Güney Amerika'da protesto mevsimi: Hangi ülke neden sokakta?

Ulaşım zammı, seçim hilesi, elektrik kesintisi, hükümete destek ya da protesto gösterileri...

Güney Amerika'daki birçok ülkede halk, farklı nedenlerle sokağa döküldü. Çıkan olaylarda onlarca kişi hayatını kaybetti, çok sayıda kişi yaralandı. 

Hangi ülkede, halkın neden sokağa çıktığını derledik.

Venezuela

Tarihinin en ağır siyasi krizinin içinden geçen Venezuela'da kendini geçici devlet başkanı ilan eden muhalif Ulusal Meclis (AN) Başkanı Juan Guaido öncülüğündeki muhalifler ülkenin kuzeybatısındaki Zulia eyaletinde uzun süredir yaşanan elektrik kesintilerini protesto etmek için başkent Caracas'ta sokağa çıktı.

Devlet Başkanı Nicolas Maduro'ya desteklerini vurgulamak isteyen iktidardaki Venezuela Birleşik Sosyalist Partisi (PSUV) mensupları da her muhalif gösteride olduğu gibi alternatif yürüyüş yaptı.

Venezuela genelinde bu yıl içinde ilki 1 haftadan fazla süren birçok elektrik kesintisi yaşanmıştı.

Hükümet kesintileri saldırılara bağlarken, muhalefet elektrik altyapısının yetersizliği ve bakımsızlıktan ötürü hükümeti suçlamıştı.

[Göz yaşartıcı gaz kapsülünü, polise geri atan protestocu / Fotoğraf: AP]

Şili

Şili'de metro ücretine yapılan zammın ardından başlayan protestolar, geçtiğimiz hafta şiddetlendi.

Ülkedeki hayat pahalılığı, sağlık sektörünün yetersizliği ve eşitsizlik gibi konular nedeniyle Pinera hükümetine karşı yapılan protestolarda, şimdiye kadar 18 kişi hayatını kaybetti.

Son bir haftada ülke çapında düzenlenen 68 gösteriye 424 bin kişi katıldı. 250'den fazla kişi yaralandı ve 300'ü reşit olmayan 2 bin 686 kişi gözaltına alındı.

Öte yandan, gösteriler nedeniyle gözaltına alınan 9 kişi cinsel şiddete maruz kaldıkları gerekçesiyle suç duyurusunda bulundu.

Geçtiğimiz cumartesi günü ülke genelinde olağanüstü hal ilan etti. Bu, diktatör General Augusto Pinochet yönetiminden beri ülkede ilan edilen ilk olağanüstü hal oldu.

[Fotoğraf: Reuters]

Bolivya

Bolivya sokakları da geçtiğimiz pazar günü yapılan seçimlerin ardından karıştı. 

Seçimlerde hile yapıldığını iddia eden muhalifler, sokağa çıkarak hükümet karşıtı protesto gösterileri düzenledi.

Bolivya Devlet Başkanı Evo Morales destekçilerinin de sokağa çıkmasıyla artan olaylarda 8 kişinin yaralandığı 6 kişi tutuklandığı açıklandı.

Ülke basınında, muhalif lider Carlos Mesa, seçim sonuçlarını tanımayacaklarını duyurduğu yönünde haberler yer aldı.

Morales Perşembe günü yaptığı açıklamada oyların yüzde 46,83'ünü, Mesa'nın ise oyların yüzde 36,7'sini aldığını iddia ederek zaferini açıkladı.

Bolivya'da Morales seçimi kazandıklarını duyurdu

[Fotoğraf: Reuters]

Ekvador

Ekvador'un başkenti Kito'nun merkezinde, akaryakıt sübvansiyonlarının kaldırılması nedeniyle başlayan ve 11 gün süren protestolarda 57'si yabancı ülke vatandaşı bin 330 kişi gözaltına alındı, 6 kişi hayatını kaybetti.

3 Ekim'de başlayan eylemlerin sonucunda geçen hafta Ekvador Devlet Başkanı Lenín Moreno, bu kararı geri aldıklarını açıkladı.

Devlet Başkanı Lenin Moreno, dış borçla başa çıkmak için IMF'den 4,2 milyar dolarlık yardım paketi aldı ve 1,3 milyar dolarlık bir kemer sıkma paketi açıkladı.

Bu da ülkedeki protesto dalgasının başlamasına yol açtı.

[Fotoğraf. Reuters]

Haiti

Haiti'nin başkenti Port-au-Prince'de, Devlet Başkanı Jovenel Moise'nin istifası talebiyle binlerce göstericvi sokağa döküldü.

Ülkede 16-30 Eylül arasında hükümet karşıtı protestolarda 17 kişinin öldüğü, aralarında gazetecilerin de olduğu 187 kişinin yaralandığı açıklanmıştı.

Moise, Şubat 2017'de göreve geldiğinden beri yolsuzlukla suçlanıyor. Başkan olmasını sağlayan seçimlerde de hile yapmakla suçlanmıştı.

Ağustos ayında yakıt sıkıntısının baş göstermesiyle beraber protestolar şiddetli bir hal aldı.

Nüfusun yüzde 60'ının yoksulluk sınırının altında yaşadığı Haiti'de, geçen yıl düzenlenen hükümet karşıtı gösterilerde 8 kişi yaşamını yitirmişti.

[Fotoğraf: Reuters]

Uruguay

Ülkede 22 Ekim Salı günü 55 bin kişi sokağa çıkarak ülkenin yeni güvenlik yasa tasarısını protesto etti.

27 Ekim'de düzenlenecek başkanlık seçimiyle beraber oylanacak olan taslakta, polis ve kamu güvenliğine ek olarak bir ulusal koruma gücünün oluşturulması, bazı hapis cezalarının güçlendirilmesi ve şu an ülkede yasa dışı olan gece baskınlarının yapılması önerileri yer alıyor.

Bu taslağın hazırlanmasında, ülkedeki cinayet ve hırsızlık gibi suç oranlarının komşu ülkelere kıyasla çok yüksek olması rol oynuyor.

[Fotoğraf: Reuters]

Meksika sokakları kartellere teslim

Güney Amerika ülkelerinin sokakları protesto gösterileri nedeniyle savaş alanına dönerken, bir diğer Güney Amerika ülkesi Meksika'da ise sokaklar kartellere teslim durumda.

Meksika'nın Sinaloa Eyalet Başsavcılığı tarafından, "El Chapo" (Cüce) lakaplı uyuşturucu baronu Joaquin Guzman'ın oğlunun gözaltına alınmasının ardından emniyet güçleri ve çete üyeleri arasında çatışma başladı.

Sokaklarda araçları ateşe veren, kamu binalarına, iş yerlerine ve halka rastgele ateş açan çete üyeleri, kentteki cezaevinden 51 mahkumun kaçmasına da yol açtı.

Çıkan olaylarda onlarca kişi hayatını kaybetti. Son olarak Zitlala şehrinde yol kenarında 9 cesedin bulunduğu açıklandı.

[Fotoğraf: AP]

Kaynak: TRT Haber, AA, Reuters, AP, Al Jazeera, BBC