Uzun süredir siyasi istikrarsızlığın hüküm sürdüğü Yemen'de İran destekli Husiler ile hükümete bağlı güçler arasında çatışmalar devam ediyor. Husilerin, Eylül 2014'te başkent Sana'yı ve bazı bölgeleri ele geçirmesiyle başlayan savaş yıllardır sürüyor.
Suudi Arabistan tarafından desteklenen Yemen hükümeti ile İran tarafından desteklenen Husiler karşılıklı suçlamalarla yıllardır devam eden çatışmalara son vermiyor. Siyasi çözüm için alınan kararlar, tarafların birbirlerine zıt politikaları ve karşılıklı suçlamaları nedeniyle uygulanamıyor.
Griffiths'in diplomasi trafiği
Birleşmiş Milletler (BM) Yemen Özel Temsilcisi Martin Griffiths, meşru hükümet ile Husileri müzakerelere masasına çekmek için yoğun diplomasi trafiği yürütüyor.
Son olarak Griffiths'in 29 Haziran'da Suudi Arabistan'a giderek yürüttüğü diplomasi turu, tarafların birbirine saldırıları gölgesinde gerçekleşti.
Husilerin geçen hafta Suudi Arabistan'ın çeşitli kentlerine balistik füze ve insansız hava araçlarıyla saldırı düzenlemesine karşılık olarak, Suudi Arabistan öncülüğündeki Arap Koalisyonu, 2 Temmuz'da başta başkent Sana olmak üzere Yeme n'de Husi kontrolünde bulunan birçok askeri bölgeyi hedef aldı.
Koalisyon güçlerinin saldırılarına karşılık aynı gün Husilerin Askeri Sözcüsü Yahya Seri, Suudi Arabistan'ın temel askeri kurumlarını hedef alacaklarını açıkladı ve insansız hava araçlarıyla (İHA) Suudi Arabistan'ın güneyinde bulunan bir havaalanı ve bir askeri üs bombalandı.
Bu arada Griffiths, Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da Yemen Cumhurbaşkanı Abdurrabbu Mansur Hadi ve birçok Yemenli üst düzey yetkiliyle bir araya geldi.
BM Temsilcisi ayrıca Suudi Arabistan'ın Dışişlerinden Sorumlu Devl et Bakanı Adil el-Cubeyr ve Umman Dışişleri Bakanı Yusuf bin Alevi ile de Yemen krizini ele aldı.
Görüşmelerde siyasi çözümün bir zorunluluk olduğunu dile getiren Griffiths, geçmişte hiç olmadığı kadar barışa ihtiyaç olduğunu vurguladı.
Griffiths ayrıca Umman'ın başkenti Muskat'ta Muhammed Abdusselam liderliğindeki Husi heyeti ve Sana'da Husilerin lideri Abdulmelik el-Husi ile anlaşmazlık meselelerini masaya yatıracak.
Askeri tırmanış masaya oturmayı zorlaştırıyor
Taraflar arasında devam eden gerilim ve çatışmayı sonlandırmaya çalışan BM Temsil cisi, henüz olumlu bir sonuç alamazken, diplomasi trafiğiyle eş zamanlı yaşanan askeri tırmanış, tarafları müzakere masasına oturtmayı zorlaştırıyor.
İki tarafın da krizin çözümü konusunda farklı fikirlere sahip olmalarının yanı sıra herhangi bir taviz vermeyi siyasi ve askeri zayıflık olarak görmeleri de süreci zora sokuyor.
Husiler, müzakere masasına oturmadan önce Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyonun saldırılarını durdurmasını şart koşarken, ayrıca hükümetin masaya oturmak için öne sürdüğü koşullara karşı çıkıyor.
Yemen hükümeti de Husilerle varılacak herhangi bir müzakerenin, BM Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) 2216 sayılı kararı, Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) Girişimi ve Ulusal Diyalog Konferansı'nda ortaya konulan politik çerçeveyi temel alması konusunda ısrarcı davranıyor.
Hükümet, Husilerin bunlara uyması halinde müzakerelere hazır olduğunu belirtirken, barışın tesis edilememesinden Husileri sorumlu tutuyor.
BM'nin önceki çabaları da sonuçsuz
Hükümet ile Husiler, krizin çözüme ulaşmaması konusunda sorumluluğu birbirine yüklerken, BM, geçen yıllarda da Yemen konusunda ilerleme kaydetmekte başarılı olamadı.
BMGK'nın 2015 yılındaki oturumunda alınan Husilerin ele geçirdiği bölgelerden çekilmesi ve silah bırakmasını öngören 2216 sayılı kararı gibi Yemen hakkındaki kararları uygulanamadı.
BM Yemen Özel Temsilcisi Griffiths, Yemenli tarafları 2 yıl önce İsveç'in başkenti Stockholm'de bir araya getirdi. Krizin çözümü için Stockholm'de Husiler ile hükümet arasında 6 Aralık 2018'de başlayan görüşmeler 13 Aralık 2018'de anlaşmayla sona erdi.
Yemen hükümeti ile Husiler arasında esir değişimi, Hudeyde'de ateşkes, limanlar ve Taiz'in durumuyla Stockholm Anlaşması imzalandı.
Ancak taraflarının birbirlerine yaptıkları suçlamalar nedeniyle anlaşma hayata geçirilemedi.
Griffiths'e eleştiriler
Taraflar birbirini suçlamanın yanı sıra Griffiths'i ise yanlı olmak ve hakikati yansıtmamakla itham ediyor.
Son olarak Yemen Mahalli İdareler Bakanı Abdukrrakib Fetih, Griffiths'in ülkesindeki sorunu teşhis etmekten aciz olduğunu belirtti.
Fetih, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, "Griffiths'in BM Güvenlik Konseyi'ne verdiği brifingler birbirinin aynısı ve ülkede ne olup bittiğinin kesin tanımının yapılmadığı bir iyimserlikten başka bir şey ortaya koymuyor." ifadesini kullandı.
Husiler de BM Temsilcisini hükümetten ve koalisyondan yana olmakla suçlarken, Griffiths ise sık sık Yemen'de siyasi çözüme varılmasını istediğini ve bu bağlamda tüm taraflara eşit mesafede durduğunu vurguluyor.
2.4ºC
Ankara
