Çanlar Netanyahu için mi çalıyor?

İsrail tarihinin en sağcı koalisyonuna liderlik yapan Netanyahu, 7 Ekim’den bu yana Gazze Şeridi’nde dünyanın gözü önünde büyük bir katliam gerçekleştiriyor. Resmi rakamlara göre, enkaza dönen kentte en az 15 bin 328'i çocuk, 10 bin 171'i kadın olmak üzere 36 bin 439 Filistinli öldürüldü, 82 bin 627 kişi ise yaralandı.

Aylardır kara, hava ve denizden devam eden saldırılar, daha önceki Gazze saldırılarından çok farklı. En önemli fark İsrail’in kullandığı orantısız güç...

Ayrıca uzmanlar İsrail’in dünyada, özellikle de Batı kamuoyunda sarsılan ve büyük yara alan imajının önemli bir gelişme olduğuna işaret ediyor. Öyle ki Tel Aviv’in ve güçlü lobilerin etkin olduğu birçok alanda artık Gazze’de yaşananlar konuşuluyor. Bu durum, uluslararası kurumlarda da kendini gösteriyor.

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Netanyahu hakkında gözaltı kararı başvurusu yaparken, Uluslararası Adalet Divanı Gazze’de derhal saldırıların durdurulmasına hükmetti.

[Uluslararası Ceza Mahkemesi İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu hakkında ''yakalama kararı'' başvurusunda bulundu. Fotoğraf: AA]

İsrail’in kurulduğu günden bugüne karşılaştığı en büyük dava olan Güney Afrika’nın açtığı “soykırım” davası da sürüyor.

Esasen Gazze’de Hamas’ı yok etmek için yola çıkan Netanyahu ve aşırı sağ koalisyonu, uluslararası alanda oldukça sorunlu bir meydan okumayla karşı karşıya. Öyle ki, her eyleminde yanında olan, destekleyen ABD bile dünya kamuoyunun baskılarını daha fazla göğüslemek istemiyor.

Kısaca özetlenebilecek bu durum, İsrail içerisinde de sonu gelmez tartışmaların fitilini ateşledi.

"Anlaşmayı kusurlu bulsa da kabul ediyor"

Netanyahu’nun dış politika danışmanlarından Ophir Falk, İsrail’in ABD Başkanı Joe Biden’ın savaşı sona erdirmek için önerdiği anlaşma taslağını “kusurlu bulsa da kabul ettiğini” doğruladı.

Falk, Sunday Times gazetesine verdiği demeçte, Biden’ın teklifinin “kabul ettikleri bir anlaşma olduğunu, iyi bir anlaşma olmasa da rehinelerin hepsinin serbest bırakılmasını çok istediklerini” söyledi.

Çalışılması gereken çok fazla ayrıntı olduğunu belirten Falk, İsrail’in koşullarının değişmediğini ifade etti.

"Netanyahu, Gazze barış planı için koalisyonu ikna etmeye çalışıyor"

The Guardian Gazetesine göre Netanyahu, Gazze barış planı için koalisyonu ikna etmeye çalışıyor.

Ancak bu hiç de kolay değil. İlk önce koalisyon hükümetinin Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir’in tepkisinden başlayalım.

“Anlaşma, savaşın sona ermesi ve Hamas'ı yok etme hedefinden vazgeçilmesi anlamına geliyor. Bu, terörizmin zaferi ve İsrail Devleti'ne güvenlik tehdidi oluşturan pervasız bir anlaşmadır."

Ayrıca Ben-Gvir anlaşmanın kabul edilmesi halinde “hükümeti feshedeceği” sözünü verdi.

Benzer şekilde aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich da Netanyahu'ya "Önerilen taslağı kabul eden ve Hamas'ı yok etmeden ve tüm rehineleri geri getirmeden savaşı bitiren bir hükümetin parçası olmayacağını" söyledi.

Cuma günü barış önerisini detaylandıran konuşmasında Biden, Netanyahu'nun aşırı sağ ortaklarına ve ateşkese muhalefet edenlere doğrudan şu sözlerle seslenmişti:

“Açıkça ortaya koydular; Gazze'yi işgal etmek istiyorlar. Yıllarca mücadeleye devam etmek istiyorlar. Rehineler onlar için bir öncelik değil. İsrail yönetimini, ne tür baskı gelirse gelsin bu anlaşmanın arkasında durmaya çağırıyorum.”

Lapid destek için hazır

Ancak Biden, Netanyahu'yu baskıya direnmeye çağırsa da İsrail Başbakanı anlaşmayı Ben-Gvir ve Smotrich olmadan kabul edebilir mi?

Gerçekleşebilecek olası senaryolardan biri, Netanyahu’nun Ben-Gvir’in Yahudi Gücü Partisi ve Smotrich'in Dini Siyonizm Partisi ile koalisyon hükümetini sona erdirmesi.

Ancak bu seçeneğin işe yaraması için Netanyahu'nun muhalef isimlerle bir tür anlaşmaya varması gerekiyor. Bunlar arasında İsrail Meclisi Knesset'in en büyük muhalefet partisi Yesh Atid'in lideri Yair Lapid de yer alıyor.

Netanyahu’ya karşı sert bir muhalefet yapan Lapid'in bu konudaki görüşü oldukça ılımlı.

"Hükümetten ayrılırlarsa, Netanyahu'ya rehine serbest bırakma anlaşması için bizden bir güvenlik ağı olduğunu hatırlatırım.”

Lapid, Netanyahu'yu ABD Başkanı Joe Biden'ın Hamas'ın rehineleri serbest bırakacağı bir Gazze ateşkesi çağrısına kulak vermeye çağırdı ve aşırı sağcı koalisyon ortaklarının cayması halinde hükümeti desteklemeyi teklif etti.

Sosyal medya hesabından açıklama yapan Lapid, “İsrail hükümeti Başkan Biden'ın önemli konuşmasını görmezden gelemez. Masada bir anlaşma var ve bu anlaşma yapılmalı” ifadelerini kullandı.

[Gazze saldırıları Gantz'ın popülaritesini de artırdı. Fotoğraf: AA]

Benny Gantz hala sessiz

Netanyahu'nun yeterli yasama desteğine sahip olmasını sağlamanın bir diğer kilit oyuncusu ise, Ulusal Birlik Partisi lideri ve Netanyahu'nun 7 Ekim'den sonra kurduğu Savaş Kabinesi’nin üyesi Benny Gantz.

Netanyahu'ya karşı devam eden yolsuzluk soruşturması ve yargı reformları çalışmalarının ardından yorumcular Gantz’ı siyasetin merkezine yerleştirirken, Netanyahu'nun ılımlı bir halefi olarak tasvir etti.

Öte yandan Lapid'in partisinin şu anda Knesset'te daha fazla sandalyeye sahip olmasına rağmen Gantz, Netanyahu'nun en zorlu rakibi ve bazıları tarafından Biden yönetiminin “favori başbakan adayı” olarak görülüyor.

Ancak ABD'li bir yetkilinin Walla haber sitesine verdiği demece göre Beyaz Saray, Biden'ın rehine anlaşması teklifini açıklayan konuşmasının içeriği Gantz’a sunulduğunda verdiği ilk tepkiden dolayı hayal kırıklığına uğradı.

Kamuoyu saldırıları destekliyor

Gantz’ın bu tavrının altından yatan neden İsrail kamuoyunda artan popülaritesi.

Gantz, 7 Ekim'in ardından oldukça popüler hale geldi ve birkaç hafta önce Netanyahu'yu istifaya çağıran Gantz'ın Savaş Kabinesi'ne bu kadar kolay katılmasının nedenin de bu olduğu düşünülüyor.

Büyük olasılıkla Biden'ın anlaşma önerisini kamuoyu önünde desteklememesinin nedeni de, yükselen oylarının yön değiştirme ihtimali.

Biden’ın teklifini kabul ettiğini açıklayan ama Gazze ile ilgili açıklamalar yapmaya devam eden Netanyahu için de aynı durum geçerli. Zira, İsrail halkı ve kamuoyu Gazze’deki saldırıları destekliyor.

Bu bizi İsrail kamuoyunun savaş yanlısı olmaya devam ettiği gerçeğine getiriyor. Pew Araştırma Merkezi'nin yeni bir anketi, oldukça rahatsız edici verileri gözler önüne serdi. İsraillilerin yüzde 39'unun Gazze'deki saldırıların doğru olduğunu düşündüğünü, yüzde 34'ünün ise yeterince ileri gitmediğini düşündüğünü ortaya çıkardı.

Ankete katılanların sadece yüzde 19'u işin çok ileri gittiğine inanıyor, bu da halk arasında saldırılara desteğin hâlâ yüksek olduğu anlamına geliyor.

Esasen bu durum, Netanyahu’nun koalisyon hükümeti konusunda elinin ne kadar güçlü olduğunu bir kez daha ortaya çıkarıyor. Yani, Biden’ın teklifine karşı çıkan koalisyon ortakları ile Netanyahu’nun tabanı farklı düşünmüyor.

Uzmanlar, Netanyahu’nun Biden'ın önerisini hayata geçirmek ve koalisyonu dağıtmamanın bir yolunu bulabileceğini düşünüyor.