Avustralya'dan insan hakları ihlalleri gerekçesiyle Myanmar ve İran'a yaptırım

Avustralya, Myanmar ve İran'daki bazı kişi ve kuruluşlar için yaptırım kararı aldı.

Avustralya Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, yaptırımların, darbenin doğrudan sorumluları gösterilen askeri rejimin yönetim organı Myanmar Devlet İdare Konseyinin (SAC) 16 üyesi ile ordu kontrolündeki Myanmar Economic Holdings Public Company Limited (MEHL) ve Myanmar Economic Corporation Limited (MEC) şirketlerini kapsadığı ifade edildi.

Myanmar'daki askeri yönetimin faaliyetlerinin takip edileceği belirtilen açıklamada, Avustralya'nın, Myanmar'daki krizin çözülmesinde Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) liderliğini sonuna kadar desteklediği belirtildi.

İran'a da yaptırım kararı alındı

Öte yandan açıklamada, Mahsa Emini'nin ölümünden sonra başlayan İran'daki gösterilere sert müdahale edildiği ve insan hakları ihlalleri yapıldığı gerekçesiyle İran Devrim Muhafızları Ordusu (IRGC) üyeleri dahil bazı asker ve siyasetçilerin de yaptırım listesine alındığı kaydedildi.

Ayrıca, Rusya'ya insansız hava aracı tedarik eden 4 İranlıya ve 4 kuruluşa mali yaptırımlar uygulandığını belirtilen açıklamada, İran yapımı insansız hava araçlarının Ukraynalı sivilleri vurmak için kullanıldığı öne sürüldü.

Myanmar'daki askeri darbe

Myanmar ordusu, 2020 genel seçimlerinde hile yapıldığı iddialarının ortaya atılması ve ülkede siyasi gerilim yaşanmasının ardından 1 Şubat 2021'de yönetime el koymuştu.

Ordu, ülkenin fiili lideri ve Dışişleri Bakanı Aung San Suu Çii başta olmak üzere, pek çok yetkili ve iktidar partisi yöneticisini gözaltına almış ve bir yıllığına olağanüstü hal ilan etmişti.

2 bin 901 kişi öldü, 143 kişi idam cezasına çarptırıldı

Siyasi Tutuklulara Yardım Kuruluşunun (AAPP) verilerine göre, Myanmar ordusunun, darbe karşıtı protestocu ve isyancı gruplara silahlı müdahalesi sonucu bugüne kadar 282'si çocuk 2 bin 901 kişi hayatını kaybetti. Darbeden bu yana 17 bin 525 kişi gözaltına alındı, 13 bin 719 kişi ise içeride tutuluyor.

Askeri mahkemeler, 143 kişi hakkında idam kararı verdi.

Askeri yönetime muhalif olanlar için şemsiye örgüt işlevi gören ve kendisini ülkenin meşru hükümeti sayan Ulusal Birlik Hükümeti'nin (NUG) ocak ayındaki açıklamasında, çoğunluğu çocuk olmak üzere 460 kişinin Myanmar ordusunun hava saldırılarında hayatını kaybettiği duyurulmuştu.

İran'daki gösteriler

Tahran'da 13 Eylül 2022'de "ahlak polisi" olarak bilinen İrşad devriyeleri tarafından gözaltına alındıktan sonra fenalaşarak hastaneye kaldırılan 22 yaşındaki Mahsa Emini'nin 16 Eylül'de yaşamını yitirmesi, ülke yönetimine karşı protestolara yol açmıştı.

IHR, 18 Aralık 2022'de yayımladığı raporda, Emini'nin ölümü sonrasında başlayan sokak gösterilerinde emniyet güçlerinin müdahalesi sonucu 469 protestocunun öldüğünü aktarmıştı.

İran Devrim Muhafızları Ordusu Hava Kuvvetleri Komutanı Tuğgeneral Emir Ali Hacızade, 29 Kasım 2022'deki konuşmasında, ülkede yaklaşık 2,5 aydır devam eden protestolarda güvenlik güçlerinin de aralarında olduğu 300'den fazla kişinin hayatını kaybettiğini söylemişti. İran Güvenlik Konseyi ise 3 Aralık'ta, toplam ölü sayısının 200'ü aştığını açıklamıştı.

İranlı yetkililer öldürülen kişilerin güvenlik güçleri tarafından değil, "provokatörler" tarafından öldürüldüğünü savunuyor.

İran medyasına yansıyan haberlere göre, gösteriler sırasında 60'tan fazla güvenlik görevlisi yaşamını yitirdi.