Afganistan'da yeni kabine açıklandı: Kim kimdir?

Taliban Sözcüsü Zabihullah Mücahid dün düzenlediği basın toplantısında ülkeyi yönetecek kabine üyelerini açıkladı. 

Mücahid, "Taliban hükûmeti" kabinesi için yeni açıklanan isimlerin hepsinin görevlerini çalışmaların aksamaması için vekaleten yürüteceğini ve daha sonra kabinede yeniden reformlar yapılabileceğini söyledi.

"Hükümetin" bazı kurumlarına henüz görevlendirmeler yapılmadığını hatırlatan Mücahid, "Bu kurumlara ülkenin farklı bölgelerinden isimlerin görevlendirilmesi yapılabilir. Bu kabine daimi değil ve kabinenin kapsayıcı olması için çabalar sürüyor. Bizim hükûmetimizde ayrıca bir konsey de olacak" dedi.

Sözcü, Taliban lideri Hibetullah Ahunzade'nin yeni "hükümet"teki konumuyla ilgili soruya, "Emir olarak görevine devam edecek" yanıtını verdi.

Peki yeni kabine kimlerden oluşuyor? İşte isimler...

[Taliban lideri Hibetullah Ahunzade. Fotoğraf: Reuters]

Başbakan: Molla Muhammed Hasan

1951 Kandahar doğumlu Hasan Taliban Molla Hibetullah’a en yakın isimlerden biri olarak biliniyor. Hasan, 2001 yılından bu yana Liderlik Konseyi başkanı. 1. Taliban Hükümeti Dönemi’nde dışişleri bakanlığı ve Kandahar valiliği görevlerini yürüten Hasan, halihazırda ABD’nin yaptırım listesinde.

Başbakan Yardımcısı: Molla Abdulgani Birader

Birader, 1968 Uruzgan doğumlu. Taliban’ın kurucularından biri. Taliban yönetiminin 2003 yılında devrilmesinin ardından Pakistan’a geçen Birader, 2010'da Pakistan emniyet güçleri tarafından tutuklanarak hapse atıldı. 2018 yılında ABD’nin girişimiyle serbest bırakılan Birader, Katar'ın başkenti Doha’daki müzakere heyeti başkanlığı görevini üstlendi.

[Başbakan Yardımcısı Molla Abdulgani Birader. Fotoğraf: Reuters]

Başbakan Yardımcısı: Mevlevi Abdulselam Hanefi

1969 yılında Faryab’da doğan Hanefi, dini eğitimini Pakistan’da tamamladı. Bizzat Molla Ömer tarafından Liderlik Konseyine atanan Hanefi, 1. Taliban Hükümeti Dönemi’nde milli eğitim bakanı yardımcısı ve bakan vekil olarak görev yaptı. Taliban müzakere heyetinin aktif üyelerinden biri olan Hanefi, Taliban’ın Doha Siyasi Ofisinin başkan yardımcısıydı.

[Grafik: TRT Haber/Nursel Cobuloğlu]

Savunma Bakanı: Molla Muhammed Yakup

Taliban’ın kurucu lideri Molla Ömer’in büyük oğlu olan Molla Yakup, 1990 yılında Kandahar’da doğdu.

Eğitimini Karaçi medreselerinde bitiren Yakup, 2015 yılında 15 ilden sorumlu askeri komisyonun başkanı olarak atandı. 7 Mayıs 2020’de Taliban Askeri Komisyonu başkanlığına atanan Yakup, aynı zamanda Molla Hibetullah’ın yardımcısı olarak görevini sürdürdü.

[Grafik: TRT Haber/Nursel Cobuloğlu]

İçişleri Bakanı: Seraceddin Hakkani

1973 Pakistan doğumlu Hakkani, babası Celaliddin Hakkani’nin 2018 yılında ölmesinin ardından Hakkani Şebekesi’nin yeni lideri seçildi.

Yabancılara yönelik en kanlı ve sofistike saldırıları düzenlemekte ünlü olan Hakkani Şebekesi, ABD’nin terör örgütleri listesinde bulunuyor. Halihazırda Federal Soruşturma Bürosunun (FBI) arananlar listesinde olan Hakkani’nin 2020’nin şubat ayında Amerikan gazetesi The New York Times’ta bir makale yayımlaması, büyük tartışmalara neden olmuştu.

Dışişleri Bakanı: Mevlevi Emir Han Muttaki

1970 Helamnd doğumlu Muttaki, Pakistan’daki medreselerde dini eğitim aldı. 1996 yılında Taliban’ın bilgi ve kültür bakanı ve aynı zamanda Taliban hükümetinin sözcüsü olarak görev yaptı.

2001 yılında Kültür Komisyonu başkanı olarak atanan Muttaki, Taliban’ın propaganda ve medya çalışmalarında önemli rol oynadı.

Maliye Bakanı: Molla Hidayetullah Bedri

1967 yılında Kandahar’da doğdu. 1. Taliban Hükümeti Dönemi’nde genelkurmay başkanı, içişleri bakanı ve Herat valisi olarak görev yaptı. 2002 yılında Pakistan emniyet güçleri tarafından tutuklanarak Amerikalılara teslim edilen Hayirha, 2014 yılında ABD’li Çavuş Bowe Bergdahl ile takas edilerek serbest kaldı.

Sınır ve Kavimler Bakanı: Molla Nurullah Nuri

1957 yılında Zabul’da doğdu. 1. Taliban Hükümeti Dönemi’nde Belh ve Lavman valisi olarak görev yaptı. Kasım 2001’de Molla Fazıl Mezlum ile birlikte Raşit Dostum’a teslim oldu. Daha sonra ABD tarafından Guantanamo’ya götürüldü. ABD'nin Afganistan'ı işgalinin ardından kurulan ve "utanç kaynağı" olarak nitelendirilen Guantanamo cezaevinde kaldı. 2014 yılında ABD’li Çavuş Bowe Bergdahl ile takas edilerek serbest kalan 5 Taliban yetkilisinden biri.

Su ve Elektrik Bakanı: Molla Abdul Latif Mansur

1965 yılında Paktiya’nın Zermet ilçesinde doğdu. Din eğitimi alan Mensur, 1. Taliban Hükümeti Dönemi’nde ziraat bakanı, Kandahar belediye başkanı ve Paktiya valisi olarak görev yaptı.

Adalet Bakanı: Mevlevi Abdul Hakim Şerii

1957 yılında Kandahar’ın Meyvent ilçesinde doğdu. Taliban’ın kurucu üyelerinden olan Abdul Hekim, eski Taliban Lideri Molla Ahtar Mansur’a yakınlığıyla biliniyor. Hakim son olarak Taliban müzakere heyeti başkanlığı yaptı.

Ekonomi Bakanı: Din Muhammed Hanif

1963 Bedehşan doğumlu olan Hanif, Pakistan’ın Peşaver kentinde eğitim aldı. Hanif 1. Taliban Hükümeti Dönemi’nde planlama ve yüksek öğrenim bakanlığı yaptı. Liderlik Konseyi üyesi olan Hanif, halihazırda Taliban’ın Orta Asya ülkeleri ile ilişkilerinden sorumlu.

Bayındırlık Bakanı: Molla Abdulmennan Ömeri

Kandahar doğumlu Ömeri, Taliban’ın kurucu lideri Molla Ömer’in ağabeyi. Taliban Liderlik Konseyi üyesi olan Ömeri, aynı zamanda Davet ve İrşat Komitesi başkanı.

Göçmenler Bakanı: Halil Rahman Hakkani

Hakkani Şebekesi’nin kurucusu Celaleddin Hakkani’nin üvey kardeşi olan Rahman Hakkani, Afganistan’da yabancılara yönelik düzenlenen en ölümcül saldırıların beyni olmakla biliniyor. Şubat 2011’de ABD tarafından küresel terörist ilan edilerek başına 5 milyon dolar ödül konulan Rahman Hakkani, aynı zamanda Birleşmiş Milletler (BM) terörist listesinde.

Hac ve Vakıflar Bakanı: Mevlevi Nurmuhammed Sakib

Taşra Kalkınma Bakanı: Molla Muhammed Yunus Ahundzade

Davet ve İrşat Bakanı: Şeyh Muhammed Halid

Maden ve Petrol Bakanı: Molla Muhammed İsa

Ulaştırma Bakanı: Molla Hamidullah Ahundzade

Yükseköğrenim Bakanı: Mevlevi Abdulbaki Hakkani

İletişim Bakanı: Mevlevi Necibullah Hakkani

İstihbarat Başkanı: Molla Abdulhak Vasik

1951 Gazne doğumlu olan Vasik, Taliban’ın El Kaide gibi radikal gruplarla ilişkilerini koordine etmekten sorumlu kişi olarak ünlendi. Bu sebeple 2001 yılında ABD tarafından tutuklanarak Guantanamo hapishanesine gönderilen Vasik, 2014 yılında Taliban tarafından kaçırılan ABD’li asker Bowe Bergdahl ile takas edildi.

Merkez Bankası Başkanı: Hacı Muhammed İdris

Genelkurmay Başkanı: Fasihuddin Bedehşani

Hakkani ağı nedir?

1980'lerde Afganistan'ın Sovyetlerce işgal edildiği dönemde Mevlevî Celaluddin Hakkani tarafından kurulan ve Sovyetlere karşı savaşan "gerilla" grubu.

ABD tarafından Afganistan’daki “mücahit”lerin desteklendiği bu dönemde Hakkani, Kongre Üyesi Charlie Wilson tarafından bu yıllarda “iyiliğin vücut bulmuş hali” olarak nitelendi.

Hakkani ağı, 1995 yılında Taliban'a katıldı.

ABD işgali döneminde ABD öncülüğündeki NATO ve Afgan güçleri ile savaştı.
ABD, Hakkani ağını 2012 yılında terörist ilan etti.

Celaluddin Hakkani'nin 2015'te doğal yollardan öldüğü duyuruldu.

Ağın önderliğini şimdi oğlu, yeni hükümetin içişleri bakanı Saraceddin Hakkani yapıyor. 

İçişleri Bakanlığına getirilen Siraceddin Hakkani, ABD'nin terör örgütleri listesinde yer alan Hakkani örgütünün lideri.

[FBI'in hazırladığı Siraceddin Hakkani posteri. Fotoğraf: Reuters]

FBI, hakkında bilgi getirene 5 milyon dolar ödül vadediyor.

Uluslararası toplumun gündemi: Afganistan

Uluslararası toplumun gündeminde Afganistan'da Taliban'ın açıkladığı geçici hükümet var.

Amerika Birleşik Devletleri, "Listedeki isimlerin bağlantıları nedeniyle endişeliyiz" açıklaması yaptı.

ABD, Taliban'ın duyurduğu geçici hükümette yer alan isimlere dikkat çekti, "Bağlantıları ve geçmişleri nedeniyle endişeliyiz" ifadelerini kullandı.

Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas da ülkedeki diğer gruplardan isimlerin geçiş hükümetinde yer almamasının endişe verici olduğunu söyledi.

Çin Dışişleri Bakanlığı ise "Taliban hükümeti ile iletişimi sürdüreceğiz" dedi.
Afganistan'ın bağımsızlığına, egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı duyduklarını belirtti.