Afganistan: ABD'nin trilyon dolarlık savaşı

ABD, 11 Eylül 2001'de tarihin en büyük terör saldırılarılarından birini yaşadı.

Kaçırılan 4 yolcu uçağından 2'si, New York'taki Dünya Ticaret Merkezi kulelerine çarptı. Kuleler birbiri ardına yıkıldı.

3'üncü uçak Pentagon'u hedef aldı. Son uçak ise Beyaz Saray'a ulaşmadan düşürüldü.

11 Eylül’ün kısa tarihi

Washington, "11 Eylül saldırılarının arkasında terör örgütü El Kaide var" dedi ve örgütün elebaşı Usame bin Ladin'i yakalamak için Afganistan'a kadar gitti.

2001 yılında bin 300 ABD askeri bölgede konuşlandı. 2010 yılına gelindiğinde ise, Afganistan'daki ABD kuvvetleri 100 bin'e ulaştı.

[2018 yılında Afganistan'a gönderilen iki F-35B Lightning II uçağı. Fotoğraf: ABD Hava Kuvvetleri]

18 yıldır süren savaşta 2 bin 400 ABD askeri ve on binlerce Afgan askeri hayatını kaybetti.

Çatışmalarda 50 binden fazla sivil yaşamını yitirdi.

Afganistan'da bir ABD askeri öldü

Savaşın ekonomiye maliyeti

ABD merkezli Balance sitesinin raporuna göre, Afganistan'daki savaşta ABD ordusu şimdiye kadar 975 milyar dolar harcadı.

Bu, Afganistan savaşını 2. Dünya Savaşı'nın ardından en yüksek bütçeli ikinci savaş haline getirdi.

İkinci Dünya Savaşı'nda 4,1 trilyon dolar (enflasyona göre düzeltilmiş) harcandı.

Afganistan'daki savaşa ayrılan bütçe, ABD'nin eski Başkanı Barack Obama döneminde zirve yaptı.

2001 yılında 23 milyar dolar, 2011 yılında 107 milyar dolar harcandı.

ABD birlikleri, Afgan ordusunu eğitmeye başladıkça, birlik sayıları ve maliyetleri önemli ölçüde düştü. 

Savaş 2018'de 52 milyar dolara mal oldu ve bu yıl da aynı tutara mal olması bekleniyor.

[ABD askerleri 2011 yılında Kandahar eyaletinin Panjwai bölgesinde Fotoğraf: Reuters]

Savaşa ayrılan bütçe düşerken, Taliban'ın ülkenin bazı kesimlerinde kontrolü geri alması ve DEAŞ saldırıları nedeniyle, hava saldırılarında artış yaşandı.

2018 yılında ABD öncülüğündeki koalisyon, Afganistan'a 5 bin 213 bomba attı.

2015 yılında düşen bomba sayısı 947, 2016 yılında bin 337, 2017 yılında 4 bin 361'di. 

Brown Üniversitesi Watson Enstitüsü Araştırmacısı Ryan Edwards, Afganistan, Pakistan ve Irak'taki savaşlara 5,9 trilyon dolar harcadığını açıkladı.

Bu, Kongre savaş ödenekleri, Pentagon'un temel bütçesinde savaşla ilgili artışlar; gazilerin bakımı, iç güvenlik bütçesinde artışlar; doğrudan savaş borçlanmasına dair faiz ödemeleri ve dış yardım harcamalarını içeriyor.

Edwards'a göre ABD’nin önümüzdeki 40 yıl boyunca Orta Doğu’daki savaşlar için harcayacağı para ise, 7,9 trilyon doları bulacak.

Grafik: Bedra Aygün

Kaynak: TRT Haber, The Balance, Brown University, The New York Times