AP seçimlerinden güçlü çıkan Meloni, AB'de lider boşluğunu doldurabilir mi?

2008 Ekonomik Krizi sonrası sallantıya giren İtalyan siyaseti, 2022 seçimlerini Fratelli d’Italia partisinin kazanmasıyla toplumsal ve ekonomik olarak toparlanma sürecine girdi. Ulusal Birlik (Alleanza Nazionale) kökenli Meloni’nin partisi AP seçimlerinde güçlü bir performans sergiledi. 

Meloni, 2022 Ulusal seçimlerine oranla oylarını neredeyse yüzde 3 artırırken İtalyan sol siyasetinde de ciddi bir artış gözlemlendi. Fransa ve Almanya’da aşırı sağ partilerin oy oranlarına benzer bir artışı merkez solda konumlanmış İtalyan Demokrat Parti yakaladı. Bir diğer ilgi çekici sonuç 5 Yıldız Hareketi’nden geldi. Kendisini ne sol ne sağ parti olarak tanımlayan grup, Norveç, İsveç ve Finlandiya gibi AB’li Kuzey ülkelerinde görülen “Korsan Parti” hareketinin İtalya’daki yansıması ve temel tezi İtalyan siyasetinde muhafazakarlığın terkedilerek yeni yolların keşfedilmesi. Oylarının neredeyse yüzde 6’sını kaybeden bu grup, İtalyan siyasetinde geleneksel eğilimlere dönüşün en büyük göstergesi. İtalya’da siyasetin safları bu manada netleşiyor.

Oy dağılımına bölgelere göre bakıldığında da İtalyan siyasetinin bir toparlanmaya girdiği açıkça görülüyor. İtalya’da Almanca konuşulan tek bölge olan Güney Tiroller – Trentino bölgesi dışarda tutulursa, geleneksel olarak sağa ve sola oy veren bölgeler, fabrika ayarlarına geri döndü. İtalya’da solun kalbi olarak görülen Toskano ve Emilia-Romagna bölgeleri 2022’de merkez sağa oy vermişken 2024’te oylar merkez solda yer alan Demokra Parti’ye döndü. Güney’de solun en güçlü olduğu Campania ve Puglia bölgelerinde de Demokrat Parti ipi göğüsledi. Dikkati çeken bir diğer bölge ise Sicilya bölgesi, Berlusconili yıllardan itibaren Forza Italia partisine yakın olan bu bölge geçtiğimiz iki seçimde 5 Yıldız Hareketi ve Meloni’nin partisine oy vermişti. Bu seçimlerde Forza Italia, kaybettiği oyları geri kazanarak Sicilya’da birinci parti konumuna geldi.

İtalyan siyasetindeki dengelenmeyi ne getirdi?

2008’den beri ekonomik sıkıntılarla boğuşan Avrupa ülkeleri krizden çıkışı yapısal dönüşümler yerine gündelik reformlarla yapmaya çalıştı. Almanya güdümlü maliye politikaları Berlin hükümeti dışında hiçbir Avrupa ülkesine çare olamadı. 2022 yılında iktidara gelen Meloni bu soruna kökten çözüm için İtalya’da özerk mali politikaları savundu. COVID-19 sonrası dönemde İtalya’da kişi başına artan milli gelir bu politikanın ne kadar etkili olduğunun kanıtı.

2008’de 44,6 bin ABD dolar olan kişi başına milli gelir ancak 2024’e geldiğimizde aynı seviyeye yaklaşabildi. Melonili yıllarda milli gelirdeki bu hızlı artış, İtalyan halkının sağ politikalara gösterdiği teveccühle beraber, ekonomik rahatlamanın getirdiği yumuşatıcı etkiyi de hissettirdi. Demokrat Parti’nin son seçimlerde oylarını yüzde 19’dan yüzde 24’ün üzerine taşımasının temel sebebi seçmen davranışındaki değişim olarak değerlendiriliyor. Bu durum, İtalyan seçmenin ekonomik kaygılarla değil ideolojik motivasyonla sandığa gittiğini gösteriyor.

AB içinde İtalya’nın rolü değişir mi, lider boşluğunu Meloni doldurabilir mi?

Meloni’nin izlediği dengeleme siyaseti ve ekonomik toparlanmanın etkisi AP seçimlerinde kendini hissettirdi. İktidara geldiği günlerde, aşırı sağ olarak tanımlanan Georgia Meloni, İtalyan halkının en çok şikayet ettiği iki sorunu çözmeye muktedir görünüyor: özerk para politikasının izlenememesi ve AB’nin göç politikalarının yetersizliği.

AP seçimleri Almanya ve Fransa’da aşırı sağcı politikalara olan ihtiyacı gösterdi. İtalya halihazırda Meloni başbakanlığında merkez sağda durarak politik duruşunu da aşırı sağ çözümlerle harmanlayarak bunun mümkünlüğünü ülkesinde kanıtladı. İtalyan seçmen nazarında bir karşılık buldu. Roma’da düzenlenen G7 toplantısına ev sahipliği yapan Meloni, liderle kurduğu sıkı diyalog ve verdiği net mesajlarla AB içinde İtalya’nın ve kendisinin öncü konumunu güçlendirebilir.

Fransa’nın erken seçime, Almanya’nın siyasi tartışmalara girdiği bu süreçte AP’de ve kendi ülkesinde daha konsantre bir siyaset izleyen Meloni, 2030’lar Avrupasının söz sahibi bir lideri olma yolunda olası engelleri kolayca aşabilir.