Devletin tüm organlarını yıllarca kendi elinde tutarak bir azınlık tahakkümü kurmakla suçlanan Tigray Halkı Kurtuluş Cephesince (TPLF) yapılan seçimler, Etiyopya'da reform hareketini başlatan Başbakan Abiy Ahmed'e karşı duruşun yanı sıra yakın gelecekte yaşanmasından korkulan çatışmanın da fitilini ateşledi.
TPLF'in uzun yıllar kontrol etmeyi başardığı Etiyopya Halkları Devrimci Demokratik Cephesi (EPRDF) koalisyonunu lağvederek Refah Partisi (PP) adında ulusal bir partiyle yoluna devam eden Başbakan Abiy Ahmed, göreve geldiğinden bu yana gördüğü en büyük krizle baş başa kaldı.
Doğu Afrika'nın hızla büyüyen ülkesinde, etnik çatışmalar ve Hedasi Barajı yüzünden görülen uluslararası baskıların yanı sıra federal hükümet ve eyaletler arasında yeni bir yönetim krizi başladı.
Uzmanlar, yerel yönetime yönelik askeri bir müdahaleyi beklemediklerini ifade ederken hükümetin mevcut krizle nasıl baş edeceğine ilişkin açık bir çözüm de ortaya koyamadığına vurgu yaptı.
"Bu seçimin bir cevabı olacak"
Addis Ababa Üniversitesi Barış ve Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü (IPSS) Direktörü Yonas Adaye Adeto, ülkedeki bölünmenin 2005 seçimlerinden bu yana görülen siyasi kutuplaşmanın bir sonucu olduğunu ifade etti.
Muhalefetin çok sayıda koltuk kazandığı tartışmalı 2005 seçimlerinden sonra 2010 ve 2015'te, TPLF'in kontrol ettiği EPRDF koalisyonunun meclisteki tüm koltukları kazandığını hatırlatan Adeto, "Bu seçimler, vatandaşa hatta insanın aklına yapılmış büyük bir hakaretti. Adil ve demokratik değildi." diye konuştu.
Bu seçimlerin ardından hükümete yönelik büyük gösterilerin ve ülkenin diğer bölgelerinde huzursuzluğun arttığını söyleyen Adeto, yaşanan kırılma ve ayrışmanın bundan sonra başladığını dile getirdi.
Adeto, Tigray'da yaşananların "son derece tartışmalı" olduğunu söyleyerek yerel idarenin meclisin ve seçim komisyonunun itiraz etmesine rağmen bu kararı alma cesareti gösterdiğini hatırlattı.
"Ülkenin herhangi bir parçasının merkezi hükümeti hiçe sayarak böyle bir karar alma hakkı yok." diyen Adeto, hükümetin kararlarına uymadan bu adımı atanların mutlaka sorumlu tutulacağını ve bu yapılanın bir cevabının olacağını belirtti.
Sorunun çözümünün tartışma ve müzakere olduğunu, ülkenin tüm vatandaşlarının kardeşlik bağıyla birbirine bağlı olduğunu kaydeden Adeto, askeri bir müdahalenin çözüm olmayacağını ve böyle bir adımın da atılmasını beklemediğini aktardı.
"Çözüm için samimiyet eksikliği görülüyor"
Addis Ababa merkezli Ulusal ve Bölgesel Entegrasyon Çalışmaları Merkezi (CeNRIS) Direktörü İbrahim Mulushawa ise Etiyopya anayasasının eyaletlerin pek çok konuda bağımsız hareket etmesine imkan tanıdığını, seçimin bu sebeple büyük bir anayasal tartışmayı ülke gündemine taşıdığını söyledi.
"Tigray yöneticileri, seçim komisyonunun seçimi idare etme ve denetleme hakkı olduğunu ancak yapılıp yapılmayacağına karar veremeyeceğini ileri sürüyor."
diyen Mulushawa, hükümetin genel seçimleri erteleme kararının da Tigraylılarca anayasaya aykırı bulunduğunu hatırlattı.
Hükümetin kendi kararlarına uymayan eyalete farklı yaptırımlar uygulayabileceğini vurgulayan Mulushawa, bütçede yapılacak kesinti ve askeri müdahalenin konuşulduğunu ancak bu ikisinin de çözüm olmadığını ifade etti.
Tigray'daki seçimi "biraz göstermelik" olarak tanımlayan Mulushawa, bölgedeki muhalif partilerin de TPLF ile aynı ideolojik çizgide olduğunu hatta içlerinde bağımsızlık isteyen aşırı milliyetçi gruplar bulunduğunu dile getirdi.
Mulushawa, ülkedeki en büyük korkulardan birinin ise ordu içerisindeki çeşitli etnik gruplardan bazılarının fevri hareket etmeye kalkması olduğunu söyledi.
Ülke siyasetinin demokratik dönüşümü için liderlerin daha kararlı hareket etmesi gerektiğini savunan Mulushawa, "Çözüm için samimiyet eksikliği görülüyor." ifadesini kullandı.
2,7 milyon kişinin sandık başına gittiği yerel seçimde resmi sonuçların birkaç gün içinde açıklanması bekleniyor.
Ülkede ağustosta yapılması planlanan genel seçim, yeni tip koronavirüs salgını nedeniyle martta alınan kararla ertelenmişti.
Yaklaşık 100 milyon kişinin yaşadığı ülkede, nüfusun yüzde 35'ini Oromolar, yüzde 27'sini Amharalar, yüzde 6'sını Tigraylar oluşturuyor.
Etiyopya Federal Demokratik Cumhuriyeti'nin idari yapısı etnik kökenlere göre şekillendirilmiş 10 eyaletten, ayrıca Addis Ababa ve Dire Dawa gibi iki özel şehir yönetiminden oluşuyor.
13.1ºC
Ankara
