Afganistan'daki gerilimin son durağı: Pencşir

Afganistan, Taliban'ın başkent Kabil'de kontrolü ele geçirmesinin ardından dünya gündeminin ilk sıralarındaki yerini koruyor.

Bir yandan Kabil Havalimanı'ndaki tahliyeler sürerken diğer yandan Taliban'ın henüz hakimiyet sağlayamadığı Pencşir vilayetinde yaşanacaklar merak konusu.

Pencşir nerede?

Merkezi "Bazarak" olan Pencşir vilayeti, Kabil'in kuzeyinde yer alıyor. 

[Grafik: TRT Haber / M. Furkan Terzi]

Bölge, dağlık ve engebeli arazisi nedeniyle askeri operasyonlar için zorlu bir hedef olarak görülüyor.

Vadiye girişler dar bir geçitten sağlanıyor ve bu da giriş-çıkışları sınırlandırıyor.

[Fotoğraf: AFP]

Vilayetin Şotul, Henc, Dere, Ruha, Paryan, Anaba ve Abşar ilçelerinde büyük çoğunluğu Taciklerden oluşan yaklaşık 150 bin kişi yaşıyor.

Taliban'a karşı Ahmed Mesud

Pencşir'de Taliban'a karşı mücadelede, Sovyet işgaline karşı direnen Pencşirli ünlü Afgan komutan Ahmed Şah Mesud'un 32 yaşındaki oğlu Ahmed Mesud ön plana çıkan isim.

Vilayette oluşturulan yerel grupların başında bulunduğunu açıklayan Mesud, Taliban ile barışçıl görüşmeler yapmayı umduğunu ancak aynı zamanda kendisine bağlı güçlerin savaşmaya hazır olduğunu söyledi.

[Ahmed Mesud, Pencşir'in merkezi Bazarak'ta destekçilerine sesleniyor | Fotoğraf: Reuters]

Reuters'a verdiği demeçte "Taliban'ın, ilerlemenin tek yolunun müzakereden geçtiğini anlamasını istiyoruz." diyen Mesud, "Savaş çıkmasını istemiyoruz." ifadesini kullandı.

Mesud, Taliban'ın vadiyi "işgal etmeyi" denemesi durumunda direnişin hazır olduğunu söyledi ve ekledi: "Diğer birçok ilden de Pencşir vadisine sığınan, yanımızda duran ve Afganistan için başka bir kimlik kabul etmek istemeyen birçok insan var.” 

[Ahmed Mesud (ortada) | Fotoğraf: Reuters]

Ahmed Mesud, savaşmaları halinde uluslararası desteğin sağlanması gerekebileceğini de vurguladı.

Mesud'un öncülüğündeki Taliban karşıtı Ulusal Direniş Cephesinin sözcüsü de  AFP'ye yaptığı açıklamada, uzun soluklu bir çatışmaya hazır olduklarını ancak kapsayıcı bir hükümet için görüşmelerden yana olduklarını bildirmişti.

[Ahmed Mesud'un babası, 2001 yılında suikastla öldürülen Ahmed Şah Mesud'un portresi Pencşir vadisinde | Fotoğraf: AFP]

Taliban: Bölgeyi kuşattık

Daha önce BBC Farsça'ya konuşan Taliban sözcülerinden Muhammed Naim, "Pencşir sorununu ya diyalog ile ya da güç kullanarak çözeceğiz" demişti.

Taliban'ın diğer bir sözcüsü Zabihullah Mücahid ise, bugün yaptığı açıklamada Taliban savaşçılarının Pencşir yakınlarına konuşlanarak bölgeyi 3 yönden kuşattıklarını duyurdu.

Mücahid, "İslam Emirliği bu meseleyi barışçıl yollardan çözmeye çalışıyor." ifadesini kullandı.

ABD Dışişleri Bakanı Blinken: Afganistan'da kalmak çıkarımıza değil

Rusya ara buluculuk yapmayacak

Öte yandan Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Afganistan'da yerel gruplar ile Taliban arasındaki çatışmalar nedeniyle yeni iç savaş ihtimalinin değerlendirildiğini belirterek, Rusya'nın taraflar arasında ara buluculuk yapmasının söz konusu olmadığını söyledi.

Taliban'ın ülkeye hakim olma süreci

ABD ile Taliban arasında Şubat 2020'de varılan barış anlaşması çerçevesinde, bu yıl uluslararası güçlerin Afganistan'dan geri çekilme süreci başladı.

Anlaşma, yabancı güçlere saldırılmamasını öngörürken, Taliban'ın Afgan güvenlik güçlerine yönelik eylemlerine dair hüküm getirmedi.

Taliban'ın Afganistan'ı kontrol altına alma süreci nasıl işledi?

Afgan hükümetiyle Doha'daki müzakereleri devam ettiren Taliban, eş zamanlı şekilde, hazirandan bu yana şiddetli saldırılarla Afganistan'da birçok ilçeye, son 1 ayda da vilayet merkezlerine hızla hakim oldu.

Başkent Kabil'i kuşatan Taliban, 15 Ağustos'ta Cumhurbaşkanı Eşref Gani'nin ülkeyi terk etmesinin ardından kenti çatışmasız şekilde kontrolüne aldı.