Hedasi Barajı meselesi çözülemiyor

Etiyopya’nın ABD ve Dünya Bankasının ara bulucuğunda başlatılan görüşmelerin son oturumuna katılmaması ve iki ülkenin birbirine yönelik tehditleri, konuyu yeniden bölge gündemine taşıdı.

Barajın her yıl kaç metreküp suyu serbest bırakacağı ana tartışma konusu olmayı sürdürürken, halihazırda yıllık 49 milyar metreküp suyun aktığı Mavi Nil’den Mısır’ın her yıl 40 milyar metreküp talep ettiği, Etiyopya’nın ise 31 milyar metreküp salmak istediği belirtiliyor.

ABD’nin, "taraflar arasında anlaşma olmadan barajın doldurulmamasına" ilişkin telkinleri ise Etiyopya tarafının sert tepkisine neden oluyor.

“2 yıllık geçici anlaşma yapılabilir"

Müzakerelerin geleceğine ilişkin değerlendirmede bulunan Uluslararası Kriz Grubu (ICG) analistlerinden William Davison, mevcut durumda kapsamlı bir anlaşma yapmanın zor olduğuna işaret ederek, tarafların kendilerini rahatlacak geçici bir anlaşmayla karşılıklı güveni yeniden tesis edebileceğini belirtti.

"2 yıllık geçici bir anlaşmanın" Etiyopya’nın baraja su doldurması ve türbinleri test etmesi açısından iyi bir seçenek olduğunu dile getiren Davison, müzakerelerin Washington’da değil bir Afrika şehrinde olmasının daha doğru olacağını söyledi.

Davison, ABD’nin başlattığı müzakerelerde ana endişe kaynağı ve anlaşmazlığın, barajın Mısır’ın su ihtiyacına ne ölçüde karşılık vereceği ve tutacağı su miktarı olduğunu ifade etti.

Bir baraj iki ülke: Mısır ile Etiyopya arasında su savaşı tehlikesi

"Mısır'a önemli bir etkisi olmayacak"

Nil Havzası İnisiyatifi (NBI) Direktörlerinden Fekahmed Negash, barajın Mısır’a akan su üzerinde önemli bir etkisinin olmayacağını ve bölgedeki barış ve kalkınmaya olumlu etki edeceğini savundu.

Negash, “Planlanan doldurma zamanından önce anlaşma olursa buna göre baraj doldurulur ama anlaşma olmazsa Etiyopya barajı doldurmalı ki, Mısır su akışında ciddi bir etkisi olmadığını görsün.” dedi.

ABD'nin Mısır'ın çıkarlarını önceleyerek bir anlaşma yapmaya çalıştığını savunan Etiyopya Dışişleri Bakanı Gedu Andargachew, ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin’in "tüm tarafların imzasını içeren bir anlaşma olmaksızın doldurma işlemi başlamamalı." ifadesine tepki göstermişti.

Andargachew, ABD'nin bir arabulucu rolünden çıkarak karar verici rolüne büründüğünü söylemişti.

Temmuz ayında doldurulacak

ABD’nin Mısır, Sudan ve Etiyopya arasında başlattığı müzakerelerin son oturumu şubat sonunda yapılmış, Etiyopya iç istişareleri bitirmediği gerekçesiyle toplantıya katılmamıştı.

Yıllardır Sudan, Etiyopya ve Mısır arasında devam eden ve başarısızlıkla sonuçlanan görüşmeler, son olarak ABD ve Dünya Bankasının ara buluculuğunda Kasım 2019'da yeniden başlatılmıştı.

Etiyopya'nın, 2011'de Nil'in iki kolundan Mavi Nil'in yatağını değiştirerek Hedasi Barajı'nın inşasına başlamasıyla bölge ülkeleri arasında nehrin sularının kullanımı konusunda anlaşmazlık çıkmıştı.

Elektrik ihtiyacının yaklaşık yüzde 90'ını hidroelektrik santrallerinden sağlayan Etiyopya, Afrika'nın en büyüğü olacak Hedasi Barajı ile yetersiz olan enerji üretimini artırmayı amaçlıyor.

Temmuz ayında doldurulmaya başlanacak barajın, gelecek yıl elektrik üretmeye başlaması bekleniyor.