Ukrayna-Rusya savaşının getirdiği enerji krizi soğuyan havalarla birlikte Avrupa’da daha çok hissediliyor. Krizin maliyetleri artırması gibi sonuçlar Avrupa ülkelerinde görülen protestoların da nedeni oluyor. Savaşın devam etmesi ya da barışın sağlanması durumunda Rus gazının Avrupa yolundaki akıbeti ise henüz belli değil. Zira, Avrupa doğal gaz konusunda Rus gazını almama konusunda kararlı görünüyor.
Öte yandan, boru gazına yeterince ulaşamayan Avrupa, ABD’den LNG yani sıvılaştırılmış gaz alma kapasitesini artırdı. Bu durum LNG fiyatlarını da yükseltti.
Enerji krizinden en çok etkilenen Avrupa ülkelerinden biri olan Almanya ise LNG terminallerini birkaç hafta içinde faaliyete geçirecek.
LNG merkezi yeni alternatif olabilir
Avrupa’ya gaz akışının sağlandığı Türk Akım hattı ise enerji gündemine ‘Türkiye’nin gaz merkezi olma’ açıklamalarıyla girmişti. İhtimaller arasında Türk Akım hattının kapasitesinin artırılması ve Avrupa’ya gaz akışının sağlanması var. Ancak uzmanlara göre Ankara’nın masasında farklı alternatifler de olabilir.
Buna göre Türkiye’ye gelecek Rus gazı kurulacak bir LNG merkezinde sıvılaştırılabilir. Türkiye çıkışlı LGN’nin sadece Avrupa’ya değil dünyanın dört bir yanına gönderilebileceğine işaret eden uzmanlar böylece hemen her kesimin kazançlı çıkacağı görüşünde.
“Uluslararası piyasalara LNG olarak satılabilir”
Akdeniz Şirketleri Enerji Birliği Petrol ve Gaz Direktörü Doç. Dr. Sohbet Karbuz, bu alternatiflerden birinin “Türkiye’nin LNG merkezi” olma konusu olduğunu belirtiyor.
Karbuz, Rus gazının Türkiye’ye gelmesinin mümkün olduğunu ancak boru gazı olarak değil de LNG olarak dağıtımının sağlanmasının da gündeme gelebileceğini söylüyor:
“Rus gazı Türkiye'ye gelebilir. Fakat bu gaz Türkiye’de bir LNG sıvılaştırma tesisi kurularak kullanılabilir. Gaz, Türkiye'de sıvılaştırılır. Uluslararası piyasalara LNG olarak satılır. Bence en mantıklı çözüm de bu olur. Rus gazının Avrupa’ya değil de uluslararası piyasalara gönderilmesi mevcut konjonktürde herkes için belki de en doğru adım."
.jpg)
“Türkiye piyasalara yakın”
LNG merkezinin Türkiye’de kurulmasının Rusya için de iyi bir çıkış yolu olabileceğini belirten Karbuz, kuzeyde yer alan gaz çıkarma bölgelerinin soğuk alanlar olmasına dikkat çekiyor.
LNG seçeneğinde sıcak bir iklimde sürecin ilerleyeceğini ve bunun da farklı avantajları olacağını kaydediyor Karbuz ve devam ediyor:
“Türkiye jeopolitik açıdan hem üreticiye hem de tüketiciye daha net bir ifadeyle müşteriye en yakın ülke. Rusya'daki tesislerin konumuna baktığınız zaman soğuk iklim var ve gaz için buz kıranlar gerekiyor. Ayrıca bu bölgeler muhtemel müşterilerden oldukça uzak.
Fakat Türkiye piyasaya çok yakın. Adana Ceyhan’da LNG tesisi kurulursa konumu bakımından da çok elverişli olur. Akdeniz’den götürülen LNG soğuk hava şartlarından bağımsız olur. Gidiş süreleri Rusya'dan gönderilmesiyle karşılaştırıldığı zaman da çok daha kısa. Yani Orta Doğu'ya bile LNG satılabilir. O zaman da isterlerse Avrupa’ya hatta Latin Amerika’ya dahi gider bu gaz.”
.jpg)
"LNG meselesini daha sık duymaya başlayabiliriz"
Sohbet Karbuz, savaşın ardından boru gazının güvenirliğinin de sarsıldığını anımsatıyor ve böyle bir merkezde üretilen LNG’nin spot piyasadaki değerinin önemine işaret ediyor:
“LNG’ye dönüştürülecek gaz sadece Rus gazı da olmaz. Azerbaycan, İran gibi ülkelerden gelecek gaz da benzer şekilde sıvılaştırılabilir.
Eğer Türkiye ‘nihai teslim noktası şartını’ bütün kontratlardan kaldırabilirse, o gazı getirdikten sonra ne yapacağı meselesi de Türkiye'nin işi olur. Dolayısıyla Rus gazı olsun, Azerbaycan gazı olsun veya İran gazı olsun fark etmez.
Ayrıca söz konusu ülkelerden gelecek gazı sıvılaştırıp spot piyasada uzun vadeli kontratta değil, spot piyasada rahatça istediğiniz yere satabilirsiniz.
Ama böyle bir plan için bir an önce adım atılması lazım. Çünkü doğal gaz piyasasına baktığınız zaman LNG’nin gittikçe artan önemini görüyorsunuz. Eğer ilgili devletler bu yönde bir tasarrufta bulunursa LNG meselesini daha sık duymaya başlayabiliriz.”
10.5ºC
Ankara
