Belçika'nın başkenti Brüksel'de yarın gerçekleşecek zirve, üye 27 ülkenin devlet veya hükümet başkanlarının katılımıyla yapılacak.
AB Konseyi Başkanı Charles Michel'in başkanlık edeceği zirveye, AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve Avrupa Parlamentosu (AP) Başkanı David Sassoli de katılacak.
Zirvede, AB'nin gelecekteki bütçesi üye ülke liderlerince ele alınacak. Liderler, birliğin 2021-2027 dönemine ilişkin bütçesini içeren Çok Yıllı Mali Çerçeve'nin (MFF) boyutu ve harcama alanları hakkında uzlaşı sağlamaya çalışacak.
Bütçe boyutu tartışması
Zirvede, AB'nin 2021-2027 dönemine ilişkin bütçesinin üye ülkelerin GSMH'sinin ne kadarı olacağı müzakere edilecek.
Bu çerçevede, bazı Batı Avrupa ülkeleri bütçenin GSMH'nin yüzde 1'i kadar olmasını isterken, özellikle daha az gelişmiş Doğu ve Güney Avrupa ülkeleri, bu oranın daha yüksek olmasını talep ediyor. AP ise bütçenin GSMH'nin yüzde 1,3'üne çıkartılması çağrısında bulunuyor.
Toplam 1 trilyon euro civarındaki bütçe müzakerelerinde küçük yüzdelik dilimler toplamda yüzlerce milyar euroluk farka neden olabiliyor.
Uyum programları
Bütçede hangi alanlara ne kadar katkı sağlanacağı, bir başka uzlaşmazlık yaşanan konu olarak öne çıkıyor.
Daha az gelişmiş AB ülkeleri, bütçede yer alan uyum programlarına ciddi oranda mali katkı verilmesini istiyor. Söz konusu programlar, az gelişmiş bölgeleri kalkındırmaya yönelik projelere finansal destek sağlıyor. Batı Avrupa ülkeleri ise söz konusu kaynakların azaltılmasını ve hukukun üstünlüğü gibi şartlara bağlanmasını talep ediyor. Bu konuda ciddi tartışma yaşanması bekleniyor.
Tarım desteklemeleri
AB'nin Ortak Tarım Politikası (CAP) çerçevesinde tarım ve hayvancılığa yönelik sağlanan desteklemeler konusunda da üye ülkeler ayrışıyor. Özellikle son dönemde Doğu Avrupa ülkelerinde kamu arazilerinin siyasi bağlantısı olan kişilere verilerek AB tarımsal desteklerinden faydalandıkları yönünde haberler çıkması, diğer ülkelerde tepki ile karşılanmıştı. Özellikle sanayileşmiş Avrupa ülkeleri, tarımsal desteklemelerin azaltılmasını ve verilen desteklemelerin yeni mekanizmalarla daha iyi denetlenmesini istiyor.
Almanya ve Hollanda gibi ülkeler, gelecekteki bütçenin araştırma programları ile göç gibi başlıklara, Fransa tarımsal desteklemelere, AB'nin güney ve doğu ülkeleri ise bölgesel kalkınmaya odaklanması yönünde genel görüş bildiriyor.
İngiltere'nin ayrılmasıyla AB üyesi ülke sayısının 27'ye gerilemiş olması ve bütçede söz konusu mali eksilmenin ne şekilde telafi edileceği de liderlerce tartışılacak konular arasında yer alacak. Bu nedenle uzun vadeli AB bütçesine ilişkin zirvenin; üye ülkelerin gelecekteki bütçeye ne oranda katkı sağlayacakları, bütçenin tarım ve uyum politikaları başta olmak üzere hangi alanlara odaklanacağı konusunda şiddetli tartışmalara sahne olması bekleniyor.
AB bütçesi ile ilgili teknik ve ikili görüşmelerin gelecek aylarda da sürmesi öngörülüyor.
Bütçe diplomasisi
AB Konseyi Başkanı Charles Michel, geçen hafta bütçe konusunda uzlaşı sağlamak üzere yoğun temaslarda bulunmuştu. Farklı öncelikleri olan 20'ye yakın ülke lideri ile ikili görüşmeler yapan Michel, somut bir uzlaşı sağlayamamıştı.
AB üyesi ülkelerin bütçeden farklı beklentileri olması nedeniyle yapılacak görüşmelerin kısa sürede tamamlanması öngörülmüyor.
Gelecekteki bütçe hakkında
AB bütçesinde yer alan harcama kalemlerine ilişkin ödeneklerin yıllık tavanını önceden belirleyen Çok Yıllı Mali Çerçeve, kaynakların AB'nin politika öncelikleri doğrultusunda dağılımını amaçlıyor.
AB'nin 2021-2027 dönemi bütçesine yönelik Çok Yıllı Mali Çerçeve müzakerelerinin 2020 yılında tamamlanması gerekiyor.
Uzun vadeli AB bütçesine ilişkin karar, AP onayı ve üye ülkelerin AB Konseyi'ndeki oy birliği ile belirleniyor.
Yaklaşık 1 trilyon euroluk AB'nin mevcut mali çerçevesi, 2014-2020 dönemini kapsıyor.
AB bütçesinde gelir kalemleri, büyük ölçüde üye ülkeler tarafından aktarılan kaynaklardan sağlanıyor.
AB bütçesinin denetimini merkezi Lüksemburg'da bulunan AB Sayıştayı yapıyor.
