Dünya Bankasına göre Çin, son 30 yılda ortalama yüzde 10 büyüme oranıyla dünyanın en hızlı büyüyen ekonomisine sahip ve küresel büyümenin yaklaşık 3'te 1'ini oluşturuyor.
Bu oran ABD, Avrupa ve Japonya'nın büyüme toplamından daha fazla.
2017 sonu itibarıyla ülke ekonomisi büyük ölçüde ihracat yapan imalat sektörü tarafından yönlendirilen nominal gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) ile ABD'nin ardından dünyanın ikinci büyük ekonomisi oldu.
Ancak 2018 yılında ABD ile başlayan ticaret savaşları, gümrük vergileri ve Asya-Pasifik bölgesindeki krizler nedeniyle yavaşlayan Çin ekonomisi, 2020 yılında tüm dünyaya korku salan koronavirüs salgını nedeniyle hızlı bir düşüşe geçti.
Çin'in dünya ekonomisindeki yeri
13D Global Strateji ve Araştırma Merkezine göre, Çinli gezginler ülke ekonomileri için daha değerli. Çünkü diğer turistlere oranla gittikleri ülkelerde daha fazla kalıyor ve daha çok para harcıyor.
Bu da Çinli tüketicilerin küresel anlamda ülkelerin turizm gelirlerini artırıyor. Ancak küresel yavaşlama sadece turizmle sınırlı değil.
Çin’de üretim yapmayan ancak Çin pazarında yerleşik olarak bu devasa pazardaki tüketicilere hizmet veren yabancı markalar da ciddi bir şekilde zarar görüyorlar. Örneğin KFC, Pizza Hut, Starbucks ve McDonalds gibi zincirler yüzlerce restoranı kapatmak zorunda kaldı ve açık olanlarda da tedarik yetersizliğinden dolayı menüler ancak kısıtlı bir şekilde sunulabiliyor.
Nike ile Adidas, Çin’deki mağazalarının önemli bir kısmını kapattı. Çin’deki tüm IKEA’lar kapalı; Apple ise kapatılan mağazaların 9 Şubat’ta açılacağını duyuruyor. Bu liste oldukça uzun.
Koronavirüsün çıkış yeri olan Çin'in Hubei bölgesi, tedarik zincirleri için büyük bir alan. Pirinç, buğday, pamuk ve çay gibi çok sayıda tarım ürünü ihracatının yanı sıra, otomotiv, tekstil ve metalürji sanayi ürünleri üretiliyor.
Bölgeye seyahat yasakları, insanların çalışmasını ve fabrikaların çalışmaya devam etmesini zorlaştırdı. Üretimin durması sonucu ise Çin'in ABD ile ticaret anlaşması kapsamında satın alma taahhütlerini yerine getiremeyeceği düşünülüyor.
Özellikle tekstil taleplerinin karşılanamayacak olması, gözleri Türkiye'ye çevirdi.
Gayri Safi Yurtiçi Hasılası artacak tek ülke: Türkiye
Financial Times gazetesinde yer alan analize göre, Çin'deki ekonomik büyümenin yavaşlaması durumunda küresel ekonomi ciddi anlamda zarar görecek.
Birçok ülkenin Gayri Safi Yurtiçi Hasılası düşecek. Küresel büyüme ilk çeyrekte dramatik bir daralma yaşayacak.
24 ülke arasında Gayri Safi Yurtiçi Hasılası artacak tek ülke ise, yüzde 0,05 büyüme ile Türkiye olacak.
[Grafik: Hafize Yurt]
2 milyar dolarlık sipariş kayması olabilir
Çin'de üretim yaptıran uluslararası hazır giyim firmaları, koronavirüs nedeniyle oluşan üretim riski karşısında Çin siparişlerini kaydırmak için Türk firmalarla görüşmelere başladı.
Sektör temsilcileri, söz konusu gelişmenin ardından Türkiye'ye 2 milyar dolarlık sipariş kayması olabileceğini belirtiyor.
Polonya'nın hazır giyim perakende şirketi LPP'nin Başkan Yardımcısı Przemyslaw Lutkiewicz, Çin'de imal edilen ürünlerin zamanında teslim edilmeme riskini göz önüne alarak Türkiye, Vietnam ve Bangladeş'teki fabrikalarla görüşmeler yürüttüklerini açıkladı.
Ancak Türk hazır giyim üreticilerine göre, son gelişmelerin ardından yönünü Çin'den Türkiye'ye çeviren uluslararası markaların sayısı çok daha fazla.
Ekonomistler de AB menşeili ithalatçıların Çin üretiminin sekteye uğraması nedeniyle elde edemedikleri birçok ürünü Türkiye'den temin etmeye çalışmalarının Türkiye ihracatı açısından olumlu olduğunu söylüyor.
Ancak Türkiye ihracatına pozitif etkinin ne kadar olacağını şimdiden kestirmenin zor olduğunu belirten analistler, bunun Çin’deki üretimin ne kadar süre ile sınırlanacağına da bağlı olduğunu vurguluyor.
Tarım ihracatında da artış beklentisi
Koronavirüs salgınının yayılması nedeniyle Rusya, Çin sınır kapısını kapattı. Çin'den limon başta olmak üzere yaş meyve ve sebze alan Rusya'nın bu talebini de Türkiye'ye yönlendirmesi bekleniyor.
Tekstil ve tarımın yanı sıra mobilya ve turizm alanında da Türkiye'nin ihracatının artacağı tahmin ediliyor.
4.7ºC
Ankara
