Azerbaycan'da cumhuriyetin 102. yıl dönümü

Yıl 1918...

Birinci Dünya Savaşı sona ererken Osmanlı Devleti 10 cephede var oluş mücadelesi veriyordu.

Musul, Yemen birer birer elden çıkıyor ancak Erzincan, Trabzon, Erzurum, Hakkari, Kars ve Ardahan gibi şehirler de işgalden kurtarılıyordu.

Osmanlı'nın zorda olması tüm gönül coğrafyalarındaki kardeş ve akraba halkları ümitsizliğe sevk ediyordu.

Rus ve Ermeni güçler ise Kafkasya'da sivil halk üzerinde baskılarını artırıyordu.

30 Mart ile 1 Nisan tarihleri arasında sadece Bakü’de 15 binden fazla masum sivil katledildi.

Katliam sadece Bakü’de yapılmadı. Şamahı ve Kuba başta olmak üzere Azerbaycan’ın pek çok şehri katliama uğradı.

Bağımsızlık mücadelesi

Azerbaycan halkı Mehmet Emin Resulzade liderliğinde zulme "dur" demek ve bağımsızlığa ulaşmak için harekete geçti. Osmanlı’dan yardım istemek için bir heyet oluşturuldu.

Mehmet Emin Resulzade Başkanlığı’nda İstanbul’a gönderilen heyet, Enver Paşa ve Sultan Mehmet Reşat Han ile görüştü.

Osmanlı Devleti zor durumda olsa da yardım talebine olumlu karşılık verdi; Kafkas İslam Ordusu’nu Azerbaycan'a gönderdi.

Nuri Paşa komutasındaki ordu 25 Mayıs 1918 yılında Gence’ye girdi.

Beklenen destek gelmiş, artık işgal güçlerinin zulmünden kurtulmak ve bağımsızlığa kavuşmak için engel kalmamıştı.

28 Mayıs 1918'de, Tiflis'te Mehmet Emin Resulzade başkanlığında toplanan Azerbaycan Milli Şurası, tarihin ilk Türk-İslam cumhuriyeti olan Azerbaycan Demokratik Halk Cumhuriyeti'ni ilan etti.

Gence, ilk başkent olarak ilan edildi. Ülkenin milli marşı, kendi para birimi ve sınırları belirlendi.

Kafkas İslam Ordusu bin 130 Anadolu yiğidini şehit bırakarak 15 Eylül 1918'de Bakü'ye girdi, ve şehri düşman işgalinden kurtardı. 

Azerbaycan'ın bağımsızlığını ilk tanıyan ülke ise Osmanlı Devleti oldu.

Kısa sürede büyük ilerlemeler kaydedilse de genç cumhuriyetin ömrü uzun olmadı. 28 Nisan 1920’de Soyvet ordusunun ülkeyi işgaliyle esaret başladı.

Azerbaycan halkı, kurulan ilk cumhuriyeti hiç unutmadı ve kurulan o cumhuriyet, bugünün Azerbaycan'ının temellerini oluşturdu.

Her sene 28 Mayıs günü Azerbaycan’da cumhuriyet günü olarak kutlanıyor.