Hafta başından itibaren Fas topraklarından İspanya hakimiyetindeki Ceuta'ya ulaşan göçmen sayısında yıllardır benzeri görülmemiş artış yaşanıyor.
İspanya'ya bağlı Afrika'nın kuzeyindeki Ceuta kentine 2-3 gün içinde 8 bin göçmenin akın etmesinden sonra Madrid bölgeye takviye asker gönderdi.
.jpeg)
Krizin Fas'ın göçmenlere 'göz yumması' nedeniyle ortaya çıktığı iddialarından sonra 2 ülke arasında ipler iyice gerildi.
İspanya Fas'a nota verdi, Fas büyükelçisini geri çağırdı
Rabat'ın Madrid'deki Büyükelçisi Kerima Benyaich'in İspanya Dışişleri Bakanlığına çağrılması ve göçmen akınıyla ilgil olarak kendisine nota verilmesinden sonra Fas, tepkisini büyükelçisini 'istişare yapmak için' geri çağırarak ortaya koydu.
İspanyol 'El Pais' gazetesi ise krizin arka perdesiyle ilgili kritik detaylara yer verdi.
Polisario Cephesi lideri İspanya'da tedavi ediliyor
Fas'ın hak iddia ettiği, eski İspanya sömürgesi Batı Sahra bölgesinde ayrılıkçı gündemiyle 45 yıldan bu yana Fas ile savaş yürüten Polisario Cephesi'nin lideri İbrahim Gali'nin COVID-19 virüsüne yakalanmasından sonra İspanya'ya gizli bir şekilde sokularak orada tedavi altında alındığını belirten gazete, Ceuta kentindeki göçmen akını krizinin Fas'ın bu adıma yanıtı olarak yorumladı.
Fas'ın Hespress haber portalı ise İspanya'nın kendi başarısızlığını ve güvenlik zafiyetini örtbas etmek için Fas'ı sorumlu tutmaya çalıştığını iddia etti ve İspanya sınır muhafızlık görevinin Rabat'a değil Madrid'e ait olduğunu vurguladı.
Fas İspanya'ya 'şantaj yapıyor'
Zaman zaman bazı gerilimlere sahne olmasına rağmen uzun yıllardan bu yana ilk kez bu denli yüksek tansiyonun yaşandığı Rabat-Madrid hattı, İspanya'nın Savunma Bakanı Margarita Robles'ten gelen açıklamalarla daha da karıştı.
Fas'ı İspanya'ya şantaj yapmakla suçlayan Robles, "Fas yönetiminin bu şantajını kabul etmeyeceğiz. İspanya'nın toprak bütünlüğü pazarlık konusu değildir. Toprak bütünlüğünü garanti etmek ve sınırları izlemek için gerekli tüm araçları kullanacağız" dedi.
5 bin 600 göçmen iade edildi
Bu arada, İspanya şu ana kadar 5 bin 600 bin düzensiz göçmeni Fas'a geri gönderirken, 1500 kadar çocuk göçmenin reşit olmamalarından kaynaklanan özel statüleri olduğu için Ceuta'da bekletildiği ve gruplar halinde İspanya'nın diğer özerk yönetimlerine gönderilmelerinin planlandığı açıklandı.
[Kimi göçmenler yüzerek kimileri ise yürüyerek Fas'tan Ceuta'ya ulaştı. Fotoğraf: Reuters]
İspanya hükümeti, bölgeye gönderdiği askerlerin de bir süre daha orada kalacağını duyurdu.
Fas ile İspanya arasında diplomatik krizin adresi: Ceuta ve Melilla
2020'nin aralık ayında Rabat'ın İsrail ile normalleşme adımından sonra Fas Başbakanı, Ceuta ve Melilla kentleriyle ilgili 'tıpkı Batı Sahra gibi onlar da Fas'ın toprağı' ifadesiyle Fas ile İspanya arasında diplomatik krizin fitilini ateşlemişti.
Almanya merkezli Göç ve Entegrasyon Çalışmaları Merkezi Direktörü Hasan Trabulsi TRT Haber'e yaptığı değerlendirmede, Fas'ta genç kesiminin istihdam ufuklarının tıkanması ve işsizliğin artmasının, göç eğiliminin artmasında büyük bir rolü olduğunu vurguladı.
[Almanya merkezli Göç ve Entegrasyon Çalışmaları Merkezi Direktörü Hasan Trabulsi]
Çoğu Faslı gençlerden oluşan ve hatta bir kısmı çocuk yaşta olan bu göçmenlerin haysiyetli bir geçim sağlayacak iş imkanı bulamadığı için göç macerasına atıldığını belirten Trabulsi son günlerdeki göçmen akınıyla ilgili şunları kaydetti:
"Ceuta'ya yolculuğun çok kısa oluşu onu Avrupa'ya en yakın kapı haline getiriyor. 2020'nin ilk çeyreğindeki yoğun göç dalgasından sonra gözetimin çok fazla artırıldığı ve dolayısıyla tehlikenin arttığı İspanya'nın Kanarya Adaları'na kıyasla Ceuta'ya yolculuk 'güvenli' sayılabiliyor.
İspanya'ya artan göç Polisario Cephesi gelişmesiyle alakalı görünüyor
Diğer yandan, Ceuta'ya birden artan göç, öyle ya da böyle, İspanya'nın Polisario Cephesi ile ilgili tutumuyla da alakalı görünüyor. Zira, geçtiğimiz dönemde Polisario Cephesi Lideri İbrahim Gali İspanya'nın hastanelerinden birinde tedavi için ağırlanmıştı. Fas bu adımı Polisario Cephesi'ne destek ve taraf tutmak olarak algıladı."
Sınır bölgesinin ortak bir şekilde gözetilmesi ile ilgili Fas ile İspanya arasında bir anlaşma olduğuna dikkat çeken Trabulsi, son birkaç gün, özellikle Polisario Cephesi liderinin İspanya'ya gizli götürülmesi ve orada tedavi altına alınmasından sonra bu durumla ilgili dikkat çekici değişiklikler yaşandığını belirtti ve şunları söyledi:
"Fas ile İspanya arasındaki Polisario Cephesi ihtilafının çok karışık olduğu biliniyor. BM'nin arabuluculuğu ve bu konu için özel bir temsilci atamasına rağmen 45 yıldan bu yana çözümsüz olarak devam eden bir ihtilaf. Son olarak Polisario Cephesi, atanan BM temsilcisini Fas lehine taraflı bir isim olduğu gerekçesiyle reddetmişti.
Eski ABD Başkanı Donald Trump'ın Batı Sahra konusunda Fas'a destek vermesi de, BM tarafından benimsenmediği için bu soruna kalıcı bir çözüm getiremedi. Dolayısıyla karışık bir süreç söz konusu.
Fas İspanya'yı etkisizleştirmek istiyor
Fas, (göçmenler konusunu kullanarak) İspanya'ya mesaj vererek onu etkisizleştirmek ve içişleri olarak kabul ettiği Polisario Cephesi konusuna müdahalelere müsaade etmeyeceğini bir şekilde bildirmek istemiş olabilir."
TRT Haber'e konuşan Faslı gazeteci Eşref Turaybig ise Fas ile Avrupa Birliği arasındaki düzensiz göç hareketinin on yıllardan bu yana devam eden bir gerçek olduğuna dikkat çekti. Siyasi ortam, hava şartları, güvenlik önlemleri gibi çok sayıda faktör ile bağlantılı olan göçün bu bağlamda kimi dönemlerde arttığını kimi dönemlerde ise azaldığını fakat hiç bir zaman durdurulamadığını aktardı.
[Faslı Gazeteci Eşref Tubaygi, Ceuta ve Melilla kentlerinin İspanya işgali altında Fas toprağı olduğunu savundu.]
Arap Baharı'ndan sonra Tunus ve Cezayir'den Avrupa'ya göçmen akımında da büyük bir artış yaşandığını, bu iki ülkeyle kıyasla Fas'tan gerçekleşen göçün geri planda kaldığını hatırlatan Turaybig göç eğilimini sadece Fas'ın siyasi tutumuyla ilişkilendirmenin doğru bir yaklaşım olamayacağını savundu ve şunları kaydetti:
Bölgede ciddi bir geçimsizlik sorunu var
"İşgal altındaki Ceuta ve etrafındaki Fas bölgelerinde yoğun bir kaçakçılık faaliyetleri yürütülüyordu. Son dönemde Fas otoritelerinin kaçakçılıkla mücadele bağlamında etkin önlemler alması, büyük ölçüde yasa dışı gelire bağlı olan bölge halkının ekonomik durumunu olumsuz etkiledi. Bu, göç eğilimini artıran bir faktör oldu.
Fas hükümeti bu bölgelerde yaşayan insanlara gerçek iş imkanları sunamadığı için bölge halkı haftalardan bu yana Ceuta kentine göç etme eylemini gerçekleştireceklerini söylüyorlardı. Çünkü onlara göre bölgedeki yaşam şartları artık dayanılmazdı"
Fas Avrupa Birliği jandarma gücü değil
"Unutmayalım ki Fas birden çok kez açık ve net bir dille bundan sonra Avrupa Birliği'nin (AB) jandarma gücü rolünü üstlenmeyeceğini bildirmişti. Fas ile AB birçok alanda stratejik ortaklar ancak Fas yaklaşık bir yıldan bu yana bu konuda kararlı bir duruş sergiliyor.
Tüm bunlarla beraber Fas'ın Polisario Cephesi lideri İbrahim Gali'nin İspanya'ya gidişiyle ilgili tabii ki sert bir tepkisi var.
Çünkü mesele İspanya'nın iddia ettiği gibi insani bir konu değil. Bu kişi, on yıllardır Fas ile savaş içerisinde olan silahlı bir örgütün başıdır. Kendisi Cezayir'de ikamet ediyor. Fakat İspanya'ya sahte belgelerle sokuluyor."
İnsani gerekçeler olsaydı süreç şeffaf yürütülürdü
"Fas bu gelişmeleri şaşkınlıkla karşıladı. Çok sayıda terör örgütünün çökertilmesine imza atan Fas ile İspanya arasındaki stratejik güvenlik iş birliğine rağmen bu gelişmelerin bu şekilde yaşanması Fas'ı gerçekten üzdü.
İspanya 'insani durum' gerekçesinin arkasına sığınıyor. Ancak insani durum olsaydı süreç daha şeffaf yürütülürdü. Sahte belgelere gerek olmazdı.
Fas elbette Batı Sahra konusundaki hakkından vazgeçmeyecek fakat İbrahim Gali'nin İspanya'da tedavi ettirilmesine ilişkin ne tür bir adım atacağına yönelik henüz resmi bir açıklama yapmadı. Ceuta kentindeki göçmen akımını bu konuyla ilişkilendirmek doğru olmaz."
Ceuta ve Melilla Faslılar için Fas toprağıdır
"Unutmayalım ki Fas, halk, hükümet ve kral olarak Ceuta ve Melilla kentlerini işgal altında Fas toprağı olarak kabul ediyor.
AB ve İspanya'nın orayı kendi sınırlarını olarak görmesi sadece onları bağlıyor."
3.8ºC
Ankara
