AB'nin teknoloji devlerine yönelik katı kuralları yürürlüğe giriyor

AB'nin Dijital Hizmetler Yasası (DSA) kapsamında, Avrupa ülkelerinde faaliyet gösteren büyük dijital platformlar, arama motorları ve alışveriş siteleri, 25 Ağustos'tan itibaren daha sıkı biçimde denetlenmekle birlikte katı kurallara tabi tutulacak.

Teknoloji şirketlerinin çalışma biçimlerini büyük ölçüde değiştirmesi beklenen yasa, bu aşamada Avrupa ülkelerinde 45 milyondan fazla kullanıcısı olan çok büyük dijital platformları kapsıyor.

AB'nin kullanıcı sayılarına ilişkin yaptığı çalışmalar sonucunda, Alibaba, Amazon, Apple AppStore, Booking.com, Facebook, Google Play, Google Maps, Google Shopping, Instagram, LinkedIn, Pinterest, Snapchat, TikTok, eski adıyla Twitter olan X, Wikipedia, YouTube ve Zalando çok büyük çevrim içi platform olarak, Bing ve Google da çok büyük arama motorları olarak sınıflandırıldı.

Listelenen 19 platformun, dezenformasyonu sınırlamaları, yasa dışı içeriği hızla kaldırmaları, reşit olmayanları internet ortamında daha iyi korumaları, risk değerlendirmesi yapmaları, riskleri azaltmaya yönelik adımlar atmaları ve dış denetime tabi tutulmaları gibi ilave kuralları uygulamaları gerekiyor.

Cuma gününden itibaren platform kullanıcıları, belirli bilgilerin neden kendilerine önerildiğine dair net bilgi alabilecek ve profil oluşturmaya dayalı öneri sistemlerine dahil olmama hakkına sahip olacak.

Reklamlara düzenleme

Etnik köken, siyasi görüş veya cinsel yönelim gibi kullanıcıların hassas verilerine dayalı reklam yapılamayacak.

Platformların bütün reklamları etiketlemesi ve bu reklamları kimin verdiği konusunda açıkça bilgi sunması zorunlu olacak.

Dijital platformların hüküm ve koşullarını faaliyet gösterdikleri ülkenin dilinde, kolay anlaşılır ve sade bir dille belirtmesi gerekecek.

Çocuklar korunacak

Reşit olmayanlar daha sıkı biçimde korunacak. Bu çerçevede, platformların çocukların güvenliğini sağlamak için sistemlerini yeniden tasarlaması gerekecek. Çocuklara yönelik profil oluşturmaya dayalı hedefli reklamlara izin verilmeyecek.

İçeriklere özel risk değerlendirmeleri yapılacak. İçerik daha özenli denetlenecek ve dezenformasyon azaltılacak. Platformların yasa dışı içeriğin çevrim içi yayılmasıyla bağlantılı riskleri ele almak için ilave önlemler alması gerekecek.

Yasa dışı içerikle mücadele

Platformların kullanıcıların yasa dışı içeriği işaretlemesine ve buna karşı hızlı bir şekilde harekete geçmesine olanak tanıyan bir mekanizmaya sahip olması şart olacak.

Ayrıca platformların dezenformasyonun yayılmasını önleyecek ve hizmetlerinin sahte hesaplarla kullanımını engelleyecek önlemler alması da zorunlu olacak.

Dijital şirketlerin yasal yükümlülüklere uyumları bağımsız biçimde denetlenecek.

Kural ihlaline para cezası

Kural ihlalinde bulunan dijital platformlara küresel cirolarının yüzde 6'sına varacak seviyede para cezaları uygulanabilecek. İhlallerin tekrarı durumunda söz konusu dijital platformların AB'deki faaliyetine son verilebilecek.

Hazırlanan büyük platform listesi gerekli görüldüğünde daha da genişletilecek. Bu aşamada en büyük platformlar için geçerli olan yeni kurallar, 6 ay sonra bütün dijital hizmetlere yayılacak. Ancak küçük dijital firmalar büyükler kadar katı kurallara tabi tutulmayacak.

Alışveriş siteleri yeni kurallara karşı

Almanya merkezli Zalando ile ABD merkezli Amazon firmaları yasa kapsamında "Çok Büyük Çevrimiçi Platform" olarak tanımlanmaları nedeniyle ayrı ayrı hukuki süreç başlattı.

Avrupa'nın en büyük sanal alışveriş sitesi Zalando, haziran ayında yeni kurallara karşı AB'nin en yüksek hukuki merci olan Avrupa Adalet Divanı'na başvurdu.

Zalando, yeni yasa kapsamında sistemik riskleri yönetmekle yükümlü çok büyük dijital platform olarak tanımlanmasına itiraz etti.

Şirket, iş modelinin büyük kısmının perakende niteliği taşıdığını, 3'üncü taraflardan gelen zararlı veya yasa dışı içeriği yayma konusunda sistemik bir risk oluşturmadığını iddia etti.

ABD firması Amazon da geçen ay bu kurallara karşı ayrı bir hukuki süreç başlattı. Firma, AB'nin çok büyük sanal platform tanımına uygun olmadığı ve haksız biçimde hedef alındığı görüşüne sahip.

Bu hukuki süreçlerin yakın zamanda sonuçlanması beklenmezken, Avrupa genelinde yeni kurallar bu hafta uygulamaya girecek.

Öte yandan Avrupa piyasası çok büyük ve karlı olduğu için şirketler buradaki gelirlerini kaybetmek istemiyor.

AB kurallarına uyulmaması halinde yüksek para cezaları ve kapatılma riski olması nedeniyle dijital platformlar yeni kurallara uygun davranacak.