıştı. Aşı ve gerektiğinde maske kullanarak salgından önceki yaşamı sürdürmenin mümkün olduğu görüldü.

COVID-19 salgını birçok açıdan gelecek salgınlar için insanoğluna kılavuz oldu.