Avrupa'nın nükleer anlaşmayı sürdürme umudu azalıyor

İran ile nükleer anlaşmayı devam ettiren ülkeler, ABD Başkanı Donald Trump'ın anlaşmadan ayrılmasından bu yana bugün ilk kez bir araya gelecek. 

İngiliz, Çinli, Fransız, Alman ve Rus yetkililer İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ile birlikte hem ABD yaptırımlarının etkisinden sıyrılma hem de İran'dan petrol ve yatırım akışını sürdürerek anlaşmayı devam ettirebilme stratejisini geliştirmeye çalışacak.

• Hamaney, nükleer anlaşmanın devamı için İran'ın şartlarını açıkladı
• AB: Nükleer anlaşmayı koruyacağız

Anlaşmanın savunucuları, anlaşmanın İran'ın nükleer silaha sahip olmasını ve Ortadoğu'da daha da yaygın bir savaşı önlemek için çok önemli olduğunu söylüyorlar.

"Anlaşmaya tutunmaya çalışacağız ama hayal kurmuyoruz"

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Pazartesi günü İran'ı, Ortadoğu'daki davranışını değiştirmemesi halinde "tarihteki en güçlü yaptırımlarla" tehdit etmişti.

Pompeo'nun sözlerinin "soğuk duş" etkisi yaptığını söyleyen Avrupalı ​​bir diplomat, "Karşılıklı bir ilişki olasılığının var olduğunu umarak anlaşmaya tutunmaya çalışacağız, ancak hayal kurmuyoruz" dedi.

İran garanti istiyor

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesi ve Almanya ile İran arasında 2015 yılında yapılan anlaşma ile İran'a yıllardır uygulanan ekonomik yaptırımlar askıya alınmış, bunun karşılığında Tahran nükleer programını sınırlamıştı. Anlaşma İran'ın nükleer silah yapmasını engellemeyi amaçlıyordu.

İranlı yetkililer Avrupa Birliği'nin başkanlığında bugün yapılacak görüşmelerde, Avrupalılardan ticareti sürdürebilecekleri konusunda garanti isteyecekler. Ayrıca hepsinin İran petrolünü almaya devam edeceklerine dair güvence de talep edecekler.

İranlı bir yetkili yaptığı açıklamada, "Bu, diğer tarafların anlaşma konusunda ciddi olup olmadığını gösterecek çok önemli bir toplantı. (Dini) liderimizin dediği gibi, Avrupa'nın bize güvenilir teminatlar verip veremeyeceğini anlayacağız" dedi.

Bazı Batılı şirketler ABD yaptırımlarından dolayı İran ile iş yapmayı şimdiden bıraktı ya da bırakmak zorunda kalabileceklerini söyledi.

• ABD'nin İran yaptırımları, Fransız Total'in 1 milyar dolarlık projeden çıkmasına yol açıyor

Nükleer anlaşmanın devamı için İran'ın şartları

İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, nükleer anlaşmanın devam etmesi için Avrupa ülkelerine İran'ın şartlarını şu şekilde sıralamıştı:

"İran'ın Ortadoğu'daki faaliyetleri ve balistik füze programının sorgulanmaması, nükleer anlaşmadan ayrılarak 2231 sayılı kararı ihlal eden ABD'ye karşı yeni bir karar çıkarılması, ABD'nin İran aleyhindeki her türlü yaptırıma karşı konulması, İran'ın petrol ihracı ve Avrupa bankalarıyla ilişkisi konusunda garanti verilmesi."

Kaynak: Reuters