Dünyada terörden en fazla etkilenen ülke Afganistan. 11 Eylül 2001’de ABD’de düzenlenen terör saldırılarından sonra başlayan Washington’ın bu en uzun ve maliyetli savaşı, on binlerce sivilin hayatına mal oldu.
Merkezi Avustralya’da bulunan Ekonomi ve Barış Enstitüsünün (IEP) "2020 Küresel Terörizm Endeksi"ne göre, geçen yıl dünya genelinde terör kaynaklı ölümlerin yüzde 41'i Afganistan'da kaydedildi.
2014'ten bu yana küresel çapta saldırılar ve ölümlerde azalma olsa da terör hala ciddi bir tehdit.
Afgan halkı sadece uluslararası güçlerin bombardımanlarına karşı mücadele vermiyor. Bir de raporda DEAŞ’tan daha etkili olarak ilk sırada yer alan ve "dünyanın en ölümcül terörist organizasyonu" olarak tanımlanan Taliban örgütü ve saldırıları söz konusu.
Ülke ekonomik olarak da çökmüş vaziyette.
Amerikan Brown Üniversitesinin, “Savaşın Maliyetleri Projesi”nin raporuna da bakalım.
.jpg)
[Grafik: TRT Haber / Bedra Nur Aygün]
Rapor, ABD ve müttefiklerinin ülkede düzenlediği hava saldırılarında hayatını kaybeden sivil sayısının 2016 ile 2019 sonu arasında yüzde 330 arttığını gösteriyor. Sadece geçen yıl hava saldırılarında 700 sivil öldürüldü. Bu, savaşın ilk yıllarından beri kaydedilen en yüksek sayı.
Hava saldırılarındaki ciddi artış
Can kayıplarındaki istikrarlı artış ve bu artışın 2019’da zirve yapması, o dönemki Savunma Bakanı Jim Mattis’in 2017'de açıkladığı angajman kurallarındaki bir değişikliğe bağlanıyor. Değişiklik, ABD kuvvetlerinin, hükümet karşıtı güçleri onlarla doğrudan temas etmeden hedef almasına izin veriyordu. Bu durum, hava saldırıları ve atılan bomba sayısında keskin bir artışa neden oldu.
2015 yılında ülkeye 947 mühimmat atıldı. Bu sayı 2016'da 1337'ye çıktı. 2017'de 4 bin 361 olurken, 2018 ve 2019'da 7 bini geçti.
Rapora göre, 2015 ile 2019 sonu arasında uluslararası güçlerin düzenlediği hava saldırılarında 1357 sivil hayatını kaybetti. 461 kişi de Afgan Hava Kuvvetlerinin hava saldırıları nedeniyle öldü.
İkincisi, 2015’te hava saldırılarında daha büyük rol oynamaya başladı ve rapor, şu anda tarihinin herhangi bir döneminde olduğundan daha fazla sivile zarar verdiğini belirtiyor.
2019'a dek sivil ölümlerin büyük kısmından uluslararası hava unsurları sorumluyken, Afgan Hava Kuvvetleri bu yıl şimdiye değin daha fazla insan öldürdü.
2020’nin eylül ayına kadar Afgan hava saldırılarında 156 sivil öldü, uluslararası güçlerin operasyonlarında ise 83 sivil hayatını kaybetti.
Bir tarafta barış görüşmeleri bir tarafta saldırılar
Taliban ile yürütülen barış görüşmeleri ve imzalanan anlaşma nedeniyle bu yıl eğilim düşüş gösterse de bu durum Afgan hükümetini kısmen dışladığı için Afgan Hava Kuvvetleri faaliyetlerinin artmasına neden oldu.
Rapor ayrıca, çoğunun ABD Kara Kuvvetlerinin azalan faaliyeti nedeniyle hava saldırılarından kaynaklandığına inanılan ölüm ve yaralanmaların tazminatı olarak Afgan sivillere verilen "taziye ödemeleri"ne ışık tutuyor.
2015'ten 2019'a kadar 455 farklı işlemde sivillere 2 milyon doların biraz üzerinde "taziye ödemesi" yapıldı. En yükseği 2016 yılında 1,37 milyon dolar olarak kaydedildi.
Son olarak hatırlatalım: ABD, Afganistan ve Irak'taki asker sayısını 15 Ocak 2021 itibarıyla 2 bin 500'e düşürmeyi planlıyor.
Özetle; ABD ve uluslararası koalisyon terör, Taliban gerekçesiyle, Afgan yönetimi benzer kaygılarla, Taliban da savunma bahanesiyle sivilleri öldürüyor. Bir yandan ABD, Afganistan topraklarını yavaş yavaş terk ederken, Taliban alanını genişletiyor. Uzun süreceği şüphe götürmeyen barış görüşmelerinin akıbeti ise belirsiz.
5.5ºC
Ankara
