Avrupa'nın gündemi Suudi Arabistan'a silah satışı

Avrupa ülkeleri, yaklaşık 10 yıldır Suudi Arabistan'a milyarlarca dolar değerinde silah satışı yapıyor. ABD ise Suudi Arabistan ordusunun en büyük silah sağlayıcıları arasında ilk sırada yer alıyor.

İspanya'da bir grup gösterici, Suudi Arabistan'a silah satışını protesto etmek için toplandı. Göstericiler ellerinde "Öldüren kararlar" yazılı plakalar taşıdı.

Kaşıkçı'nın öldürülmesi olayı, Avrupalı ülke hükümetlerini, Suudi Arabistan'a silah satışı yapma konusunda bir durum değerlendirmesi yapmaya itti. Kimi ülkeler silah satışını durdurma kararı alsa da bazı ülkeler olayı kınamakla yetindi.

Çarşamba günü Riyad'a silah satışı konusunda hükümetinin politikasına dair parlamentoyu bilgilendiren İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, Kaşıkçı'nın "korkunç" şekilde öldürülmesini kınasa da, Suudi Arabistan'a silah satışını İspanya'nın çıkarına olduğu gerekçesiyle savundu.

• İspanya, Suudi Arabistan'a silah satışını savundu

Merkel silah satışının yapılmayacağını duyurdu

Almanya Başbakanı Angela Merkel ise yaptığı açıklamada, Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın öldürülmesiyle ilgili, "Kaşıkçı olayı aydınlatılmadan Suudi Arabistan'a silah ihracatı yapılmayacak" demişti.

Merkel'i destekler nitelikte açıklama yapan Dışişleri Bakanı Heiko Maas da, Almanya'nın Kaşıkçı'nın ölümüne dair detaylar hakkında daha fazla bilgi edinmeden Suudi Arabistan'a silah ihraç etme konusunda olumlu adım atamayacağını ifade etti. 

• Almanya Başbakanı Merkel: Suudi Arabistan'a silah ihracatı yapılmayacak

Almanya Maliye Bakanı Olaf Scholz ve Almanya Ekonomi ve Enerji Bakanı Peter Altmaier ise, hükümetin silah ticaretini durdurma kararını desteklediğini gösteren açıklamalar yaptı.

Hollanda Başbakanı Mark Rutte de AB üyelerine ülkesinin Suudi Arabistan'a karşı uyguladığı "kısıtlı silah ihracatı sistemini" benimsemeleri için çağrı yaparken, silah satışının durdurulması için parlamentoya sunulan önerge büyük çoğunlukla kabul edildi.

Fransa'da da Riyad'a silah ticaretinin durdurulması gündeme geldi. Ancak Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Suudi Arabistan'ın silah satışı konusunda ülkesi için önemli bir müşteri olmadığını savundu.

İngiliz muhalefetinden güçlü çağrı

Suudi Arabistan'a AB genelinde en fazla silah ihracatı yapan ülke İngiltere'de baskı muhalefetten geldi.

Ana muhalefetteki İşçi Partisi'nin lideri Jeremy Corbyn, hükümetin Kaşıkçı'nın öldürülmesini kınamasını memnuniyetle karşıladığını belirterek, "Kınamak yeterli değil. Hükümet Suudi Arabistan'a silah satışını durduracak mı?" sorusunu yöneltti.

Ana muhalefetteki İşçi Partisi'nin Gölge Dışişleri Bakanı Emily Thornberry de Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ı Kaşıkçı'nın öldürülmesinden sorumlu tuttu.

"Veliaht Prens müttefiklerini ahmak yerine koyuyor. Yalanlarına inanılacağını varsayıyor. Bu kez böyle olmamalı" diyen Thornberry, İngiliz hükümetini Suudi yetkililer hakkında Magnitsky yaptırımlarını uygulamaya ve bu ülkeye silah satışını durdurmaya çağırdı.

İskoç Ulusal Partisi'nin parlamentodaki sözcüsü milletvekili Ian Blackford da, "Suudi Arabistan'a karşı eyleme geçmenin zamanı geldi. Başbakan! Suudi Arabistan'a silah satışını durdur. Bunu da bugün yap" diye konuştu.

Trump: Silah satışı anlaşması korunacak

ABD Başkanı Donald Trump, Kaşıkçı'nın öldürülmesinin ardından silah satışı anlaşmasını koruyup Suudi Arabistan'a "bir tür yaptırım" uygulamayı tercih edeceğini söylemişti.

• Trump'tan Kaşıkçı'nın öldürülmesi hakkında ilk açıklama

ABD Kongresinin, Suudi Arabistan'a silah satışı konusunda Başkan Trump'ın muhalefetine rağmen silah satışını yasaklaması bekleniyor.

• ABD Kongresi Trump'a rağmen Riyad'a silah satışını yasaklayabilir

Avrupa ülkelerinin Riyad'la silah ticareti

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) verileri, Suudi Arabistan'ın dünya genelinde geçen yıl en fazla silah ithalatı yapan ülke olduğunu gösteriyor.

Suudi Arabistan'a en fazla silah ticareti yapan ülke ABD. Veriler, ABD'nin 2013-2017 dönemindeki silah ticaretinin yüzde 18'ini Suudi Arabistan'la yaptığını gösteriyor.

Diğer yandan, Avrupa ülkelerinin Riyad yönetimiyle yaptıkları silah ticaretini de göz ardı etmemek gerekiyor.

SIPRI'nin 2013-2017 verilerine göre, Avrupa'dan Suudi Arabistan'a en fazla silah ticareti yapan ülke İngiltere.

İngiltere, silah ticaretinin yüzde 48,8'ini Suudi Arabistan ile yaparak AB ülkeleri arasında Riyad'a en fazla silah ihracatı yapan ülke olarak başı çekiyor.

İngiltere'yi Belçika (yüzde 32), İsveç (yüzde 12,8), Slovakya (yüzde 11,8), İspanya (yüzde 8,3), Avusturya (yüzde 7,7), İtalya (6,3), Finlandiya (5,8), Fransa (5,5), Bulgaristan (5,4), Almanya (3,1) ve Hollanda (2,4) takip ediyor.

Kaynak: AP, Reuters, AA