BM ana organlarının işlevi tartışılıyor: Güvenlik Konseyi görevini yapamadı

Birleşmiş Milletler (BM), 2'nci Dünya Savaşı sonrası küresel sorunların çözümü için 1945'te kuruldu. Ancak şu an, işlevi sorgulanan bir teşkilat durumunda.

Teşkilatın 5 ana organından ikisi uluslararası ilişkilerde hayati role sahip.

Bunlardan biri 193 ülkenin temsil edildiği ve kararları bağlayıcı olmayan Genel Kurul. Diğeri, teşkilatın en kritik ve en çok eleştirilen organı Güvenlik Konseyi.

BMGK'nın 5 daimi üyesi

BMGK'nın tanımında, "Konseyin sorumluluğu uluslararası barış ve güvenliği korumaktır, kararları bağlayıcıdır. Karar için ise 5 daimi üyenin oy birliği gerek. Daimi üyelerin bu ayrıcalıklı statüsünü 2. Dünya savaşını kazanan ülkeler belirledi. ABD, SSCB, İngiltere küresel politik düzeni şekillendirdi. Avrupa’dan Fransa, Asya’dan Çin dahil edildi. Zaman içerisinde daimi üyeler vetoyu çıkarları için kullanınca konsey sorumluluğunu yerine getiremez oldu." deniliyor.

Son 77 yılda savaş ve çatışmalar bu çatı altında önlenemedi.

Son olarak daimi üyelerden Rusya, Ukrayna'nın egemenliğini ihlal etti.

Savaşın durdurulması için sunulan tasarı, savaşı başlatan Rusya tarafından "beklendiği üzere" veto edildi.

Konsey uluslararası barış ve güvenliği sağlayamadı.

Teşkilatın işlevsizliğini sıklıkla dile getiren Türkiye’nin uyarısı gecikmedi.

"Sistem iflas bayrağını çekmiştir"

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Çatışan taraflardan biri veto hakkına sahip daimi üye olunca Güvenlik Konseyinin icbar edici rolü boşa çıkmış sistem iflas bayrağını çekmiştir." açıklamasını yaptı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan Konsey’in durumunu özetlerken, teşkilatın ana sorumluluğunu hatırlattı.

Türkiye'nin bu hatırlatması, Konsey girişinde de asılı.

Tarihin ilk yazılı anlaşması. Hititler ile Mısır arasında imzalanan Kadeş Barış Anlaşması. Güvenlik Konseyi'nin salonuna giren diplomatları, Türkiyenin BM'ye hediye ettiği Kadeş Barış Anlaşmasının büyük bir kopyası karşılıyor. Barışın ne kadar önemli, ne kadar değerli olduğunu anlatırcasına. Ancak barışın bir hayal olmaktan öteye geçemediği coğrafyalarla ilgili güvenlik konseyi'nde gerçekleştirilen oturumlarda herhangi bir sonuç alınamıyor.

Suriye iç savaşında Esed'in kınandığı tasarıları Rusya ve Çin veto ediyor.

Filistin'e baskısı sebebiyle İsrail'in kınandığı tasarılar Washington'un vetosuna takılıyor.

"Dünya 5'ten büyüktür"

Konsey üyeleri vetoyu çıkarları için kullanıyor ve Türkiye bu sistemin değiştirilmesini istiyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Altını çizerek ifade etmek isterim ki dünya 5'ten büyüktür." diyor.

Türkiye, Genel Kurul'un işlevinin artırılması ve Konsey’in 5 ülkenin tekelinden çıkarılmasını istiyor.

Aksi takdirde teşkilatın bu yapısıyla küresel sorunların çözümü olanaksız görülüyor.